223 lata temu zaczęła się era papieru. Kto opatentował pierwszą maszynę papierniczą?
Przez wielu historyków ten wynalazek stawiany jest na równi z Internetem. Od czasu gdy na początku I wieku w Chinach opracowano pierwszą recepturę papieru, sposób jego produkcji był powolny, kosztowny i mało wydajny.
- Kazimierz Pasek, Łukasz Załuski
W tym artykule:
- Jak doszło do opatentowania maszyny papierniczej?
- Gdzie rozwijał się przemysł papierniczy?
- Ciekawostki o papierze
Dopiero wynalazek Nicholasa-Louisa Roberta pozwolił na gwałtowny rozwój piśmiennictwa, przemysłową produkcję gazet, książek, wszelakiego rodzaju druków. 18 stycznia 1799 roku Francuz opatentował pierwszą maszynę papierniczą.
Jak doszło do opatentowania maszyny papierniczej?
Francuski żołnierz i inżynier mechanik Nicolas-Louis Robert (1761–1828) został zatrudniony w jednym z paryskich domów wydawniczych należących do rodziny Didot. Jego szefem był Saint-Léger Didot. Zarówno Robert, jak i Didot ciągle byli świadkami konfliktów między robotnikami ręcznie produkującymi papier.
Jak powstawał papier czerpany? Wykonywano go po jednym arkuszu, ręcznie zanurzając prostokątną ramę z dnem sitowym w kadzi z pulpą. Po wyjęciu i wyciśnięciu wody pozostałą papkę pozostawiano do wyschnięcia. Rama nie mogła być ponownie użyta, dopóki nie usunięto z niej poprzedniego arkusza papieru.
Robert postanowił usprawnić ten proces. Po wielu próbach i błędach zbudował mały prototypowy model. Jego maszyna miała ruchomą taśmę sitową, która nabierała miazgę (główne źródło masy papierniczej stanowiły szmaty z bawełny i lnu) i dostarczała nieprzerwany arkusz mokrego papieru do rolek wyciskających wodę. Potem ręcznie zawieszano go na prętach w celu wysuszenia Ta ciągła nieprzerwana kartka papieru była na koniec cięta na osobne arkusze.
Robert złożył wniosek o patent francuski na swoją maszynę 9 września 1798 roku. Przyznano mu go 18 stycznia 1799 r. Ostatecznie sprzedał za 25 tys. franków (których nigdy nie otrzymał) patent i prototyp maszyny firmie Léger Didot w 1800 roku.
Rysunki z Nazca – największa tajemnica Peru
Rysunki z Nazca układają się w w geometryczne wzory i kształty zwierząt. Na przestrzeni lat stały się inspiracją dla wielu teorii. Oto co o nich wiemy, a co pozostaje niewiadomą.
Gdzie rozwijał się przemysł papierniczy?
Didot chciał udoskonalać i opatentować maszynę w Anglii, z dala od porewolucyjnej Francji. W marcu 1801 r. podpisał umowę z braćmi Sealym i Henrym Fourdrinier, przedsiębiorcami papierniczymi z Londynu. Zainwestowali oni 60 000 funtów w budowę dużej maszyny. Ta próba okazała się sukcesem i przyznano im angielski patent w 1806 roku. Jednak projekt nie odniósł sukcesu komercyjnego i doprowadził do bankructwa Fourdrinierów (mimo to maszyna papiernicza nadal nazywana jest ich imieniem).
Niedługo po tym postawiono nowe maszyny w kilku miasteczkach Anglii, a w 1811 r. pierwszą we Francji. Spowodowało to znaczny spadek ceny papieru oraz wzrost dostępności tego trudnego – do tej pory – do zdobycia produktu. W 1812 r., ze względu na zły stan zdrowia, Robert przeniósł się do Vernouillet, 90 kilometrów na zachód od Paryża i otworzył małą szkołę. Zarabiał niewiele. Zmarł załamany i pozbawiony środków do życia 8 sierpnia 1828 roku. Nigdy nie dowiedział się, jak wielkie zyski przyniósł jego wynalazek.
Ciekawostki o papierze
- Po co wymyślono origami? W VI wieku w Japonii wymyślono i dopracowano sztukę składania papieru. Początkowo origami było ściśle zarezerwowane do celów ceremonialnych. Ponad 1000 lat później, w XVII wieku, origami zaczęto układać również dla rozrywki. Nieformalny sposób praktykowania tej sztuki przyczynił się do szybkiego rozpowszechnienia origami się na całym świecie.
- Ile papieru produkuje się rocznie? W samym tylko 2021 roku na całym świecie wyprodukowano około 96 milionów ton papieru do celów graficznych. Tymczasem produkcja kartonów i opakowań wyniosła 264 mln ton. Ogółem ilość papieru wyprodukowanego na całym świecie w 2021 roku ważyła ponad 417 milionów ton metrycznych. To mniej więcej tyle, ile waży 1000 wież Burdź Chalifa w Dubaju, czyli najwyższego budynku na świecie.
- Z czego robi się papier? Papier powstaje z włókien organicznych. Przede wszystkim z celulozy, czyli włókna otrzymywanego w wyniku mielenia bali drzewnych. Najczęściej wykorzystywanym do produkcji papieru gatunkami drzew są: brzoza, sosna, świerk, osika i eukaliptus.
- Kiedy wydano pierwszą książkę na papierze? Za pierwszą książkę wydaną na papierze uznaje się „Diamentową sutrę" powstałą w Japonii w 868 roku.
Nasz ekspert
Łukasz Załuski
Redaktor naczelny „National Geographic Polska". Uważny obserwator zmieniającego się świata i nowych trendów w technologiach. Miłośnik tenisa i europejskich stolic.