Jowisz ciekawostki. Czy ta ogromna gazowa planeta mogłaby zmienić się w gwiazdę?

W tym artykule:

1. Jowisz ciekawostki: burze nad gazowym olbrzymem
2. Jowisz ciekawostki: wiatry na Jowiszu przyspieszają
3. Jowisz ciekawostki: kosmiczny odkurzacz
4. Jowisz ciekawostki: czy ta planeta ma szansę stać się gwiazdą?
5. Jowisz ciekawostki: największy księżyc w Układzie Słonecznym

Tak naprawdę nie wiadomo, co kryje się w samym środku Jowisza. Przypuszcza się, że ta ogromna planeta – jej średnica jest jedenaście razy większa od średnicy Ziemi – ma wewnątrz skaliste jądro otoczone warstwą metalicznego wodoru. Czym wyżej, tym większe prawdopodobieństwo, że wodór, tworzący wewnętrzną atmosferę planety, stanie się gazowy.

Na Jowiszu nie ma wyraźnej granicy między oboma odmianami tego pierwiastka. Tak samo, jak nie ma wyraźnej powierzchni. Jowisz, jak na gazowego olbrzyma przystało, jest ogromną chmurą kręcących się z gigantycznymi prędkościami gazów.

Punkt, w którym zaczyna się atmosfera Jowisza, jest więc czysto uznaniowy. Przyjmuje się, że przypada w miejscu, gdzie ciśnienie atmosferyczne jest dziesięć razy większe od ciśnienia ziemskiego. Powyżej tego punktu rozciąga się 5 tys. km chmur. Składają się głównie z amoniaku i układają w charakterystyczne pasma. To one sprawiają, że na zdjęciach Jowisz wygląda, jakby był pomalowany w brązowe i pomarańczowe paski.

Jowisz ciekawostki: burze nad gazowym olbrzymem

Te pasma nie są jednak regularne. Co i rusz pojawiają się na nich białe i brązowe owale. To burze, od małych po ogromne. Burze na Jowiszu bywają bardzo krótkie – kilkugodzinne – jak i bardzo długie – trwające setki lat. Do tej drugiej kategorii należy najsłynniejsza z nich, czyli tzw. Wielka Czerwona Plama.

NASA: Lód na jednym z księżyców Jowisza świeci w ciemności

Europa wzywa. Prawdopodobnie ta odległa lodowa orbita może być tylko jednym z prawie 80 znanych księżyców Jowisza, ale liczy się to, co jest w środku. A to, co znajduje się wewnątrz niej,...

To najbardziej niezwykłe zjawisko atmosferyczne w całym Układzie Słonecznym. Szacuje się, że ten ogromny wir (który można dostrzec amatorskim teleskopem) liczy 358 lat. Jego wielkość zmienia się. Jednak burza stale ma średnicę większą niż średnica całej Ziemi. Jej górne warstwy wystają na 8 km ponad okoliczne chmury. Burza jest antycyklonem, obracającym się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.

Jowisz ciekawostki: wiatry na Jowiszu przyspieszają

Wielka Czerwona Plama jest skrupulatnie obserwowana przez naukowców. Dzięki temu wiadomo, że zewnętrzny krąg burzy coraz bardziej przyspiesza. Astronomowie z NASA i ESA ustalili, że między 2009 a 2020 rokiem szybkość wiatrów w tej strefie wzrosła o 8 proc.

Gdyby nie jedenastoletni zakres obserwacji, nikt by jednak nie wiedział, że taki trend wystąpił. Naukowcom udało się bowiem wychwycić zmiany w prędkości wiatrów zachodzące w tempie nawet poniżej 2,5 kilometra na godzinę na ziemski rok.

Nowe zachwycające zdjęcia z Jowisza [GALERIA]

Gazowy gigant to jedna z wyjątkowo czarujących planet naszego układu. Jest w niej coś potężnego, nieujarzmionego – wichry, cyklony, chmury. Wszystko to można zobaczyć na najnowszych zdję...

Na razie przyczyna zwiększania się prędkości wiatrów w Wielkiej Czerwonej Plamie pozostaje nieznana. Ciągle nie wiemy też, co dzieje się w niższych częściach burzy, poniżej pokrywy chmur.

Jowisz ciekawostki: kosmiczny odkurzacz

Jowisz nie tylko wygląda pięknie na zdjęciach wykonywanych przez odwiedzające go lub przelatujące w jego pobliżu sondy – takie jak Cassini, New Horizons, Galileo czy wciąż działająca Juno. Spełnia także w Układzie Słonecznym ważną rolę. Naukowcy przypuszczają, że to właśnie jemu zawdzięczamy parasol ochronny ratujący nas przed częstymi uderzeniami asteroid i komet.

Skąd to wiadomo? Mimo że na obrzeżach Układu Słonecznego jest wiele komet. Tylko nieliczne lecą w kierunku Słońca. Znamy ich ponad 5 tys. Jednak te, które widać wyraźnie gołym okiem, pojawiają się bardzo rzadko – raz na kilkadziesiąt czy kilkaset lat. Przypuszcza się, że to zasługa Jowisza, który dzięki swej ogromnej grawitacji działa jak kosmiczny „odkurzacz” i przechwytuje wiele komet, które mogłyby zagrozić Ziemi.

Po raz pierwszy udało się zaobserwować pióropusze siarki nad księżycem Jowisza

Nowe obrazy z radioteleskopu ALMA w Chile pokazują po raz pierwszy bezpośredni efekt aktywności wulkanicznej na powierzchni Io, jednego z księżyców Jowisza.

W 1994 r. astronomowie mogli obserwować takie zdarzenie. W tym roku do Jowisza zbliżyła się kometa Shoemaker-Levy. Najpierw rozpadła się na kawałki. Potem spadły one na planetę, co obserwowano przez teleskopy na Ziemi, na orbicie i przez lecącą wówczas w kierunku Jowisza sondę Galileo.

Jowisz ciekawostki: czy ta planeta ma szansę stać się gwiazdą?

Masa Jowisza jest aż 318 razy większa od masy Ziemi. Jest też 2,5 raza większa od masy wszystkich pozostałych planet Układu Słonecznego razem wziętych. Ma podobną gęstość jak Słońce, a jego promień jest dziesięć razy mniejszy od promienia Słońca.

Czy istnieje szansa, że Jowisz zamieni się w gwiazdę, a pod jego powierzchnią rozpoczną się reakcje termojądrowe? Nie. Ma do tego za małą masę i to aż 75 razy. Ciekawostką jest jednak, że wypromieniowuje w kosmos więcej ciepła niż otrzymuje ze Słońca. To rezultat stygnięcia tej planety, wskutek czego olbrzym kurczy się w tempie 3 cm rocznie.

Jowisz ciekawostki: największy księżyc w Układzie Słonecznym

Jowisz ma 79 księżyców. Spośród nich wyróżnia się ogromny Ganimedes, który – podobnie jak Tytan – jest większy Merkurego. Ganimides należy do tzw. księżyców galileuszowych. To cztery księżyce Jowisza odkryte w 1610 r. przez Galileusza. Można go obserwować z pomocą lornetki.

Egzotyczne burze na Jowiszu to wynik gradobić z wody i amoniaku

Nowe badania wykazały, że egzotyczna pogoda na Jowiszu jest wynikiem gradobić z wody i amoniaku, które wywołują ogromne burze na gazowym gigancie.

Ten księżyc lodowy badała sonda Galileo, pierwszy sztuczny satelita Jowisza. Ganimedes jest jednak tak interesujący, że wkrótce stanie się celem kolejnej ziemskiej ekspedycji: misji JUICE. Jupiter Icy Moon Explorer to sonda Europejskiej Agencji Kosmicznej, która ma zostać wystrzelona w kwietniu 2023 roku.

Oprócz Ganimedesa JUICE będzie badać jeszcze dwa inne księżyce Jowisza – Kallisto i Europę. Na wszystkich będzie poszukiwać podpowierzchniowych zbiorników ciekłej wody.

Źródło: ESA.