W Turcji odkryto skarb sprzed 2400 lat. Pochodzi z antycznego imperium
Zespół archeologów z Michigan odnalazł garnek wypełniony złotem. Monety pochodziły ze starożytnej Persji i rzucają nowe światło na wydarzenia sprzed 2400 lat.
W tym artykule:
- Perska okupacja tureckiej Anatolii
- Wyjątkowe odkrycie z czasów perskich
- Właściciel skarbu nigdy po niego nie wrócił
Starożytna Persja to jedno z największych imperiów i potęg w dziejach ludzkości. Państwo to istniało na obszarze dzisiejszego Iranu i rozciągało się na bardzo dużą część Bliskiego Wschodu oraz części Azji Środkowej, Kaukazu, północnej Afryki, Egiptu na zachodzie, aż po dolinę Indusu na wschodzie. Mocarstwo zostało założone przez Cyrusa Wielkiego, który pokonał Medów i zjednoczył różne ludy pod jednym panowaniem.
Perska okupacja tureckiej Anatolii
Archeolodzy z University of Michigan prowadzili wykopaliska w starożytnym mieście Notion, znanym również jako Notium. To greckie poliswzniesiono na zachodnim wybrzeżu Anatolii, w dzisiejszej Turcji. Stanowisko badaczy znajduje się ok. 50 kilometrów na południe od Izmiru, na wzgórzu, z którego rozpościera się widok na Morze Egejskie.
Miasto służyło jako port dla pobliskich miast Kolofon i Claros, przez który często przepływali pielgrzymi w drodze do wyroczni boga Apolla. Do dziś zachowały się tam pozostałości murów obronnych, nekropolii, świątyni, agory i teatru. Ruiny miasta znajdują się obecnie na wschód od współczesnego miasta Ahmetbeyli.
Imperium Achemenidów: jak powstała jedna z największych potęg starożytnego świata?
Od Egiptu i Azji Mniejszej aż po Indie – na tym obszarze między VI a IV wiekiem p.n.e. rządził perski ród Achemenidów. Ich państwo istniało tylko nieco ponad 200 lat, jednak fascynuje do ...
W połowie VI wieku p.n.e. Persja podbiła Kolofon i Notion, ale oba miasta zostały szybko wyzwolone w wyniku wojen grecko-perskich i dołączyły do Związku Ateńskiego, zwanym Związkiem Delijskim. Był to sojusz zaczepno-obronny polis starożytnej Grecji. Hegemonem tego sojuszu były Ateny. W tym też okresie Notion przeżywało swój największy rozkwit.
Wyjątkowe odkrycie z czasów perskich
Teraz archeolodzy odnaleźli skarb, który pochodzi właśnie z czasów wojen peloponeskich. Badacze dokonali tego odkrycia przez przypadek. Jak twierdzą, monety schowane w garnku, zostały zakopane w miejscu, w którym znajdował się róg jednego z greckich budynków. – To niebywałe, bo właściwie nie szukaliśmy tam żadnych skarbów – powiedział w rozmowie z „New York Times” prof. Christopher Ratté, archeolog z University of Michigan.
Naukowcy zbadali monety i okazało się, że pochodzą sprzed około 2400 lat. – Odkrycie tak cennego znaleziska podczas wykopalisk archeologicznych zdarza się bardzo rzadko. Nikt nigdy nie zakopuje takiego skarbu, zwłaszcza składającego się z monet z metali szlachetnych, bez zamiaru ich odzyskania. Dlatego tylko największe nieszczęście może wyjaśnić, że te monety tutaj zostały – stwierdził prof. Ratté.
Właściciel skarbu nigdy po niego nie wrócił
Monety znajdowały się w greckim dzbanku typu olpe. Były to złote darejki. To typowe perskie moneta Achemenidów o wadze ok. 8,4 g. Zostały wprowadzone przez króla Dariusza I i były w obiegu do czasów Aleksandra Wielkiego, czyli do schyłku IV wieku p.n.e.. Na jej awersie umieszczano umowne przedstawienie brodatego koronowanego władcy z berłem (włócznią) i łukiem, który klęczał przed niewidzialnym bóstwem. Monety potocznie nazywano łucznikami.
Na rewersie znajdował się wgłębiony prostokąt, który powstawał po puncy menniczej. Na monecie nie znajdowały się żadne inskrypcje. Bito je z kruszcu stosunkowo wysokiej próby, bo aż 0,980. Pieniądze te emitowano przede wszystkim dla zachodnich małoazjatyckich satrapii państwa perskiego. Uważa się, że prawdopodobnie służyły do opłacania żołdu greckich najemników. Stąd właśnie ich obecność w Notium.
– Monety z Notium zostały prawdopodobnie wybite w Sardes, położonym ok. 100 kilometrów na północny-wschód od tego starożytnego miasta. Projekt derejek pozostał spójny od końca VI wieku p.n.e. aż do podboju imperium perskiego przez Aleksandra Wielkiego w 330 roku p.n.e. – wyjaśnił prof. Ratté. – Prawdopobnie jeden z takich najemników perskich mógł przed śmiercią zakopać w dzbanku oszczędności swojego życia – sugeruje archeolog. Być może żołnierz wyruszał na kolejną kampanię, z której już nigdy nie wrócił.
Badacze podkreślają, że zakopanie monet w Notium jest zbieżne z napiętym okresem w regionie w V wieku p.n.e. Grecy próbowali wówczas uwolnić miasto spod panowania Persów, które ostatecznie skończyło się sukcesem świata hellenistycznego. – To może wyjaśniać, dlaczego skarb został zakopany i nigdy nie odebrany przez prawowitego właściciela – dodał prof. Ratté.
ŹRÓDŁO: Uniwersytet w Michigan
Nasz ekspert
Jakub Rybski
Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".