Atak na imperium Hetytów. Niedawno odkryta 3300-letnia tabliczka opisuje inwazję na 4 miasta
Archeolodzy w Turcji odnaleźli glinianą tabliczkę z pismem klinowym. Analiza wykazała, że opisuje inwazję obcego kraju lub plemienia na cztery hetyckie miasta.
W tym artykule:
Büklükale to tureckie miasto, które położone jest około 100 km od Ankary. W starożytności znajdowało się na terytorium tajemniczego imperium Hetytów. Był to lud pochodzenia indoeuropejskiego, który od ok. 2000 roku p.n.e. zamieszkiwał obszar Anatolii. Do dziś nie wiadomo jednak, skąd przybył. Przypuszcza się, że plemiona hetyckie wyruszyły z terenów położonych na północ od Kaukazu, a niektórzy uważają, że mogli przybyć przez cieśniny morza Marmara.
Gliniana tabliczka Hetytów
W Büklükale w trakcie ostatnich wykopalisk archeolodzy odnaleźli glinianą tabliczkę z pismem klinowym. Datowanie wykazało, że pochodziła sprzed ok. 3300 lat. Naukowcy przystąpili do odczytania tekstu, który został wyryty na przedmiocie. Okazało się, że jest to opis świętego rytuału, który został odprawiony przez hetyckiego króla.
Niewielka tabliczka została odnaleziona przez Kimiyoshi Matsumurę, archeologa z Japońskiego Instytutu Archeologii Anatolijskiej (Japanese Institute of Anatolian Archaeology). Tłumaczeniem tekstu zajął się Mark Weeden, profesor języków starożytnego Bliskiego Wschodu z University College London. Uczony przekazał, że pierwsze sześć linijek na tabliczce zapisano w języku hetyckim.
Inwazja na cztery miasta
Początek notatki zawiera informację o tym, że prawdopodobnie Hetyci byli w trakcie wojny z innym państwem i byli atakowani. Tekst rozpoczyna się od tego, że cztery miasta, w tym stolica Hattusa, są oblężone. Pozostałe 64 wersy to modlitwa w języku huryckim, w którym autor prosi bogów o zwycięstwo. Autorzy badania uważają, że autorem tabliczki był sam hetycki król.
Tysiące lat temu Hetyci stworzyli potężną cywilizację. Kim byli i dlaczego zaginął po niej słuch?
Hetyci z powodzeniem konkurowali ze starożytnymi Egipcjanami, jak i z mezopotamską Babilonią. Jednak po kilkuset latach istnienia to królestwo się rozpadło. Słuch po nim zaginął aż do prz...
Prof. Matsumura twierdzi zatem, że Büklükale mogło być rezydencją królewską. Japoński archeolog postawił tezę, że miasto mogło nawet dorównywać stolicy Hetytów, czyli Hattusie, która znajdowała się ok. 112 km na północny-wschód.
Dlaczego jednak część tabliczki zapisana była w języku huryckim, a więc języku ludu, z którymi Hetyci prowadzili wojnę? Matsumura powiedział w rozmowie z Live Science, że Hetyci używali go podczas ceremonii religijnych. – Znalezienie tabliczki huryckiej oznacza, że rytuału religijnego w Büklükale dokonał król hetycki. Przybył do Büklükale i odprawił rytuał – wyjaśnia japoński naukowiec.
Związki Hetytów z Hurytami
Analiza tłumaczenia wykazła, że modlitwa skierowana była do Teššoba, czyli huryckiego boga burzy, który był bóstwem zarówno panteonu hetyckiego, jak i huryckiego. Autor tabliczki wychwalał w tekście bóstwo, a także wszystkich jego przodków. Wspominał również o „problemie komunikacji pomiędzy bogami a ludźmi”.
Twórca glinianej tabliczki wspomina również kilka niezidentyfikowanych osób, które prawdopodobnie mogły odpowiadać za najazd na cztery wymienione na początku miasta. Ostatnie wersy zawierają pytanie lub prośbę o radę, co należy zrobić, aby pokonać najeźdźców.
Prof. Matsumura zauważył, że biorąc pod uwagę datowanie tabliczki, pochodzi ona z czasów panowania hetyckiego króla o imieniu Tudhalija II. Był władcą z początków istnienia imperium hetyckiego, który panował w XIII wieku p.n.e. Uważa się, że zapoczątkował dynastię, która sprawiła, że imperium stało się jedną z największych potęg starożytnego Bliskiego Wschodu.
Tabliczka wskazuje zatem, że we wczesnej fazie kształtowania się hetyckiego państwa mogło dochodzić do serii konfliktów lub wojen domowych, w których walczyły starożytne ludy Anatolii i regionów sąsiadujących. – W tym czasie centrum Hetytów mogło zostać najechane z wielu różnych stron jednocześnie, a wiele miast zostało zniszczonych – zauważyli badacze.
– Nowe znalezisko z Büklükale potwierdza kluczową rolę huryckich tradycji religijnych na hetyckim dworze królewskim we wczesnym okresie imperium – powiedział w rozmowie z Live Science Daniel Schwemer, archeolog z niemieckiego Uniwersytu w Würzburgu.
Źródło: Live Science.
Nasz ekspert
Jakub Rybski
Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".