Plemiona germańskie: jakie ziemie zamieszkiwali i kim byli Germanie?

W tym artykule:

1. Jak powstały plemiona germańskie?
2. Skąd pochodzi nazwa Germanie?
3. Wojny Rzymian z Germanami
4. Które germańskie plemię było najliczniejsze?
5. W co wierzyli Germanie? Religia i obrzędy ludów germańskich

Współcześnie, gdy mówi się o Germanach lub językach i ludach germańskich, w pierwszej kolejności na myśl przychodzą Niemcy. Nasz zachodni sąsiad należy do narodów germańskich, jednak plemiona te zamieszkiwały tamtejsze ziemie na długo przed powstaniem państwa niemieckiego. Co więcej, pierwsi Germanie nie pochodzili Europy Środkowej, a z południowej Skandynawii. Z czasem podzielili się na liczne plemiona. Nie zawsze jednak wiadomo, czy dany lud stanowił oddzielne plemię, czy tylko grupę.

Jak powstały plemiona germańskie?

Historycy uważają, że pierwsze ludy germańskie kształtowały się ok. 500 r. p.n.e. Plemiona te wykształciły język, który nazywamy pragermański. Nie wiadomo jednak dokładnie, jak powstał ten prajęzyk. Prawdopodobnie był to efekt nawarstwiania się późnych dialektów praindoeuropejskich na trudny do określenia substrat języków uralo ałtajskich lub azjanickich.

Uważa się, że po raz pierwszy doszło do tego na Półwyspie Jutlandzkim. Stamtąd też pierwsi użytkownicy nowopowstałego dialektu migrowali dalej, przez Kujawy, Mazowsze i Podlasie, na tereny dzisiejszych Niemiec i wybrzeży Morza Północnego Niektórzy sugerują, że pierwsze plemiona i grupy germańskie powstały w wyniku asymilacji nowoprzybyłych z przedstawicielami kultury jastorfskiej oraz z Celtami i Scytami.

Skąd pochodzi nazwa Germanie?

Bastarnowie, którzy zwani są również Peucynami, są uważani za pierwszych Germanów, którzy zetknęli się ze światem grecko-rzymskim. Pojawiają się o nich wzmianki w źródłach historycznych z III wieku p.n.e. W dawnych pismach wspomina się również lud Sciri, który posługiwał się językiem germańskim. Mieli stanowić zagrożenie dla starożytnego Rzymu oraz mieszkańców znad Morza Czarnego. Co ciekawe, nazwy „Germanie” po raz pierwszy użył grecki filozof Poosejdonios, a później zaczął ich tak nazywać Juliusz Cezar.

Z kolei rzymski historyk Tacyt, który żył w I wieku n.e. podzielił Germanów na Ingewonów, Hermionów i Istewonów. Wymieniał również Swebów, Wandalów Chattów, Fryzów, Chauków i Cherusków, Semnonów i Longobardów, Anglów, Gotów, Sytonów, Gepidów, Kwadów i Hermundrurów.

Wojny Rzymian z Germanami

Rzymianie bardzo często nazywali ludy germańskie „barbarzyńcami”. Nic dziwnego. Przez blisko 400 lat Germanie toczyli zacięte wojny z Cesarstwem Rzymskim i byli niezwykle groźnymi przeciwnikami. To w trakcie rządów Marka Aureliusza (161–180) doszło do największych starć Rzymu z Germanami i słynnych wojen markomańskich.

Największe miasta Niemiec. 10 najludniejszych miast w Niemczech

Niemcy są krajem dużych miast. Aż 77% naszych zachodnich sąsiadów żyje w miastach. Oto największe miasta Niemiec pod względem liczby ludności.

Co ciekawe, to również za panowania Marka Aureliusza pozwolono zwiększyć liczbę Germanów, którzy przekraczali Dunaj (naturalną granicę Cesarstwa) i osiedlali się na terytorium Rzymu. Ludy germańskie zakładały rodziny, zajmowały się rolnictwem i płacili podatki. Włączenie ich do cywilizacji rzymskiej było paradoksalnie postrzegane jako sposób na ochronę państwa.

Jednak w III wieku, wraz z osłabieniem Cesarstwa, najazdy się nasiliły i coraz więcej plemion atakowało terytoria Rzymian. W 5 wieku n.e. po wojnach z Cesarstwem i najeździe Hunów, większość ludów germańskich przeniosła się dalej na zachód. Ci, co zostali, ulegli slawizacji, którzy przybyli na te terytoria po grabieży Hunów. Germania zachodnia została włączona do państwa Franków.

Legiony rzymskie: 400 lat wojen z plemionami germańskimi wzdłuż Dunaju

Legiony rzymskie zajmowały jedną stronę rzeki, a lud germański drugą. To właśnie wzmocniona przez forty i wieże strażnicze rzeka o długości 2850 km utworzyła północną granicę imperium.

Dopiero w VIII–XIX wieku za panowania Ludwika Pobożnego zaczęły powstawać ośrodki separatystyczne w Germanii. Ludy nie chciały podporządkować się frankijskim władcom, gdyż czuły swoją odrębną tożsamość. W 843 roku podpisano traktat w Verdun, który podzielił państwo Franków pomiędzy synów Ludwika. Wydarzenie to uznaje się za podwaliny pod powstanie w przyszłości Francji i Niemiec.

Które germańskie plemię było najliczniejsze?

Ze względu na dużą liczbę plemion, Germanów dzieli się ze względu na obszar Europy, którą zamieszkiwali. Są to:​

• Germanie północni
• Germanie wschodni
• Germanie zachodni

Najliczniejszą grupę plemion stanowili Germanie zachodni. Zajmowali oni obszar Renu i górnego Dunaju. Były to potężne, zintegrowane ludy, które stanowiły duże niebezpieczeństwo dla innych grup i społeczności. To właśnie Anglowie wraz z Sasami i Jutami, zaatakowali starożytną Brytanię.

Wśród Germanów wschodnich, największym i najważniejszym plemieniem byli Goci. Za najwcześniejszych Gotów uznaje się przedstawicieli kultury wielbarskiej, która uformowała się na Pomorzu Gdańskich. W II i III wieku osiedlili się na Mazowszu, Podlasiu, Polesiu i Lubelszczyźnie. Migrowali również w stronę dolnego Dunaju i Morza Czarnego.

Co spowodowało upadek Cesarstwa Rzymskiego? Historycy wymieniają różne przyczyny - National Geographic

Upadek Cesarstwa Rzymskiego do dziś wzbudza ciekawość nie tylko historyków. Co wydarzyło się ponad 1500 lat temu?

Goci byli ludem wędrownym. Poszukiwali żyznych ziem, ale nie popadali w konflikty z miejscowymi. Archeolodzy twierdzą, że zasiedlali tylko pustki, ponieważ respektowali stan posiadania ludności tubylczej. Gotów najbardziej charakteryzował ich obrządek pogrzebowy.

Zmarłych kremowano, a prochy wsypywano do popielnic lub bezpośrednio do grobu. Goci niekiedy układali kamienne kręgi wokół grobowców oraz budowali kamienne kurhany. Pozostałości po tych nekropoliach wciąż znajdują się na polskich ziemiach m.in. w Odrach i Węsiorach.

W co wierzyli Germanie? Religia i obrzędy ludów germańskich

Religia Germanów rozwinęła się w okresie wielkiej wędrówki ludów. Był to sytem oparty na mitologii. Wierzyli w wielu bogów i tak jak w wierzeniach greckich, czy nordyckich, każdy miał odpowiednie znaczenie. Ich bogowie byli często utożsamiani z żywiołami lub cechami. Podobnie jak Słowianie, przywiązywali dużą wagę do obserwacji nocnego nieba i na tej podstawie tworzono poszczególne obrzędy.

Germanie nie mieli jednak spójnej wiary. Każde plemię wyznawało innych bogów, obchodzili inne święta i opierali się na innym systemie wartości. Dopiero w połowie IV wieku rozpoczął się proces chrystianizacji germańskich plemion. Pierwszym biskupem był Got o imieniu Wulfila. Postanowił przetłumaczyć Biblię na język germański, aby ułatwić przyjmowanie nowej wiary.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".

1 z 1

Plemiona germańskie