Plemiona indiańskie w Ameryce Północnej. Kim są rdzenni mieszkańcy Ameryki?

W tym artykule:

1. Kim byli pierwsi Indianie Ameryki Północnej?
2. Jak nazywają się rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej?
3. W co wierzą Indianie? Religia rdzennych mieszkańców Ameryki
4. W jakim języku mówią rdzenni Amerykanie?
5. Wielu Indian w Ameryce Północnej wciąż mieszka w rezerwatach

Współcześnie plemiona indiańskie w Ameryce Północnej stanowią mieszankę wielu grup etnicznych, kulturowych oraz ludów posługujących się różnymi rdzennymi językami i wyznającymi różne wierzenia. Indianie, którzy dziś zamieszkują przede wszystkim terytorium Stanów Zjednoczonych, znaleźli się pod dużym wpływem ludzi pochodzenia europejskiego i stanowią bardzo ważną część historii tego kraju. Historii, która pełna jest zbrodni, nienawiści i prześladowań ze strony kolonizatorów, którzy budowali pierwsze osady w Nowym Świecie.

Kim byli pierwsi Indianie Ameryki Północnej?

Dowody archeologiczne wykazały, że pierwsi ludzie na terytorium Ameryki Północnej pojawili się ok. 12–14 tysięcy lat temu. W okresie ostatniej epoki lodowej ludzie z Azji przedostali się na ten kontynent przez Cieśninę Beringa. A dokładniej przez pas lądu Beringia, który łączył dzisiejszą Syberię z terenami północnej Kanady i Alaski. Beriniga stopniowo była zamieszkiwana przez Paleoindian, którzy uciekali przed skutkami zmian klimatu i szukali nowych ziem, gdzie będą w stanie przeżyć.

Antropolodzy nie są jednak pewni, które ludy jako pierwsze przybyły na kontynent amerykański. Pierwsi przybysze do Ameryki Północnej pochodzili z populacji, która rozdzieliła się około 13 000 lat temu. Jedna z hipotez wskazuje, że pierwszą kulturą na terytorium tego kontynentu była kultura Clovis.

Drogę na kontynent amerykański przegradzała niegdyś gigantyczna ściana lodowa. Miała ponad 900 m wysokości!

Naukowcy ustalili, że kilkanaście tysięcy lat temu drogę lądową na Wielkie Równiny Ameryki Północnej zagradzał ogromnej wysokości lądolód. Odkrycie wspiera teorię, że pierwsi ludzie ...

Nazwa pochodzi od miejscowości w Nowym Meksyku. Znaleziska archeologiczne wykazały, że ludzie ci zajmowali się głównie polowaniem na zwierzynę, w szczególności mamuty i mastodonty. Kultura Clovis wykształciła charakterystyczne formy narzędzi m.in. groty, ostrza liściowate, odłupki, rylce, zgrzebła, kliny oraz nacinaki.

Jak nazywają się rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej?

Indianami nazywa się dziś wszystkie plemiona ludności rdzennej Ameryki, z wyjątkiem Inuitów i Aleutów. Jest to najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana grupa autochtonów obu Ameryk. Nazwa ta jest jednak bardzo ogólna i dotyczy nawet 500 plemion, które dziś zamieszkują całe Stany Zjednoczone. Szacuje się, że na terytorium USA żyje ok. 2,5 miliona Indian, z czego nawet milion w rezerwatach.

Najliczniejsze plemiona Ameryki Północnej to:

• Czirokezi,
• Nawahowie,
• Czoktawowie,
• Dakotowie,
• Odżibwejowie,
• Apacze,
• Czarne Stopy,
• Irokezi,
• Pueblo,
• Algonkini,
• Delawarowie.

To Krzysztof Kolumb po raz pierwszy nazwał rdzennych mieszkańców Ameryki „Indianami”. Nazwa wzięła się jednak od pomyłki. Włoski żeglarz i podróżnik myślał początkowo, że dopłynął do Indii. Sami autochtoni czują się pokrzywdzeni, gdy mówi się o nich „Indianie”, ponieważ określenie to przywołuje wspomnienia o kolonizacji i krwawej historii ich przodków.

W Stanach Zjednoczonych coraz częściej używa się zwrotów „Tubylczy Amerykanie” (ang. Native Americans) oraz „Pierwsi Amerykanie” (First Americans). Z kolei w Kanadzie rdzenną ludność zaczęto nazywać mianem „First Nations” (Pierwsze Narody).

W co wierzą Indianie? Religia rdzennych mieszkańców Ameryki

W kontekście tak licznych i zróżnicowanych grup etnicznych rdzennych mieszkańców Ameryki trudno mówić o jednej, spójnej religii. Każde plemię ma swój własny system wartości oraz często wierzy w różnych bogów.

Jednak dla większości Indian jedną z najważniejszych rzeczy na świecie jest przyroda. Wielu z nich uważa, że człowiek jest zaledwie małą częścią wielkiej układanki. Wszystkie istoty żyjące mają świadomość, dlatego należy traktować je jak swoich braci.

Te portrety zostaną z tobą na długo. Galeria zdjęć rdzennych mieszkańców Północnej Ameryki

To zdjęcia robią wrażenie przede wszystkim dlatego, że są autentyczne. Nie ma tu udawania, przebieranek czy próby rekonstrukcji czegoś na podstawie źródeł. Rdzenni mieszkańcy Ameryki Pó...

Prawie wszyscy Tubylczy Amerykanie wyznają animizm. To pogląd, zgodnie z którym dusze posiadają nie tylko ludzie, ale również rośliny i zwierzęta oraz istoty nieożywione. Autochtoni wierzą, że świat przyrodzony przenika się z nadprzyrodzonym.

W wielu plemionach jedną z ważniejszych osób był szaman. To osoba, która była pośrednikiem pomiędzy tymi dwoma światami. Wielu Indian wierzyło, że szamani potrafili leczyć choroby i dolegliwości poprzez naprawę duszy.

Indianie wyznają wielu bogów, takich jak Matka Ziemia, Manitu, Wielki Stwórca lub Wielki Duch. Plemiona od zawsze były politeistyczne, dlatego kolonizatorzy uznawali ich za pogan i zmuszali do przejścia na chrześcijaństwo. Pod koniec XIX wieku powstała religia, którą nazwano pejotyzm. Łączyła ona wiarę zaimportowaną z Europy z tradycyjnymi indiańskimi wierzeniami i kultami.

Ruch ten miał na celu odnowę duchową plemion i do powstania więzi panindiańskich. Kultywowany jest przez Native American Church i jest dziś najliczniejszym ruchem religijnych wśród Indian Ameryki Północnej.

W jakim języku mówią rdzenni Amerykanie?

Języki autochtonicznych mieszkańców Ameryki są niezwykle zróżnicowane i jak dotąd nie udało się ustalić ich wzajemnego pokrewieństwa. Wiele zależy od regionu, który zamieszkiwali Indianie. To głównie na tej podstawie językoznawcom udało się wyodrębnić kilka rodzin językowych pierwszych mieszkańców obu Ameryk.

Według szacunków językami autochtonicznymi posługuje się współcześnie od 15 do 20 milionów osób. Wiele języków wymarło, głównie w okresie kolonizacji ludzi z kontynentu europejskiego. W Ameryce Północnej języki na-dene są najliczniejszą rodziną języków rdzennej ludności. Zalicza się do nich m.in. języki:

• Atapasko,
• Tlingit,
• Eyak,
• Eyak-atapasko.

Wielu Indian w Ameryce Północnej wciąż mieszka w rezerwatach

Na terytorium Stanów Zjednoczonych znajduje 326 rezerwatów, w których żyje nawet milion rdzennych Amerykanów. Są to autonomiczne obszary przeznaczone dla Indian. Mają niezależne prawo oraz własną policję. Co ciekawe, tereny rezerwatów Indian są zwolnione z podatków. Obszary te mają swoją autonomiczną władzę, która jest sprawowana przez rady plemienne, a nadzoruje ją Biuro do spraw Indian.

W obronie tradycji i historii. Rdzennych Amerykanów walka z rasistowskimi uprzedzeniami

Rdzenni Amerykanie od wieków przekazują swoje plemienne historie jako piękne obrazy na skórzanych kalendarzach albo rzeźbione totemy. Tymczasem przybysze ledwie przyjmują do wiadomości istni...

Większość z rezerwatów w Stanach Zjednoczonych powstała w drugiej połowie XIX wieku. Na mocy tzw. Ustawy Dawesa, która nazywana była również ustawą o powszechnym podziale ziemi, państwo miało prawo przejmować „nadwyżki” i przeznaczać ziemię Indian pod inwestycje i osadnictwo. W latach 1887–1934 Indianie utracili nawet 60% swojego Terytorium Indiańskiego.

Ustawa Dawesa obowiązywała do 1934 roku. Wówczas amerykański Kongres ustanowił nowe prawo, które wprowadzała ustawa o reorganizacji Indian. Dokument określał uprawnienia, przywileje i relacje z USA. Podstawy prawne obowiązują do dziś. Raport z 1928 roku wykazał, że ustawa Dawesa powodowała liczne nadużycia. Bardzo często dochodziło do nielegalnego pozbawiania tubylczych plemion ich ziem.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".