Archeolodzy odnaleźli prawdopodobnie najstarszy chleb na świecie. Spędził w piecu tysiące lat

W tym artykule:

1. Niezwykłe odkrycie archeologiczne w Turcji
2. Ile mat ma najstarszy chleb na świecie?
3. Jak wyglądało życie w Çatalhöyük?

Turcja to kraj uwielbiany nie tylko przez wczasowiczów, ale też archeologów. I nie ma w tym nic dziwnego. To właśnie w Turcji znajdują się słynne podziemne miasta czy ruiny Troi. Stanowisk archeologicznych jest tam jednak znacznie więcej. Niedawno w jednym z nich – Çatalhöyük – archeolodzy odkryli chleb sprzed około 8600 lat.

Niezwykłe odkrycie archeologiczne w Turcji

Çatalhöyük to neolityczna osada, której pozostałości znajdują się w środkowej Turcji. Miejsce jest wyjątkowe, choćby dlatego, że to jedno z pierwszych proto-miast, jakie zbudowano. Jego mieszkańcy, a było ich około 8 tysięcy, żyli w domach z cegły suszonej. W 2012 roku Çatalhöyük zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Właśnie tam, w jednym z budynków na obszarze oznakowanym „Mekan 66”, badacze odkryli konstrukcję pieca. Wokół znaleziono również nasiona pszenicy, jęczmienia, grochu oraz gąbczastą pozostałość mogącą być żywnością. Jak wykazały analizy przeprowadzone w Centrum Badań i Zastosowań Naukowo-Technologicznych Uniwersytetu Necmettin Erbakan, był to sfermentowany chleb sprzed 6600 roku p.n.e.

Autorzy badań komentują, że najczęściej na temat archeologicznych odkryć słyszymy o budowlach i pomnikach. Jednak niemniej cennymi znaleziskami sprzed wieków i tysiącleci są resztki jedzenia.

Ile mat ma najstarszy chleb na świecie?

– Trzeba powiedzieć, że punktem wyjścia archeologii żywności jest Anatolia. Çatalhöyük to jeden z ważniejszych przystanków tutaj. Odkrycie z 2021 r. pokazuje, że możemy zidentyfikować szczątki organiczne na podstawie szczegółowej dokumentacji i badań – tłumaczy profesor Ali Umut Türkcan cytowany przez serwis Arkeonews.

Jak dodał, dzięki pokryciu pieca cienką gliną wszystkie pozostałości organiczne, zarówno drewniane, jak i chlebowe, przetrwały do dziś. Badania radiowęglowe potwierdziły, że chleb został uformowany około 6600 lat p.n.e. Nie wiadomo, dlaczego został w piecu na kolejne tysiące lat.

Według profesora najwcześniejsze znane dowody istnienia chleba na zakwasie pochodzą z Egiptu. Jednak znalezisko z Catalhoyuk jest starsze niż wszystkie inne. To czyni go najstarszym chlebem na świecie.

– Jest to okrojona wersja chleba bochenkowego. Ma wciśnięty palec w środku, nie był pieczony, ale sfermentowany i zachował się do czasów współczesnych ze skrobią w środku. Nie ma innego takiego przykładu. Catalhoyuk już od dawna jest ośrodkiem wielu nowości [odkryć archeologicznych uważanych za rekordowe w swoich kategoriach – przyp. red.] – podsumowuje Türkcan.

Jak wyglądało życie w Çatalhöyük?

Mieszkańcy Çatalhöyük byli w większości rzemieślnikami. Wytwarzali imponującą gamę narzędzi, ceramiki i dzieł sztuki. Użycie obsydianu, szkła wulkanicznego, do produkcji narzędzi i broni wskazuje na ich rozległe sieci handlowe i poziom zaawansowania technologicznego. Skomplikowana ceramika, ozdobiona misternymi wzorami i motywami, ukazuje z kolei artystyczne umiejętności ludu zamieszkującego tę starożytną osadę.

Jedną z najbardziej uderzających cech Çatalhöyük jest charakterystyczny układ architektoniczny. Osada charakteryzuje się domami z cegły suszonej, zbudowanymi gęsto obok siebie i połączonymi skomplikowaną siecią wąskich uliczek. W Çatalhöyük brakuje ulic, a dostęp do poszczególnych mieszkań często prowadził przez dachy, co podkreślało wspólnotowy charakter społeczności mieszkańców.

W Turcji odkryto starożytny region produkcji lekarstw. Leki tworzono tu 2800 lat temu

Naukowcy odkryli, że na terenie starożytnej Tracji, a dzisiejszej Turcji, znajdował się obszar produkcji leków. Archeolodzy twierdzą, że dawna „fabryka” była zasilana źródłem wody.

Źródło: Anatolian Archeology.

Chcesz przeczytać więcej fascynujących informacji na temat świata roślin i zwierząt, odkryć archeologicznych i nieskończonego Wszechświata? Zaprenumeruj magazyn „National Geographic Polska". Najnowszą ofertę znajdziesz na tej stronie.

Nasz ekspert

Mateusz Łysiak

Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.