Delfiny i ryby w akwarium z kamienia. Pierwsze takie odkrycie od ponad 150 lat

W tym artykule:

1. Archeolodzy we Wroxeter
2. Mozaika jak akwarium z kamienia
3. „Odkrycie przerosło nasze oczekiwania”. Unikatowa mozaika
4. Rzymianie na Wyspach Brytyjskich

Wroxeter (Virconium Cornoviorum) było jednym z największych rzymskich miast w Brytanii. Założono je w połowie I wieku naszej ery jako twierdzę legionową. Jego pozostałości są, jak na Wielką Brytanię, wyjątkowo dobrze zachowane, dlatego jest to cel wypraw turystów. Wielkością to starożytne miasto było porównywalne do słynnych Pompejów. Żyło w nim około 15 tys. osób.

Archeolodzy we Wroxeter

Wroxeter w angielskim hrabstwie Shropshire jest ciągle badane przez archeologów. A można tam znaleźć całkiem sporo. Po opuszczeniu przez Rzymian budowle nie zostały przysłonięte przez konstrukcje wzniesione w późniejszych okresach, jak stało się w przypadku Londynu (rzymskiego Londinium). Dlatego odkrycia archeologiczne są bardzo interesujące.

W czasach swojej świetności w mieście było ponad dwieście domów, obszerna łaźnia, rynek, ratusz i centrum sądownicze. Jest tam też największy wolnostojący fragment rzymskiego muru zachowany w Anglii. Znaczna część terenu pozostaje nieodkopana.

Mozaika jak akwarium z kamienia

W czasie ostatnich wykopalisk, prowadzonych latem, archeolodzy niespodziewanie natknęli się na mozaikę. To pierwsze takie odkrycie w Wroxeter od 1859 roku.

Badacze poszukiwali świątyni. Tymczasem znaleziona mozaika podłogowa znajdowała się prawdopodobnie w obszernej willi należącej do zamożnej i wpływowej rodziny. Na wielobarwnym przedstawieniu widać scenę wodną ze stylizowanymi delfinami i różnymi rodzajami ryb. Zachowały się nawet częściowo pokryte czerwonym tynkiem ściany. Mozaika pochodzi prawdopodobnie z II wieku n.e.

Przetrwała, ponieważ budynek został później przebudowany, zapewne w III lub IV wieku n.e. Wtedy pomieszczenie wypełniono gruzem budowlanym, aby podnieść wnętrze domu. Było to związane z podniesieniem wysokości otaczających ulic. Jest to zjawisko znane też ze średniowiecznych i nowożytnych miast.

„Odkrycie przerosło nasze oczekiwania”. Unikatowa mozaika

– To, co znaleźliśmy w tym sezonie, przerosło wszelkie nasze oczekiwania. Nikt nie pomyślałby, że rzymskie pozostałości Wroxeter przetrwały tutaj w tak dobrym stanie (…). Mozaika jest naprawdę piękna, a oglądanie jej odkrywania i czyszczenia było przyjemnością – jak patrzenie na akwarium sprzed 2000 lat zamrożone w kamieniu! – mówi dr Peter Guest z Vianova Archaeology, który współkieruje badaniami.

Dr Roger White z University of Birmingham podkreślił, że niezwykle rzadko można znaleźć zarówno mozaikę, jak i powiązany z nią tynk ścienny. – Nic podobnego nigdy wcześniej nie zostało znalezione we Wroxeter – zaznaczył.
W tym sezonie archeolodzy natknęli się też na sanktuarium lub mauzoleum.

Była to mała, kwadratowa w planie kamienna konstrukcja z centralną komorą. Pierwotnie mogła mieć wysokość kilku pięter, a jej zewnętrzne ściany były pokryte malowanym tynkiem. Odkrywcy przypuszczają, że konstrukcja powstała bardzo wcześnie w historii miasta. Zapewne złożono w niej osobę związaną z fortecą legionową lub ojca-założyciela nowego miasta.

Nieznana rzymska sieć dróg w Wielkiej Brytanii. Odkryto ją dzięki laserowi

Dzięki wykorzystaniu lotniczego skanowania laserowego odkryto w Wielkiej Brytanii nieznaną sieć dróg wykonaną również przez Rzymian. Trakty te używano bardzo długo i poprowadzono w nieprzy...

Rzymianie na Wyspach Brytyjskich

Ekspansywne Imperium Rzymskie od I wieku naszej ery zajęło duże obszary Brytanii, włączając Szkocję, zwaną wówczas Kaledonią. Rzymska okupacja przyczyniła się do skoku cywilizacyjnego wyspiarzy.

Wówczas założono wiele miast na bazie obozów wojskowych. Rzymianie zajmowali wyspy do V wieku. Powstała też sieć dróg, łączących odległe od siebie miasta. Szczególnie w ostatnim czasie archeolodzy są w stanie docenić kunszt starożytnych.

Dzięki lotniczemu skanowaniu laserowemu (LiDAR) udało się wykryć nieznane rzymskie drogi. Metoda ta polega na emisji w stronę powierzchni ziemi impulsów laserowych z nadajnika umieszczonego pod statkiem powietrznym. Początkowo stosowano ją tylko do celów wojskowych.

Źródła: English Heritage, Vianova Archaeology.

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.