Rodzaje chmur: Jak je odróżnić? [Poradnik Travelera]

W tym artykule:

1. Jak powstają chmury?
2. Rodzaje chmur – Jak dzielimy chmury
3. Chmury niskie
4. Chmury średnie
5. Chmury wysokie
6. Chmury o budowie pionowej

Chmury mogą być nie tylko niezwykle piękne wizualnie (zapraszamy do obejrzenia galerii chmur). Są również bardzo ważne, bo odgrywają istotną rolę w większości procesów meteorologicznych. Niektóre z nich są tak fascynujące, że potrafią świecić w ciemności.

To właśnie chmury:

• tworzą opady, w tym deszcze i śniegi,
• są istotnym ogniwem obiegu wody w przyrodzie,
• wpływają na temperaturę powierzchni Ziemi,
• biorą udział w przemianach chemicznych i fizycznych zanieczyszczeń atmosfery.

Jak powstają chmury?

Powstawanie chmur to fascynujący proces fizyczny. Chmury powstają w wyniku kondensacji pary wodnej w specyficznych warunkach – musi być musi być dostatecznie wilgotno oraz potrzebne są tzw. jądra kondensacji, czyli mikroskopijne cząsteczki aerozoli atmosferycznych służące za podstawę dla kropel. Krótko mówiąc, chmury powstają, gdy wilgotne powietrze schłodzi się wystarczająco, by para wodna skropliła się lub przemieniła w kryształki lodu. Na jakiej wysokości powstają chmury? To zależy od wilgotności powietrza i szybkości z jaką temperatura spada wraz z wysokością.

Jądra kondensacji to często po prostu naturalny pył. Nawet cząstki sadzy ze spalin samochodowych lub innego rodzaju zanieczyszczenia mogą spełniać tę rolę. Jedno z badań wykazało, że zmiany poziomu zanieczyszczenia powietrza w weekendy i dni powszednie wpływają na prędkość tworzenia się chmur i deszczu. Dzieje się tak przynajmniej w wilgotnym klimacie z dużą liczbą miast.

Jak chronić przyrodę na co dzień? Oto kilka sposobów

Jest wiele sposobów, by włączyć się w ochronę zwierząt i ich środowiska naturalnego. Podpowiadamy, jak chronić przyrodę.

Rodzaje chmur – Jak dzielimy chmury

Do nazewnictwa chmur w polszczyźnie stosuje się ich nazwy łacińskie. Chmury dzieli się w różny sposób – ze względu na:

• kształt,
• wewnętrzną budowę
• sposób powstawania
• wysokość (tzw. piętro) występowania.

Poniżej przedstawiamy rodzaje chmur podzielone według wysokości ich występowania (chmury niskie, chmury średnie, chmury wysokie i chmury o budowie pionowej).

Chmury wysokie, zwane cirrusami, osiągają wysokość 6 tys. metrów i są zazwyczaj cienkie. Nie przynoszą deszczu i często wskazują na ładną pogodę. Zazwyczaj składają się z cząsteczek lodu.

Chmury średnie tworzą się między 2 tys. metrów a poziomem cirrusów. Są określane jako chmury „alto-” i noszą takie nazwy jak altostratus lub altocumulus, w zależności od kształtu (altostratusy są płaskie, a altocumulusy kłębiaste). Często wskazują na zbliżającą się burzę. Czasami tworzą „virgę”, czyli deszcz lub śnieg, który nie dociera do Ziemi.

Chmury niskie znajdują się na wysokości poniżej 2 tys. metrów. Meteorolodzy nazywają je stratusami. Są często gęste, ciemne i deszczowe (lub śniegowe), choć mogą wyglądać również jak białe kłębiaste grudki rozproszone na niebieskim niebie.

Chmury niskie

Stratocumulus (chmura kłębiasto-warstwowa) – ławica pofalowanych chmur przypominająca podziurawioną kołderkę okrywającą niebo. Stratocumulusy są zazwyczaj szarawe z ciemniejszymi fragmentami. Składają się z płatów w kształcie zaokrąglonych brył lub ciasnych regularnych pasm. Bardzo rzadko powoduje opady. Jeśli już, to w postaci drobnego deszczu lub śniegu. Wysokość podstawy: od 500 m do 2 km. Rozciągłość w pionie: od 100 m do 1 km

. fot. Simon McGill/Getty Images

Stratus (chmura niska warstwowa) – znamy je dobrze, bo przypominają szare mleko rozlane nad naszymi głowami. Stratusy układają się w równomierną warstwę chmur, z reguły dość nisko nad ziemią. Chmury tego rodzaju mogą powodować mżawkę, a niekiedy słupki lodowe lub śnieg ziarnisty. Wysokość podstawy: od 100 m do 2 km. Rozciągłość w pionie: od 100 m do 1 km

Chmury średnie

Altostratus (chmura średnia warstwowa) – ma postać szarej lub niebieskawej zasłony o jednolitej, prążkowanej lub włóknistej strukturze. Nierzadko zakrywa całe niebo, zasłaniając Słońce i Księżyc. Może powodować drobny deszcz, śnieg lub opady lodowych ziaren. Wysokość podstawy: od 3 km do 5 km. Rozciągłość w pionie: od 1 km do 2 km

Altocumulus (chmura średnia kłębiasta) – spotykana jako warstwa lub nawet ławica koloru białego. Altocumulusy składają się z płatów w kształcie zaokrąglonych brył ułożonych w regularne pasy. Nie powodują opadów. Wysokość podstawy: od 2 km do 6 km. Rozciągłość w pionie: od 100 m do 1 km

Odkryto szczątki gigantycznego gada, który rządził morzami. „Wyobraź sobie połączenie smoka z Komodo z żarłaczem białym, tyranozaurem i orką”

W Maroku naukowcy natrafili na doskonale zachowane szczątki potężnego morskiego gada. Pod koniec ery dinozaurów był on niekwestionowanym królem mórz – morskim drapieżnikiem znajdującym s...

Chmury wysokie

Cirrus (chmura pierzasta) – cienka i delikatna chmura białego koloru. Cirrusy często mają jedwabisty połysk i włóknistą lub nitkowaną strukturę. Mają postać kłaczków, piórek lub włókien na niebie. Jeśli powoduje opady, nie dosięgają one powierzchni Ziemi. Wysokość podstawy: od 7 km do 10 km. Rozciągłość w pionie: od 100 m do 3 km

Cirrostratus (chmura pierzasta warstwowa) – cienka i delikatna chmura pod postacią białawej zasłony. Najczęściej ma gładką lub włóknistą strukturę i częściowo lub całkowicie pokrywa niebo. Czasami cirrostratusy mają bardzo cienką, prawie przezroczystą strukturę, która nadaje niebu mleczną barwę. Jest przyczyną występowania zjawiska halo, czyli świetlistego pierścienia widocznego wokół Słońca lub Księżyca. Jeśli powoduje opady, nie dosięgają one powierzchni Ziemi. Wysokość podstawy: od 8 km do 10 km. Rozciągłość w pionie: od 100 m do 3 km

Cirrocumulus (chmura pierzasta kłębiasta) – cienka warstwa lub ławica chmury o białej barwie. Cirrocumulusy składają się z elementów w kształcie płatków lub kulek, które są uporządkowane w grupy lub szeregi. Niektórym przypominają drobne fale lub rybią łuskę. Nie powodują opadów. Wysokość podstawy: od 6 km do 8 km. Rozciągłość w pionie: od 100 m do 1 km

Chmury o budowie pionowej

Nimbostratus (chmura warstwowa deszczowa) – pozbawiona struktury i jednolita chmura. Nimbostratusy powodują deszcze lub śniegi o charakterze opadów stałych. Mają ciemnoszarą, wyglądającą groźnie barwę. Całkowicie zasłaniają Słońce lub Księżyc. Podstawa tej chmury jest często rozmyta. Wysokość podstawy: od 100 m do 3 km. Rozciągłość w pionie: od 4 km do 6 km

Cumulus (chmura kłębiasta) – to tzw. „chmura ładnej pogody" – pojedyncza, gęsta chmura oświetlona przez Słońce. Cumulusy mają kształt kopuły o poziomej podstawie. Najczęściej są lśniąco białe i ciemną podstawą. Najczęściej nie towarzyszą im żadne opady. Kiedy stają się na tyle duże, aby tworzyć burze, są nazywane cumulonimbusami. Wysokość podstawy: od 500 m do 2 km. Rozciągłość w pionie: od 1 km do 4 km

Cumulonimbus (chmura kłębiasta deszczowa) – Potężna, gęsta i ciemna chmura przybierająca postać kowadła, wieży lub góry. Te najbardziej dramatycznie prezentujące się chmury mogą towarzyszyć burzom. Powstają z pionowych pióropuszów gorącego powietrza, które tworzą widzialne zawirowania na ich górnych powierzchniach, co sprawia, że wyglądają, jakby wrzały. Powoduje przelotne opady w postaci ulewnego deszczu, gradu lub śniegu, a nawet sztormy (Czytaj więcej: Jak powstaje sztorm). Wysokość podstawy: od 500 m do 1 km. Rozciągłość w pionie: od 3 km do 12 km

Źródło: Encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN

Nasz ekspert

Łukasz Załuski

Redaktor naczelny „National Geographic Polska". Uważny obserwator zmieniającego się świata i nowych trendów w technologiach. Miłośnik tenisa i europejskich stolic.