Czystość w szałasach łowców i zbieraczy. Już 11 tysięcy lat temu dbano o porządek w domu

W tym artykule:

1. Pradziejowa osada w Star Carr
2. Kuchnia, pracownia i sypialnia. Pradziejowe M4
3. Star Carr – ważne stanowisko archeologiczne w Anglii

Nie było wówczas ani odkurzaczy, wyszukanych detergentów ani mopów. A jednak już wiele tysięcy lat temu ludzie chcieli zachować porządek w miejscach swojego pobytu. Czyżby sprzątanie było obok języka i myślenia symbolicznego jedną z cech ludzi?

Pradziejowa osada w Star Carr

Zespół badawczy z Uniwersytetów w York i Newcastle przyjrzał się temu, gdzie znajdowały się kamienne narzędzia wewnątrz trzech „domostw” na stanowisku archeologicznym Star Carr w hrabstwie Yorkshire w Anglii. Były to jedne w pierwszych „domów”, które wznosili ludzie w Wielkiej Brytanii.

Bardzo przypominały jeszcze indiańskie szałasy typu tipi. Były okrągłe w planie i stożkowate, wykonane z żerdzi i pokryte strzechą lub skórami zwierzęcymi. Wyniki analiz tych szałasów opublikowano na łamach czasopisma naukowego „PLOS One”. Po skrupulatnych badaniach archeologicznych uczeni mają dość jasny obraz tego, jak wyglądało ówczesne życie mieszkańców.

Kuchnia, pracownia i sypialnia. Pradziejowe M4

Mimo że ówczesne „domy” miały zaledwie kilka metrów kwadratowych, to wykonywano w nich wiele czynności. I każda z nich miała miejsce tylko w określonym miejscu. Były miejsca do obróbki drewna, kości poroża czy przygotowywania mięsa i ryb.

– Odkryliśmy, że istniały odrębne obszary dla różnych rodzajów aktywności. Na przykład brudne czynności związane z rzeźnictwem były wykonywane w przestrzeni, która wydaje się być wyznaczona i oddzielona od „czystszych” zadań. Takich jak obróbka kości i drewnianych przedmiotów, narzędzi lub biżuterii – mówi pierwsza autorka badań, dr Jess Bates z Wydziału Archeologii Uniwersytetu w Yorku.

Bates przyznała, że było to dla niej zaskoczeniem. Bo – jak stwierdziła – łowcy-zbieracze są znani z tego, że byli mobilni. Przemieszczali się w poszukiwaniu pożywienia. A jednak znaleźli czas, by nieco się zadomowić i zorganizować obozowisko w ustrukturyzowany sposób.

– Nasz nowy artykuł o tych bardzo wczesnych formach domów sugeruje, że mieszkania służyły nie tylko praktycznemu celowi – w sensie posiadania schronienia przed żywiołami. Przestrzegano też pewnych norm społecznych domu, które nie różnią się zbytnio od tego, jak organizujemy nasze domy dzisiaj – podkreśliła dr Bates.

Wcześniejsze prace archeologów w innych miejscach wykazały również, że istnieją dowody na to, że łowcy-zbieracze utrzymywali swoje domy w czystości. Fakt, że nie było dużo krzemiennych odłupków i kości wewnątrz szałasów świadczy ich zdaniem o zamiataniu podłóg. Jednak do tej pory nie odkryto pradziejowej miotły.

Tak żyli starożytni Rzymianie w Anglii. Archeolodzy odkryli wielkie posiadłości ziemskie

Olbrzymie, bogate posiadłości ziemskie i towarzyszące im drogi sprzed 2 tysięcy lat odkryli archeolodzy w Anglii. Rewelacyjne wyniki były możliwe bez wbicia łopaty w ziemię.

Star Carr – ważne stanowisko archeologiczne w Anglii

Archeolodzy zajmujący się pradziejami uważają Star Carr za jedno z najważniejszych stanowisk w Wielkiej Brytanii. Żyli w nim ludzie w czasach mezolitu, czyli tuż po zakończeniu epoki lodowcowej jakieś 9000 lat p.n.e. Stało się sławne ze względu na doskonały stan zachowania artefaktów znalezionych głęboko w torfie.

Wśród najciekawszych zabytków odkrytych przez archeologów są nakrycia głowy wykonane z czaszek jeleni, które być może nosili szamani. Spore wrażenie robią też harpuny. Ale przede wszystkim odkryto tu jedne z najstarszych w Europie dowodów na obróbkę drewna związaną z budową „domostw”. Z pewnością żyli tu pierwsi „stolarze” na Wyspach Brytyjskich.

Źródła: Uniwersytet w Yorku, PLOS One, Star Carr Archaeological Project.

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.