Franklin Delano Roosevelt wyciągnął USA z kryzysu. To najdłużej urzędujący prezydent Stanów Zjednoczonych

Spis treści:

1. Franklin Delano Roosevelt – dzieciństwo
2. Franklin i Eleonora Roosevelt
3. Choroba
4. Franklin Delano Roosevelt – polityk
5. Przywódca wojenny

Franklin Delano Roosevelt urodził się w 1882 roku jako syn Jamesa i Sary Rooseveltów. James był bogatym właścicielem ziemskim i biznesmenem z Nowego Jorku. Jako wdowiec ożenił się w 1880 roku z młodszą o dwadzieścia sześć lat Sarą Delano. Sara, jedna z pięciu pięknych sióstr Delano, pochodziła z zamożnej rodziny i wyróżniała się zarówno arystokratycznymi manierami, jak i niezależnością.

Franklin Delano Roosevelt – dzieciństwo

Franklin spędził młodość na ogromnej rodzinnej farmie obsługiwanej przez setki robotników. Znajdowała się około pięćdziesięciu mil na północ od Nowego Jorku. Odizolowany od świata zewnętrznego i uczony w domu przez korepetytorów aż do wieku nastoletniego, Franklin miał ograniczony kontakt z rówieśnikami. Mimo to w rodzinie panowała atmosfera wsparcia i przywiązania do jedynaka. Sara Roosevelt okazała się szczególnie oddana Franklinowi, poświęcając niemal całą swoją energię na jego wychowanie.

Kiedy Franklin miał 14 lat, Sara i James wysłali go do Groton School, jego pierwszej poważnej szkoły poza domem. Groton była ekskluzywną prywatną szkołą, która kształciła chłopców pochodzących z najbogatszych i najpotężniejszych amerykańskich rodzin. Jej celem było zaszczepienie w uczniach zarówno psychicznej, jak i fizycznej wytrzymałości oraz chęci służenia społeczeństwu. Po jej ukończeniu Franklin Delano Roosvelt wstąpił w 1900 roku do Harvard College. Studiował również na nowojorskim Uniwersytecie Columbia.

W okresie studiów wstąpił do Partii Demokratycznej. I to mimo tego, iż sympatyzował z kuzynem i ówczesnym prezydentem USA z ramienia Republikanów – Theodorem Rooseveltem.

Franklin i Eleonora Roosevelt

Na drugim roku studiów na Harvardzie oświadczył się bostońskiej dziedziczce, Alice Sohier, jednak nie zdecydowała ona się zostać panią Roosevelt. Szybko zwrócił uwagę na swoją daleką kuzynkę, Annę Eleonorę Roosevelt. Eleonora była nieśmiała, poważna i inteligentna. Była także siostrzenicą prezydenta Theodore’a Roosevelta, co zjednało jej kilku zalotników. Franklin i Eleonora pobrali się 17 marca 1905 roku. Pannę młodą poprowadził do ołtarza sam prezydent Theodore Roosevelt.

Rooseveltowie mieli sześcioro dzieci, z których jedno zmarło jako niemowlę. Małżeństwo wydawało się całkiem udane aż do 1918 roku. Wtedy Eleonora odkryła romans męża z Lucy Mercer, swoją prywatną sekretarką. Choć małżeństwo przetrwało, relacja Franklina i z żoną przekształciła się bardziej w polityczne partnerstwo niż w pełną miłości więź.

Choroba

Latem 1921 roku Roosevelt spędzał wakacje na wyspie Campobello, w swoim drugim domu nad kanadyjskim wybrzeżem Atlantyku. Po kąpieli w zimnej wodzie i dwumilowym spacerze do domu, Franklin poszedł spać, czując ogromne zmęczenie. Następnego ranka obudził się z gorączką i odrętwieniem lewej nogi. Kolejnego dnia był częściowo sparaliżowany od pasa w dół.

Zdiagnozowano u niego poliomyelitis, wirusowe zapalenie rdzenia kręgowego. „Polio” było wówczas przerażającą i szerzącą się chorobą, na którą nie było lekarstwa. Franklin Roosevelt nigdy nie odzyskał pełnej sprawności nóg i przez resztę życia korzystał z wózka inwalidzkiego.

Mimo to, dzięki wielu latom wyczerpującej i bolesnej rehabilitacji (przy wsparciu lasek, ortez, wózków inwalidzkich i opiekunów) udało mu się odzyskać część mobilności, a nawet nauczyć się „chodzić”, przesuwając swoje nogi za pomocą bioder. Ten częściowy powrót do sprawności był niezwykłym osiągnięciem, biorąc pod uwagę stopień uszkodzenia jego mięśni spowodowany chorobą.

Franklin Delano Roosevelt – polityk

Jego pierwszym poważnym zwycięstwem politycznym było wejście do senatu stanu Nowy Jork. Podczas pierwszej wojny światowej w Europie Franklin Delano Roosevelt konsekwentnie twierdził, że Stany Zjednoczone muszą poprawić swoje zdolności wojskowe. W 1917 roku polityk stał się zdecydowanym orędownikiem przystąpienia Stanów Zjednoczonych do konfliktu. Po rozpoczęciu wojny Roosevelt nadzorował wkład Marynarki Wojennej w amerykańskie wysiłki wojenne.

Roosevelt stał się kluczową postacią w walce z Wielkim Kryzysem, który zdewastował gospodarkę USA w latach 30. XX wieku. W 1932 roku został wybrany na prezydenta, obiecując Nowy Ład (New Deal) – program reform gospodarczych mający na celu odbudowę kraju. Jego administracja wprowadziła szereg działań, które na zawsze zmieniły rolę rządu federalnego w życiu Amerykanów. Wzmacniał związki zawodowe, tworzył programy wsparcia dla rolnictwa oraz wprowadził system zabezpieczeń społecznych, który zapewniał wsparcie dla najbiedniejszych i bezrobotnych.

Jednak mimo tych osiągnięć, gospodarka nie wróciła do pełni sił przed wybuchem II wojny światowej. Problemy społeczne, zwłaszcza dotyczące praw Afroamerykanów i kobiet, pozostawały nierozwiązane. Wielu z tych grup nie skorzystało w pełni z dobrodziejstw Nowego Ładu.

Przywódca wojenny

W 1940 roku, w obliczu narastającego zagrożenia ze strony Niemiec i Japonii, Roosevelt po raz trzeci został wybrany na prezydenta. Gdy Japonia zaatakowała Pearl Harbor w 1941 roku, Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny. Roosevelt z powodzeniem kierował amerykańskimi wysiłkami wojennymi, zarówno na froncie, jak i w kraju, gdzie mobilizacja gospodarki przyniosła ostateczne zakończenie kryzysu gospodarczego. Był także orędownikiem powołania Organizacji Narodów Zjednoczonych, mającej na celu zapewnienie trwałego pokoju po wojnie.

Roosevelt był jednak świadomy, że wojna stworzyła także nowe wyzwania, zwłaszcza związane z narastającymi napięciami ze Związkiem Radzieckim. Choć udało mu się zbudować koalicję wojenną z ZSRR, Wielką Brytanią i innymi sojusznikami, pozostawił swoim następcom trudną spuściznę w postaci rywalizacji z Sowietami, która ostatecznie przerodziła się w zimną wojnę.

28 listopada 1943 r. w Teheranie rozpoczęła się konferencja przywódców Wielkiej Trójki: Roosevelta, Churchilla i Stalina, która trwała do 1 grudnia. Było to pierwsze z trzech spotkań dotyczących walki z III Rzeszą. W lutym 1945 r. w Jałcie, omawiano współpracę w końcowej fazie wojny i kształt powojennego ładu. Stalin uzyskał kontrolę nad Europą Wschodnią i zapewnienie od Roosevelta o powstaniu ONZ. Konferencja zakończyła się porozumieniem w sprawie powojennych granic Polski, choć temat wschodniej granicy pozostawał kontrowersyjny. Był to również moment, gdy Roosevelt oraz Churchill niejako poświęcili Polskę dla zawarcie pokoju. Skutki tej decyzji odczuwaliśmy przez kolejnych 45 lat.

Franklin Delano Roosevelt zmienił także prezydenturę USA. Przez swoje radiowe „pogawędki przy kominku” stworzył bezpośrednią więź z Amerykanami, czyniąc z prezydenta postać bliską i zrozumiałą dla zwykłych obywateli. Pod jego rządami Biały Dom stał się centrum decyzyjnym nie tylko w sprawach wewnętrznych, ale i zagranicznych. Rozbudował także administrację, wprowadzając większą liczbę ekspertów i doradców, co na stałe zmieniło sposób funkcjonowania władzy wykonawczej.

Roosevelt zmarł w swoim gabinecie 12 kwietnia 1945 roku na udar mózgu, zaledwie kilka miesięcy przed zakończeniem II wojny światowej. Jego śmierć była szokiem dla narodu, który widział w nim symbol siły i determinacji. Choć jego zdrowie było nadszarpnięte wieloma chorobami, a także stresem związanym z kierowaniem krajem w trudnych czasach, Franklin Delano Roosevelt pozostaje jednym z najważniejszych i najbardziej wpływowych prezydentów w historii Stanów Zjednoczonych.

Nasza autorka

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.