Wrak odkryli w 2015 roku członkowie lokalnego klubu płetwonurków z wyspy Texel – położonej mniej więcej 100 kilometrów na północ od Amsterdamu. Zmienne wiatry i prądy zatopiły setki statków w tej okolicy. Odnaleziony wrak przez wieki pokryty był piaskiem, dzięki czemu tekstylia zachowały się w nadzwyczaj dobrym stanie.
List bratowej kluczem do zagadki
Skórzana okładka książki z tłoczonym herbem dynastii Stuartów doprowadziła badaczy do przypuszczeń, że odzyskane przedmioty mają królewskie koneksje. Jednak kiedy artefakty znalazły się kilka tygodni temu na wystawie w muzeum Kaap Skill w Texel właścicielka sukni wciąż nie była znana.
Historycy z uniwersytetów w Amsterdamie i Lejdzie połączyli wówczas wysiłki, by zbadać list napisany przez bratową Henrietty Marii Burbon z Francji, królowej małżonki Karola I Stuarta, który rządził Anglią w latach 1625-1649.
Napisany w 1642 roku list opisuje, w jaki sposób przewożony bagaż zaginął w marcu tego samego roku, kiedy dwór Henrietty Marii Burbon podróżował statkiem z Anglii do Holandii. Skrzynie zawierały garderoby dwóch dam dworu królowej i ich służących, a także przedmioty z prywatnej kaplicy królowej.
Naukowcy wierzą, że znalezione stroje, ze względu na rozmiar i styl, należą do starszej damy dworu Jean Kerr - hrabiny Roxburghe. Zgodnie z analizą sporządzoną w muzeum, „na pierwszy rzut oka można stwierdzić, że osoba, o której mowa musiała być dosyć masywnej budowy”.
Królowa Henrietta Maria Burbon miała ponoć podróżować do Holandii, by przekazać swoją 11-letnią córkę Wilhelmowi II Orańskiemu, który poślubił księżniczkę rok wcześniej. Jednak głównym celem królowej była sprzedaż klejnotów koronnych w zamian za broń, by wspomóc swego męża uwikłanego w wojnę domową z angielskim i szkockim parlamentem.
Wybrane eksponaty można było oglądać w muzeum Kaap Skil. Potem przedmioty zostały poddane dalszym analizom.
Na tym portrecie z początku XVII wieku hrabina Suffolk, Catherine Knevet, ma na sobie suknię podobną do tej znalezionej na dnie morza. fot. KAAP SKIL MUSEUM
Na zdjęciu widać wymyślny kwiatowy haft z adamaszku. Choć obecnie tkanina ma kilka odcieni – pomarańczowy, zielony, żółty, czarny, brązowy i czerwony – pierwotnie był to jeden kolor. Farba prawdopodobnie zmieniła odcień po wpływem długotrwałego kontaktu z wodą morską. fot. KAAP SKIL MUSEUM
We wraku statku znaleziono kilka skórzanych okładek książek. Strony papierowe prawdopodobnie rozpuściły się po kilkuset latach spędzonych pod wodą. Na tej okładce widnieje herb króla Karola I Stuarta.fot. PATRICK PIERSMA
Srebrne kulki zapachowe wypełnione były aromatycznymi ziołami lub kwiatami i noszone, by chronić się przed przykrymi zapachami otoczenia. fot. KAAP SKIL MUSEUM
Bez względu na status społeczny, wszy były powszechnym utrapieniem w XVII wieku. Ten grzebień z rogu o cienkich zębach służył do wyczesywania pasożytów z włosów.
fot. KAAP SKIL MUSEUM
","aspectRatio":0.6867724867724868}]}},{"@id":"/v1/contents/78161127","@type":"Content","type":"html","data":{"value":""}}]],"promo":null,"userRatings":{"total":0,"isHalfStar":false},"isSaveable":false,"sponsor":null,"relatedItems":[],"plantOverview":null,"openWebSettings":null,"breadcrumbs":[{"label":"Strona główna","url":"https://www.national-geographic.pl:443"},{"label":"Historia","url":"https://www.national-geographic.pl/historia/"},{"label":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku"}],"seoMetadata":{"title":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku","description":"Królewska zawartość XVII-wiecznego wraku statku znalazła się na wystawie w holenderskim muzeum – 374 lata po tym, jak statek przewożący luksusowe przedmioty i ubrania zatonął w wodach Morza Północnego.","metaTitle":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku","metaDescription":"Królewska zawartość XVII-wiecznego wraku statku znalazła się na wystawie w holenderskim muzeum – 374 lata po tym, jak statek przewożący luksusowe przedmioty i ubrania zatonął w wodach Morza Północnego.","image":{"@id":"/v1/images/23119869","@type":"Image","alt":"01-regal-wardrobe-dress-japon.ngsversion.1462460427414.adapt.945.1","aspectRatio":0.6661290322580645,"height":629,"title":"01-regal-wardrobe-dress-japon.ngsversion.1462460427414.adapt.945.1","url":"https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2024/08/e73280437894e69271af2fb82d4ec30fb4b9814f-48007c8.jpeg","width":945,"sourceName":null},"type":"article","robots":"","canonicalUrl":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/"},"speedCurveLux":{"label":"article","data":{"layout-variant":"headline"}},"pageUrl":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/","canonicalUrl":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/","permutiveModel":{"category":["historia","national-geographic-site"],"subcategory":["article"],"channel":"historia","title":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku","article":{"id":"43219","description":"Królewska zawartość XVII-wiecznego wraku statku znalazła się na wystawie w holenderskim muzeum – 374 lata po tym, jak statek przewożący luksusowe przedmioty i ubrania zatonął w wodach Morza Północnego.","type":"article","author":"redakcja","tags":["Kuchnia","Kultura","skarby","Sport","Travel","ubrania"]}},"socialShare":{"platforms":["facebook","twitter","email"],"emailSubject":"","emailBody":"","twitterHandle":"","fbAuthorizeCode":"","title":"Tak%20ubiera%C5%82a%20si%C4%99%20elita%20XVII%20wieku.%20Stroje%20odnalezione%20we%20wraku%20statku","tweet":"Tak%20ubiera%C5%82a%20si%C4%99%20elita%20XVII%20wieku.%20Stroje%20odnalezione%20we%20wraku%20statku","disabled":false,"imageUrl":"https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2024/08/e73280437894e69271af2fb82d4ec30fb4b9814f-48007c8.jpeg","url":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/"},"schema":{"@context":"https://schema.org","@id":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/#Article","@type":"Article","description":"Królewska zawartość XVII-wiecznego wraku statku znalazła się na wystawie w holenderskim muzeum – 374 lata po tym, jak statek przewożący luksusowe przedmioty i ubrania zatonął w wodach Morza Północnego.","image":{"@type":"ImageObject","height":574,"url":"https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2024/08/e73280437894e69271af2fb82d4ec30fb4b9814f-48007c8.jpeg?resize=768,574","width":768},"mainEntityOfPage":{"@type":"WebPage","@id":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/"},"name":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku","url":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/","author":[{"@type":"Person","name":"redakcja","url":"https://www.national-geographic.pl/author/redakcja"}],"dateModified":"2024-08-26T14:02:49+02:00","datePublished":"2019-05-04T09:56:19+02:00","headline":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku","keywords":"Kuchnia, Kultura, skarby, Sport, Travel, ubrania","publisher":{"@type":"Organization","name":"National Geographic","url":"https://www.national-geographic.pl","logo":{"@type":"ImageObject","height":110,"url":"https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2025/01/cropped-NG-2019-Poziom-264a375-0656366.png?resize=265,110","width":265}},"speakable":{"@type":"SpeakableSpecification","xpath":["/html/head/title","/html/head/meta[@name=\"description\"]/@content"]}},"targeting":{"gtm":{"cat":["historia","national-geographic-site"],"channel":"historia","format":"gallery","pageid":"43219","primary_cat":"historia","subcat":"article","author":"redakcja","publish_date":"2019-05-04T07:56:19+00:00","template":"article","taxonomies":{"posttag":["kuchnia","kultura","skarby","sport","travel","ubrania"]}},"dfp":{"configuration":"UAT","cat":["historia","national-geographic-site"],"channel":"historia","format":"gallery","pageid":"43219","primary_cat":"historia","subcat":"article","posttag":["kuchnia","kultura","skarby","sport","travel","ubrania"]},"piano":[{"key":"premiumContent","value":false},{"key":"primaryCategory","value":"historia"},{"key":"postType","value":"article"},{"key":"categories","value":["historia","national-geographic-site"]},{"key":"tags","value":["kuchnia","kultura","skarby","sport","travel","ubrania"]}]},"postPreview":null,"affiliateMessage":null,"image":{"@id":"/v1/images/23119869","@type":"Image","alt":"01-regal-wardrobe-dress-japon.ngsversion.1462460427414.adapt.945.1","aspectRatio":0.6661290322580645,"height":629,"title":"01-regal-wardrobe-dress-japon.ngsversion.1462460427414.adapt.945.1","url":"https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2024/08/e73280437894e69271af2fb82d4ec30fb4b9814f-48007c8.jpeg","width":945,"sourceName":null},"ediplayer":null,"onnetworkplayer":null,"greenVideo":null,"hideComments":false,"suppression":{"@id":"/v1/suppressions/4569389","@type":"Suppression","disableAllAds":false,"disableInTextAds":false,"disableRtbAds":false,"disableAdsOnPictures":false,"disableBurdaffiInText":false,"disableBurdaffiWidgets":false,"disableEdiplayerAds":false,"disableEdiplayerAutoplay":false,"disableEdiplayerPlaylist":false,"disableEdiplayerInjection":false},"layout":"headline","taxonomies":[{"@id":"/v1/taxonomies/47432452","@type":"Taxonomy","display":"Kategorie","slug":"category","terms":[{"@id":"/v1/terms/169911773","@type":"Term","slug":"historia","display":"Historia","taxonomy":"category","meta":[]},{"@id":"/v1/terms/169911775","@type":"Term","slug":"national-geographic-site","display":"National Geographic Site","taxonomy":"category","meta":[]}]},{"@id":"/v1/taxonomies/47432453","@type":"Taxonomy","display":"Tagi","slug":"post_tag","terms":[{"@id":"/v1/terms/169911778","@type":"Term","slug":"kuchnia","display":"Kuchnia","taxonomy":"post_tag","meta":[]},{"@id":"/v1/terms/169911779","@type":"Term","slug":"kultura","display":"Kultura","taxonomy":"post_tag","meta":[]},{"@id":"/v1/terms/169911780","@type":"Term","slug":"skarby","display":"skarby","taxonomy":"post_tag","meta":[]},{"@id":"/v1/terms/169911781","@type":"Term","slug":"sport","display":"Sport","taxonomy":"post_tag","meta":[]},{"@id":"/v1/terms/169911782","@type":"Term","slug":"travel","display":"Travel","taxonomy":"post_tag","meta":[]},{"@id":"/v1/terms/169911784","@type":"Term","slug":"ubrania","display":"ubrania","taxonomy":"post_tag","meta":[]}]},{"@id":"/v1/taxonomies/47432454","@type":"Taxonomy","display":"Formaty","slug":"post_format","terms":[{"@id":"/v1/terms/169911786","@type":"Term","slug":"post-format-gallery","display":"Galeria","taxonomy":"post_format","meta":[]}]}],"postFormat":"gallery","showHeroImageOverlayIcon":false,"gemius":{"id":".RzgG2_Yv7.IxGqMvf3w7LPpDotKx1s5UVS4lbJ4eJP.p7","url":"pro.hit.gemius.pl/gemius.js","parameters":{"content_identifier":"624329","content_title":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku","content_type":"article","tags":"Kuchnia, Kultura, skarby, Sport, Travel, ubrania","publication_date":"2019-05-04T07:56:19+00:00","player":1}},"c2cVars":{"contentId":43219,"contentName":"Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku","contentType":"ContentGallery","contentUrl":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/","pageType":"Content","siteCategory":"National Geographic/Historia","siteCategoryId":169911757,"siteCategoryName":"Historia","website":"national-geographic-pl"},"relatedEdiPlayer":{"postType":"article","playerType":"related","breadcrumbs":["Historia"],"keywords":["Kuchnia","Kultura","skarby","Sport","Travel","ubrania"],"disablePlaylist":false,"disableAds":false,"disableAutoplay":false,"isAdult":false},"sponsorTracking":null,"postMeta":{"client":"national-geographic-pl","schemaId":"https://www.national-geographic.pl/historia/tak-ubierala-sie-elita-xvii-wieku-stroje-odnalezione-we-wraku-statku/#Article","entity":"post","source":"content-api","clientId":"43219"},"promoPostTeaser":null,"currentPage":1,"pockets":{"articleContentBottom":[],"articleMeta":[],"aboveFooter":[{"componentId":"im_carousel_card_widget","props":{"data":{"title":"Magazyny","categoryLabels":"hide","categories":[],"tags":[],"tagsOperators":"","articlesType":["offer"],"contentType":"","aspectRatioOverride":"portrait","buttonText":"","buttonLink":"","showDescriptions":false,"showAdvertisingCooperationLabel":false,"showSponsorLabel":false,"showDotsNavigation":false,"numberOfCardsToInclude":4,"numberOfCardsToShowInViewport":4,"pinnedContent":[{"position":1,"content":{"source":"search-api","client":"national-geographic-pl","entity":"offer","clientId":"1029"}},{"position":2,"content":{"source":"search-api","client":"national-geographic-pl","entity":"offer","clientId":"1036"}},{"position":3,"content":{"source":"search-api","client":"national-geographic-pl","entity":"offer","clientId":"1030"}},{"position":4,"content":{"source":"search-api","client":"national-geographic-pl","entity":"offer","clientId":"1031"}}]},"widgetArea":"aboveFooter"}}],"articleActions":[{"componentId":"savePostButton","props":{}}],"articleBelowContent":[{"componentId":"tagCloud","props":{"data":{"taxonomies":["post_tag"]},"widgetArea":"articleBelowContent"}},{"componentId":"burdaffi_legal_notice_id","props":{"data":null,"widgetArea":"articleBelowContent"}}],"articleFooter":[{"componentId":"burdaffi_widget_id","props":{"data":{"widgetId":"f556253187c40d9ef5ec77558c2f6995","wrapperCssClass":"ecomm-boxd"},"widgetArea":"articleFooter"}},{"componentId":"dynamicRelatedContent","props":{"data":{"title":"Zobacz także","limit":8,"showCardLabels":null,"layout":"horizontal","hideOnMobile":false,"smallCardTitles":false,"categories":[],"type":[],"contentType":[],"aspectRatioOverride":"square","hidePublishDateOnCards":true,"hideAuthorNameOnCards":true,"displayCarousel":false},"widgetArea":"articleFooter"}},{"componentId":"im_carousel_card_widget","props":{"data":{"title":"Polecane","categoryLabels":"hide","categories":["wspolpraca-reklamowa"],"tags":[],"tagsOperators":"","articlesType":"","contentType":"","aspectRatioOverride":"square","buttonText":"","buttonLink":"","showDescriptions":false,"showAdvertisingCooperationLabel":true,"showSponsorLabel":false,"showDotsNavigation":false,"numberOfCardsToInclude":20,"numberOfCardsToShowInViewport":4,"pinnedContent":[]},"widgetArea":"articleFooter"}}],"articleSidebar":[{"componentId":"im_carousel_card_widget","props":{"data":{"title":"ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER","categoryLabels":"hide","categories":[],"tags":[],"tagsOperators":"or","articlesType":"","contentType":"","aspectRatioOverride":"portrait","buttonText":"","buttonLink":"","showDescriptions":true,"showAdvertisingCooperationLabel":false,"showSponsorLabel":false,"showDotsNavigation":false,"numberOfCardsToInclude":1,"numberOfCardsToShowInViewport":1,"pinnedContent":[{"position":1,"content":{"source":"search-api","client":"national-geographic-pl","entity":"offer","clientId":"1028"}}]},"widgetArea":"articleSidebar"}},{"componentId":"burdaffi_widget_id","props":{"data":{"widgetId":"d76d0934e79c8039ec2b5b6f926c79d7","wrapperCssClass":"ecomm-narrow"},"widgetArea":"articleSidebar"}}]},"adSettings":{"unitName":"/22760503335/national-geographic.pl/","headerBidder":"none","headerBidderUrl":null,"headerBidderTimeout":1500,"adRefresh":{"enabled":true,"excludedOrderIds":[0],"durationInView":20,"percentageInView":50},"targets":{"configuration":["UAT"]},"lazyLoading":{"enabled":false,"renderMarginPercent":1000,"mobileScaling":0},"stitcher":{"disableAllAdvertising":false},"enableAdvertBeforeBodyOfContent":{"article":true,"recipe":false},"nativeAdvertiser":"none","promoPlacementId":"OeX1ugGDjb3tAIU_ZogyT34acM2hcQMWsNOzmjw2Z8H.w7","permutiveConfig":{"permutiveProjectId":"","permutiveApiKey":"","permutiveDomain":""}}}
Tak ubierała się elita XVII wieku. Stroje odnalezione we wraku statku
Królewska zawartość XVII-wiecznego wraku statku znalazła się na wystawie w holenderskim muzeum – 374 lata po tym, jak statek przewożący luksusowe przedmioty i ubrania zatonął w wodach Morza Północnego.
Wśród wyłowionych z wraku przedmiotów znajdują się wyszukane suknie z jedwabiu, pończochy i gorsety, wyszywana sakiewka i grzebień do wyczesywania wszy. Zdaniem ekspertów to jedno z najważniejszych odkryć garderobianych w historii Europy.
Reklama
Wrak odkryli w 2015 roku członkowie lokalnego klubu płetwonurków z wyspy Texel – położonej mniej więcej 100 kilometrów na północ od Amsterdamu. Zmienne wiatry i prądy zatopiły setki statków w tej okolicy. Odnaleziony wrak przez wieki pokryty był piaskiem, dzięki czemu tekstylia zachowały się w nadzwyczaj dobrym stanie.
List bratowej kluczem do zagadki
Skórzana okładka książki z tłoczonym herbem dynastii Stuartów doprowadziła badaczy do przypuszczeń, że odzyskane przedmioty mają królewskie koneksje. Jednak kiedy artefakty znalazły się kilka tygodni temu na wystawie w muzeum Kaap Skill w Texel właścicielka sukni wciąż nie była znana.
Historycy z uniwersytetów w Amsterdamie i Lejdzie połączyli wówczas wysiłki, by zbadać list napisany przez bratową Henrietty Marii Burbon z Francji, królowej małżonki Karola I Stuarta, który rządził Anglią w latach 1625-1649.
Napisany w 1642 roku list opisuje, w jaki sposób przewożony bagaż zaginął w marcu tego samego roku, kiedy dwór Henrietty Marii Burbon podróżował statkiem z Anglii do Holandii. Skrzynie zawierały garderoby dwóch dam dworu królowej i ich służących, a także przedmioty z prywatnej kaplicy królowej.
Naukowcy wierzą, że znalezione stroje, ze względu na rozmiar i styl, należą do starszej damy dworu Jean Kerr - hrabiny Roxburghe. Zgodnie z analizą sporządzoną w muzeum, „na pierwszy rzut oka można stwierdzić, że osoba, o której mowa musiała być dosyć masywnej budowy”.
Królowa Henrietta Maria Burbon miała ponoć podróżować do Holandii, by przekazać swoją 11-letnią córkę Wilhelmowi II Orańskiemu, który poślubił księżniczkę rok wcześniej. Jednak głównym celem królowej była sprzedaż klejnotów koronnych w zamian za broń, by wspomóc swego męża uwikłanego w wojnę domową z angielskim i szkockim parlamentem.
Wybrane eksponaty można było oglądać w muzeum Kaap Skil. Potem przedmioty zostały poddane dalszym analizom.
Na tym portrecie z początku XVII wieku hrabina Suffolk, Catherine Knevet, ma na sobie suknię podobną do tej znalezionej na dnie morza. fot. KAAP SKIL MUSEUM
Na zdjęciu widać wymyślny kwiatowy haft z adamaszku. Choć obecnie tkanina ma kilka odcieni – pomarańczowy, zielony, żółty, czarny, brązowy i czerwony – pierwotnie był to jeden kolor. Farba prawdopodobnie zmieniła odcień po wpływem długotrwałego kontaktu z wodą morską. fot. KAAP SKIL MUSEUM
We wraku statku znaleziono kilka skórzanych okładek książek. Strony papierowe prawdopodobnie rozpuściły się po kilkuset latach spędzonych pod wodą. Na tej okładce widnieje herb króla Karola I Stuarta.fot. PATRICK PIERSMA
Srebrne kulki zapachowe wypełnione były aromatycznymi ziołami lub kwiatami i noszone, by chronić się przed przykrymi zapachami otoczenia. fot. KAAP SKIL MUSEUM
Bez względu na status społeczny, wszy były powszechnym utrapieniem w XVII wieku. Ten grzebień z rogu o cienkich zębach służył do wyczesywania pasożytów z włosów.