Największe bezkręgowce świata – TOP10 gatunków

W tym artykule:

1. Czym są bezkręgowce?
2. Ćma Herkulesa
3. Achatina zwyczajna
4. Ptasznik goliat
5. Drzeworyt-tytan
6. Japoński krab pacyficzny
7. Przydacznia olbrzymia
8. Tasiemiec nieuzbrojony
9. Bełtwa festonowa
10. Kałamarnica olbrzymia
11. Kałamarnica kolosalna

Zwierzęta bezkręgowe kojarzą ci się wyłącznie z małymi owadami? To spory błąd! Typy zaliczane do tej jednostki systematycznej charakteryzują się zdumiewającą różnorodnością, nie tylko w kwestii kształtu, ale i wielkości ciała. Zresztą dotyczy to także owadów – dowodem na to są największe owady w Polsce.

Czy wiesz, że bezkręgowce stanowią najliczniejszą grupę zwierząt? Gatunki zaliczane do tej jednostki systematycznej opanowały wszystkie środowiska i występują na każdym kontynencie. Niektóre źródła podają, że do tej pory skatalogowano ponad milion bezkręgowców, inne wskazują, że jest ich wielokrotnie więcej.

Czym są bezkręgowce?

Problemy z określeniem liczby gatunków bezkręgowych nie są nieuzasadnione. Trzeba bowiem wiedzieć, że nie mówimy tu o usystematyzowanym nadtypie, typie czy podtypie, a jedynie o umownej jednostce systematycznej, do której zaliczają się wszystkie zwierzęta niebędące kręgowcami. Co za tym idzie, bezkręgowce charakteryzują się ogromną różnorodnością pod względem budowy ciała, narządów wewnętrznych, trybu życia, środowiska bytowego i zachowań.

Najbardziej charakterystyczną cechą wspólną wszystkich bezkręgowców jest brak szkieletu wewnętrznego. To właśnie ten czynnik pozwala zakwalifikować dany gatunek do tej grupy. Inne cechy charakterystyczne zwierząt bezkręgowych to:

• budowa wielokomórkowa,
• dwie symetrie w zakresie planu budowy ciała – dwuboczna (typowa dla większości gatunków bezkręgowych) i promienista (charakterystyczna dla żebropławów, parzydełkowców i szkarłupni).

Ogromna różnorodność bezkręgowców sprawia, że właściwie w każdej gromadzie, zaliczanej do tej jednostki, można znaleźć gatunki, które pod względem rozmiarów wyraźnie przewyższają swoich krewniaków. Jakie są największe bezkręgowce świata?

Ćma Herkulesa

Największe zwierzęta Australii to nie tylko krokodyle różańcowe i kazuary. Do tej kategorii zaliczają się także niepozorne ćmy. Nasze zestawienie największych bezkręgowców świata otwiera wielki przedstawiciel motyli nocnych. Coscinocera hercules, czyli ćma Herkulesa, to gatunek endemiczny Nowej Gwinei i północnej Australii. Rozpiętość jej skrzydeł zamyka się w przedziale od 27 do ponad 30 cm, co czyni ją największą ćmą świata. Ich powierzchnia to natomiast 300 cm kw. Pod tym względem, ćma Herkulesa nie ma sobie równych w całym królestwie owadów.

Co ciekawe, osobniki z tego gatunku żyją w swojej właściwej postaci jedynie 10–14 dni. Wynika to z faktu, że dorosłe ćmy nie mają jamy gębowej. Ich organizmy czerpią energię zapasów, które zwierzęta zgromadziły w stadium gąsienicy. W tym czasie ich jedynym zadaniem jest znalezienie partnera i rozmnożenie się.

Achatina zwyczajna

Zwierzęta Afryki są zaliczane do największych na świecie. Ta cecha nie jest charakterystyczna wyłącznie dla ssaków, ptaków czy gadów, ale także dla... ślimaków. Kolejny niezwykły okaz na naszej liście to achatina zwyczajna. Zapewniamy, że wbrew temu, co sugeruje nazwa, temu gatunkowi daleko jest do zwyczajności.

Achatina zwyczajna to ślimak lądowy występujący w zachodniej części afrykańskiego wybrzeża. Muszla tego gatunku (spiralnie skręcona, z krótkim wierzchołkiem) mierzy 20 cm wysokości, a jej średnica to 10 cm. Należy zaznaczyć, że są to dane uśrednione, a w naturze dość łatwo można spotkać osobniki, których muszla osiąga ponad 30 cm! Tak okazały ślimak może ważyć nawet 0,5 kg.

Ptasznik goliat

Kolejny niezwykły bezkręgowiec, który dzierży miano największego w swojej rodzinie, to ptasznik goliat. Czyli jeden z największych pająków na świecie. Już sama polska nazwa tego gatunku jednoznacznie wskazuje na wielkość reprezentujących go osobników. Ale jeszcze bardziej wymowne jest angielskie nazewnictwo – Goliath Bird Eating Spider. Ten opis sugeruje, że łupem pająka padają ptaki. Nie ma w tym przesady, bo zdarza się, że dorosłe osobniki polują na pisklęta!

Ptasznik goliat występuje w Ameryce Południowej. Można spotkać go m.in. w Brazylii, Wenezueli i Gujanie. Dorosły osobnik osiąga do 11 cm długości. Jeszcze bardziej imponujący jest rozstaw nóg, sięgający 30 cm (u samic)! Czy żywią się tak duże pająki? Poza wspomnianymi pisklętami, w ich jadłospisie znajdują się małe gryzonie i węże, żaby i owady.

Drzeworyt-tytan

Pozostajemy w Ameryce Południowej, gdzie w tropikalnych lasach dorzecza Amazonki żyje największy chrząszcz świata. Dzeworyt-tytan, czyli Titanus giganteus, osiąga ok. 15 cm długości, ale należy wspomnieć, że największy odłowiony okaz mierzył aż 22 cm i to bez czułków! To odkrycie sprawiło, że rohatyniec herkules (który osiąga do 20 cm długości) stracił najwyższe miejsce na podium w kategorii „chrząszcz gigant”.

Drzeworyt-tytan charakteryzuje się ciemnobrązowym ubarwieniem i masywnymi szczękami, które są tak silne, na jakie wyglądają. Wydaje się to niewiarygodne, ale dorosły osobnik może bez problemu przegryźć ołówek! Mimo znacznej siły, owad nie jest groźny dla ludzi. Można wręcz powiedzieć, że mieszkańcy Ameryki Północnej uwielbiają tego olbrzyma i to dosłownie, bo wielki owad jest tam lokalnym przysmakiem.

Japoński krab pacyficzny

Opuszczamy egzotyczną Amerykę Południową i udajemy się do orientalnej Japonii. W tamtejszych wodach żyje największy stawonóg świata. Mowa o japońskim krabie pacyficznym – jedynym współcześnie żyjącym przedstawicielu rodzaju Macrocheira.

Jego czerwono-biały głowotułów nie jest szczególnie imponujący – osiąga do 40 cm długości. Rozmiary tych niezwykłych zwierząt, zaliczanych do żywych skamieniałości, trzeba jednak oceniać pod kątem rozpiętości odnóży. W tej kategorii, osiągający 3 metry krab jest absolutnym rekordzistą w królestwie stawonogów. Tak duży osobnik może ważyć nawet 20 kg.

Przydacznia olbrzymia

Kolejny olbrzymi bezkręgowiec w naszym zestawieniu to przydacznia olbrzymia (Tridacna gigas) – największy małż świata. To niezwykłe zwierzę zamieszkuje wody Pacyfiku (występuje w okolicach Wielkiej Rafy Koralowej) i Oceanu Indyjskiego. Wielki małż jest spotykany na głębokości do 20 m (na piaszczystym lub kamienistym dnie), raczej w ciepłych, tropikalnych wodach. O jak dużym gatunku mówimy? Dorosłe osobniki osiągają do 150 cm długości i mogą ważyć nawet 320 kg!

Tasiemiec nieuzbrojony

Do bezkręgowców zaliczane są także pasożyty. Największym, a właściwie najdłuższym jest tasiemiec nieuzbrojony. Ten przedstawiciel rodzaju tasiemcowatych pasożytuje na bydle i ludziach, przy czym należy podkreślić, że jego ostatecznym żywicielem jest człowiek. Oznacza to, że tasiemiec nieuzbrojony osiąga dorosłość i rozmnaża się w organizmie ludzkim. Jaką osiąga długość? Przeciętnie ok. 5 metrów, ale niektóre osobniki dorastają do 10, a nawet 13 metrów.

Bełtwa festonowa

Największa różnorodność bezkręgowców jest charakterystyczna dla środowisk morskich i oceanicznych. Tam też występują najwięksi przedstawiciele tej jednostki systematycznej. Jednym z nich jest bełtwa festonowa.

Największa meduza świata zamieszkuje wody północnego Atlantyku, północnego Pacyfiku i Morza Północnego. Pojedyncze osobniki są tez spotykane w Bałtyku (najczęściej zimą), ale największe populacje występują u południowych wybrzeży Wielkiej Brytanii. Średnica ciała największych osobników dochodzi do 2 metrów, a długość czułków – do 30 metrów! Kontakt z parzydełkami tej meduzy objawia się silnym bólem, na szczęście nie doprowadza do śmierci.

Kałamarnica olbrzymia

Oko w oko z krakenem! Japońscy nurkowie spotkali potwora

To jeden z nielicznych przypadków gdy legendarne stworzenie okazało się prawdziwe. Japońscy nurkowie spotkali gigantyczną kałamarnicę, co jest niezwykłą rzadkością. Po raz pierwszy żywy...

Jaki jest największy bezkręgowiec świata? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jest niemal pewne, że tytuł rekordzisty dzierży jeden z gatunków reprezentujących rodzaj Mesonychoteuthis - kałamarnica olbrzymia lub kolosalna. Rzecz w tym, że te niezwykłe zwierzęta wciąż jeszcze nie zostały do końca poznane, więc próbie wskazania największego gatunku bliżej będzie do spekulacji niż do powoływania się na fakty. Największa kałamarnica olbrzymia została znaleziona w 1887 roku, u wybrzeży Nowej Zelandii. Wielki głowonóg mierzył 18 metrów długości, przy czym należy podkreślić, że zmierzona długość samych macek to aż 12 metrów.

Kałamarnica kolosalna

Kałamarnice kolosalne mają inne proporcje niż olbrzymie. W porównaniu ze swoimi krewniakami, charakteryzują się wyraźnie dłuższym płaszczem. Ten gatunek skrywa jeszcze więcej tajemnic, bo naukowcy zdołali przyjrzeć się zaledwie kilku niedojrzałym osobnikom. Na tej podstawie wysnuto wniosek, że dorosłe okazy mogą osiągać do 14 metrów długości.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.