Gdzie znajduje się grób św. Piotra? Szczątki pierwszego papieża odkryto 85 lat temu

Spis treści:

1. Męczeńska śmierć i pochówek św. Piotra
2. Grób św. Piotra i Bazylika Konstantyńska
3. Bazylika św. Piotra
4. Kontrowersje i badania naukowe
5. Ciekawostki związane z grobem św. Piotra

„Ty jesteś Piotr [gr. Petros], i na tej opoce [gr. petra] zbuduję mój Kościół, a bramy piekielne go nie przemogą” (Mt 16,18). Ten fragment jest kluczowy dla rozumienia roli św. Piotra w Kościele katolickim jako pierwszego papieża i fundamentu wspólnoty chrześcijańskiej. W pewnym sensie zdanie to jest prawdą zarówno w sposób symboliczny, jak i całkiem rzeczywisty. Ponieważ to właśnie nad grobem świętego Piotra stanęła Bazylika Konstantyńska, a następnie – Bazylika św. Piotra.

Męczeńska śmierć i pochówek św. Piotra

Święty Piotr, znany również jako Szymon, zanim spotkał Jezusa, był rybakiem z Betsaidy – małego miasteczka położonego nad Jeziorem Galilejskim. Pracował razem ze swoim bratem Andrzejem, który również został uczniem Jezusa, oraz z Jakubem i Janem, synami Zebedeusza. Mieszkał w Kafarnaum, gdzie miał własny dom, który później stał się miejscem spotkań pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej. Powołując go na ucznia, Jezus miał powiedzieć: „Pójdź za Mną, a uczynię cię rybakiem ludzi” (Mt 4,19).

Według tradycji, św. Piotr poniósł męczeńską śmierć w Rzymie podczas prześladowań chrześcijan za panowania cesarza Nerona, około 64 roku n.e. Został skazany na śmierć przez ukrzyżowanie. Jednak nie czując się godnym śmierci, jaką poniósł jego nauczyciel, poprosił o ukrzyżowanie głową w dół. Jego ciało pochowano na cmentarzu przy Via Cornelia, w pobliżu Cyrku Nerona na Wzgórzu Watykańskim. Miejsce to szybko stało się celem pielgrzymek dla wczesnych chrześcijan, którzy oddawali cześć apostołowi.

Grób św. Piotra i Bazylika Konstantyńska

W IV wieku cesarz Konstantyn Wielki zlecił budowę bazyliki nad grobem św. Piotra. Było to monumentalne przedsięwzięcie.

Aby wznosić bazylikę dokładnie nad grobem apostoła, Konstantyn zlecił rozległe prace ziemne. W trakcie wyrównywania terenu doszło do zniszczenia części nekropolii na wzgórzu. Rozpoczęcie prac datuje się na około 326 rok n.e., wkrótce po wydaniu przez Konstantyna Edyktu Mediolańskiego (313 rok n.e.), który zapewniał chrześcijanom wolność wyznania.

Bazylika miała klasyczny układ – prostokątny budynek z pięcioma nawami (jedna główna i cztery boczne) oddzielonymi rzędami kolumn. Przed wejściem znajdował się dziedziniec otoczony portykami, zwany atrium quadripartitum, który służył jako miejsce przygotowania do wejścia do świątyni. Ołtarz główny znajdował się dokładnie nad grobem św. Piotra, co podkreślało duchowe znaczenie miejsca. Miał charakter mauzoleum, które otaczały liczne dekoracje. Całe wnętrze było bogato zdobione mozaikami i malowidłami. W apsydzie znajdował się wizerunek Chrystusa otoczonego symbolami apostołów.

Bazylika miała imponujące wymiary – długość wynosiła około 110 metrów, a szerokość około 65 metrów. Była jednym z największych kościołów swojej epoki. Bazylika Konstantyńska była nie tylko miejscem modlitwy, ale także symbolem triumfu chrześcijaństwa po wiekach prześladowań. Stała się celem pielgrzymek z całego Cesarstwa Rzymskiego, przyciągając wiernych pragnących oddać cześć św. Piotrowi.

Bazylika św. Piotra

Z biegiem czasu Bazylika Konstantyńska ulegała stopniowemu zniszczeniu. Przez ponad tysiąc lat była wielokrotnie naprawiana, ale jej stan techniczny stale się pogarszał. W XVI wieku papież Juliusz II podjął decyzję o całkowitej przebudowie świątyni. W jej miejsce wzniesiono nową Bazylikę św. Piotra, którą znamy dziś. Część reliktów z Bazyliki Konstantyńskiej, takich jak fragmenty mozaik czy kolumn, można zobaczyć w podziemiach obecnej bazyliki.

Mimo historycznych zapisków mówiących o tym, że bazylika została zbudowana na grobie świętego Piotra, dokładne położenie grobu było przedmiotem spekulacji. Dopiero w 1939 roku, z inicjatywy papieża Piusa XII, rozpoczęto systematyczne wykopaliska pod Bazyliką św. Piotra. Archeolodzy odkryli starożytną nekropolię z licznymi grobowcami, w tym miejsce identyfikowane jako grób św. Piotra. W 1950 roku papież ogłosił odnalezienie grobu apostoła, a w 1968 roku Paweł VI potwierdził autentyczność relikwii.

Kontrowersje i badania naukowe

Mimo ogłoszenia odnalezienia grobu św. Piotra, niektórzy badacze wyrażali wątpliwości co do autentyczności znaleziska. Analizy archeologiczne i historyczne były kontynuowane, a wyniki badań publikowane w kolejnych dekadach. Dyskusje na temat miejsca pochówku apostoła przyczyniły się do pogłębienia wiedzy o wczesnym chrześcijaństwie i historii Rzymu.

Obecnie grób św. Piotra znajduje się pod głównym ołtarzem Bazyliki św. Piotra w Watykanie. Jest to miejsce o ogromnym znaczeniu duchowym i historycznym, przyciągające miliony pielgrzymów i turystów. Możliwość odwiedzenia nekropolii watykańskiej i zobaczenia miejsca pochówku apostoła stanowi dla wielu osób głębokie przeżycie religijne.

Grób świętego Piotra symbolizuje ciągłość tradycji apostolskiej i jedność Kościoła. Obecność jego relikwii w sercu Watykanu podkreśla znaczenie Rzymu jako centrum chrześcijaństwa.

Ciekawostki związane z grobem św. Piotra

• Trofeum Gajusza: w II wieku nad grobem św. Piotra wzniesiono prostą konstrukcję zwaną "Trofeum Gajusza", która miała chronić miejsce pochówku i ułatwiać modlitwę wiernym.
• Czerwony Murek (Muro Rosso): podczas wykopalisk odkryto czerwoną ścianę z inskrypcjami, które były interpretowane jako świadectwa wczesnego kultu św. Piotra.
• Relikwie św. Piotra: w 2013 roku papież Franciszek po raz pierwszy publicznie wystawił relikwie św. Piotra, co było znaczącym wydarzeniem dla Kościoła katolickiego.

Nasza autorka

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.