Wanda Rutkiewicz to kobieta, która widziała więcej. Premiera albumu fotograficznego legendarnej alpinistki

Spis treści:

1. Wanda Rutkiewicz – ikona gór
2. Dziedzictwo uratowane od zapomnienia
3. Hołd dla alpinistki i inspiracja dla przyszłych pokoleń

Album „Spojrzenie z góry. Archiwum Wandy Rutkiewicz”, to wyjątkowe wydawnictwo. Zgromadzono w nim po raz pierwszy fotografie wykonane przez samą alpinistkę. Publikacja stanowi nie tylko zapis jej pasji, lecz także cenny dokument historyczny. Ukazuje on kulisy wypraw w czasach, gdy kobiety w górach wysokich były rzadkością.

Wanda Rutkiewicz – ikona gór

Wanda Rutkiewicz była pierwszą Europejką, która zdobyła Mount Everest oraz pierwszą kobietą na szczycie K2 – dwóch najwyższych ośmiotysięczników świata. Jej osiągnięcia inspirowały, ale też budziły kontrowersje. Była bezkompromisowa, odważna i szczera, a jednocześnie niezwykle samodzielna. Te cechy nie zawsze spotykały się ze zrozumieniem w czasach, gdy kobiety miały ograniczone możliwości działania w zdominowanym przez mężczyzn świecie himalaizmu.

Rutkiewicz wyprzedzała swoją epokę także w kwestiach związanych z ekologią i komercjalizacją wspinaczki w górach wysokich. Zwracała uwagę na problemy nadmiernej eksploatacji gór przez masowe wyprawy i w związku z tym negatywne skutki dla środowiska. Była pionierką nie tylko w zdobywaniu najwyższych szczytów, ale także w dokumentowaniu życia wspinaczy i ich zmagań. Mówiła: „Mogę sobie powiedzieć, że tworzę z grubsza sprawny dokument dotyczący nie tylko mojej działalności, ale już historii alpinizmu (…) Mam nadzieję, że to się komuś przyda, że zostanie ślad.”

Dziedzictwo uratowane od zapomnienia

Po zaginięciu Wandy na Kanczendzondze w 1992 r., jej bogate archiwum przez lata pozostawało w zapomnieniu. Na szczęście udało się je ocalić dzięki zaangażowaniu rodziny, w szczególności jej brata Michała Błaszkiewicza oraz siostry Janiny Fies. Materiały, które przetrwały obejmują tysiące slajdów, negatywów, listy, pocztówki, pamiętniki audio, a nawet taśmy filmowe. Zgromadzone archiwalia, głównie te fotograficzne, stały się podstawą do stworzenia publikacji „Spojrzenie z góry. Archiwum Wandy Rutkiewicz”. W albumie znalazły się nie tylko zdjęcia ze szczytów, ale także mniej znane fotografie – od przygotowań, przez życie w bazach, aż po trudne powroty. To także unikatowe spojrzenie, które ujawnia wrażliwość alpinistki i pozwala zrozumieć, z jakimi wyzwaniami się mierzyła.

„Wanda Rutkiewicz, która dobrze się czuła w archetypicznie męskiej roli zdobywcy, nie tylko przekraczała granice norm społecznych jako alpinistka, ale także pewnie poruszała się w dziedzinie fotografii pejzażowej, zdominowanej przez mężczyzn. Jej prace stanowią unikatowe świadectwo kobiecego spojrzenia na krajobrazy i dokumentację niezdobytych dotąd przez kobiety szczytów” – pisze w albumie dr Katarzyna Gębarowska.

Hołd dla alpinistki i inspiracja dla przyszłych pokoleń

Premiera albumu to wyjątkowa okazja, by lepiej poznać Wandę Rutkiewicz. Nie tylko jako wybitną wspinaczkę, ale także jako artystkę i wizjonerkę. To także przypomnienie o jej wkładzie w historię himalaizmu oraz inspiracja dla kolejnych pokoleń, które szukają własnych dróg na szczyt.

1 z 7

Wanda Rutkiewicz z kamerą w bazie pod Shisha Pangmą, 1987 rok.

2 z 7

Wanda Rutkiewicz i Jerzy Kukuczka, Nepal, 1987 rok.

3 z 7

Wyprawa kobieca na Gasherbrumy, której Wanda była kierownikiem, 1975 rok

4 z 7

Wyprawa na Mount Everest, w drodze do obozu I, 1978 rok

5 z 7

W trakcie wspinaczki na Mount Everest, 1978 rok

6 z 7

W trakcie wspinaczki na Mount Everest, 1978 rok

7 z 7

Wyprawa na Mount Everest, 1978 rok

„Spojrzenie z góry. Archiwum Wandy Rutkiewicz”, wydawnictwo Muzeum Śląskie w Katowicach

Nasz ekspert

Iwona El Tanbouli-Jabłońska

Dyrektorka artystyczna National Geographic Polska, fotografka i współwłaścicielka studia fotograficzno-filmowego F11 STUDIO. Fotografią i fotoedycją zajmuje się od 18 lat. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych. Większość jej pracy koncentruje się na fotoreportażu i projektach długoterminowych. Podróżuje z aparatem po świecie podejmując trudne społecznie tematy. Prowadzi warsztaty, przeglądy portfolio, bywa jurorką w konkursach fotograficznych. Członkini stowarzyszenia RAV.A Stories. Podwójna laureatka tegorocznej edycji Grand Press Photo 2022. Jej fotoreportaż z Wysp Owczych zajął 1. Miejsce w kategorii Climate&Responsibility.