Jak wyglądał Kazimierz Jagiellończyk? „Przystojna twarz o klasycznych rysach”

Spis treści:

1. Kazimierza Jagiellończyka droga do władzy
2. Kazimierz Jagiellończyk – władca z charakterem
3. Wojna z Krzyżakami
4. Zmagania Kazimierza Jagiellończyka z opozycją
5. Dziedzictwo Kazimierza Jagiellończyka
6. Jak wyglądał Kazimierz Jagiellończyk?
7. Projekt Nowy Poczet Jagiellonów. Jak powstała ta wizualizacja?

Urodził się 30 listopada 1427 roku, jako trzeci syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej. Z racji daty urodzenia nosił też drugie imię – Andrzej. Urodzić się miał pod nieszczęśliwą gwiazdą, jak przekazał zainteresowanym rodzicom nadworny astrolog.

Jest faktem, iż kilka miesięcy wcześniej Zofia była oskarżana o niewierność, ale nikt w ciągu całego panowania oficjalnie nie podważył legalności tegoż syna Jagiełły. Jako młodszego, nie brano go pod uwagę jako kandydata do tronu polskiego. Miał zatem czas zaobserwować, jak wyglądały rządy jego starszego brata, Władysława, wpierw wspomagane przez Radę Królewską a później, od momentu osiągnięcia pełnoletności – samodzielne.

Kazimierza Jagiellończyka droga do władzy

W 1438 r. Czesi zaproponowali mu, aby objął ich tron po śmierci Zygmunta Luksemburczyka. Jednak opozycja, na czele której stał biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki, udaremniła ów zamiar. Kazimierz zapamiętał niewątpliwie ową lekcję, a szczególnie negatywnie nastawionego do tych planów biskupa.

Zresztą prawie cale rządy jego starszego brata upłynęły pod przemożnym wpływem Oleśnickiego, który wywierał niezwykle istotny nacisk na młodego króla. W 1440 roku, właśnie pod wpływem biskupa krakowskiego, Władysław przyjął propozycję korony ze strony Węgier i wyjechał do Budy.

W tym samym czasie doszło do zamachu na Litwie na ówczesnego wielkiego księcia Zygmunta Kiejstutowicza. Aby załagodzić sprawę, Kazimierz Jagiellończyk wyjechał na Litwę z orszakiem rycerzy, gdzie wkrótce, bez zgody panów polskich, objął tron wielkoksiążęcy.

Po śmierci brata pod Warną w 1444 r. to jemu zaproponowano koronę Polski. Kazimierz, pomny wpływów biskupa krakowskiego, i nie chcąc popaść – podobnie jak brat – pod jego zależność, wstrzymywał się z decyzją kilka lat. W rezultacie niezadowolenie z powodu przedłużającego się bezkrólewia spadło na biskupa krakowskiego, a o to chodziło młodemu królewiczowi. Ostatecznie przyjął koronę i 25 czerwca 1447 roku został koronowany w katedrze wawelskiej przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Wincentego Kota na króla Polski.

Kazimierz Jagiellończyk – władca z charakterem

Młody władca od samego początku pokazał, iż nie chce być królem malowanym. Dobrał sobie grono współpracowników, wywodzące się z byłego ugrupowania, skupionego wkoło jego matki, Zofii, czym pomału, ale skutecznie odsuwał biskupa krakowskiego i jego ludzi od polityki. Już na samym początku pokazał swój charakter, odmawiając zaprzysiężenia przywilejów, czego standardowo domagała się szlachta. Sprawę te odsuwał zresztą o kilka lat, a zaprzysiągł je dopiero w momencie, gdy poparcie możnych było mu potrzebne w sprawie pruskiej.

Odkładanie spraw przywilejów oraz walka z opozycją, na której czele stał Zbigniew Oleśnicki było udane, bowiem w polityce zagranicznej Kazimierz odnosił spore sukcesy. W 1452 r. udało się opanować Oświęcim i zmusić tamtejszego księcia, Jana, do złożenia mu hołdu lennego. Ostatecznie samo księstwo zakupiono w 1457 r.

Wojna z Krzyżakami

W 1456 r. zhołdowano także księstwo zatorskie. Poważna polityka jednakże zaczęła się z chwilą, gdy 6 marca 1454 r., na prośbę Związku Pruskiego z Mikołajem Bażyńskim na czele Kazimierz, wydał akt inkorporacji Prus do Korony. Rozpoczął tym wojnę z Zakonem Krzyżackim zwaną wojną trzynastoletnią.

Jej początkowe etapy były wprawdzie dla nas niepomyślne (klęska pod Chojnicami, 1454), ale druga połowa zdecydowanie przeważyła szalę zwycięstwa na naszą stronę (Świecino, bitwa na Zalewie Wiślanym 1462–63). Prowadzone pertraktacje doprowadziły do podpisania II pokoju toruńskiego (19 X 1466) i uzyskania Prus, Warmii i ziemi chełmińskiej oraz zapewnienia sobie hołdów każdorazowych Wielkich Mistrzów zakonu z pozostałych terenów Prus.

Problemy podczas wojny wykorzystała szlachta, wymuszając na Kazimierzu w 1454 r. dwa przywileje wystawione w Cerekwicy i Nieszawie. Zabraniały one królowi zwoływania pospolitego ruszenia oraz nakładania nowych podatków bez zgody szlachty.

Zmagania Kazimierza Jagiellończyka z opozycją

Od początku swojego panowania Jagiellończyk zmagał się z ugrupowaniem Oleśnickiego, przeciwnemu polityce Kazimierza. Najlepiej ilustruje to kwestia wręcz buntu wobec decyzji króla w sprawie przyłączenia Wołynia i Podola, czy też staranie się biskupa krakowskiego o tytuł kardynała poza plecami władcy.

Były to jednak ostatnie wystąpienia Oleśnickiego. Jego wpływy już nigdy nie były tak znaczne, jak w schyłkowym panowaniu Jagiełły i latach rządów Władysława zwanego Warneńczykiem. Nic dziwnego też, iż po śmierci biskupa w 1455 r. polityka Kazimierza znalazła większe poparcie u szlachty i możnych. W 1462 r. udało się inkorporować do Korony ziemie: sochaczewska, wiską, rawską i bełską.

W 1471, po śmierci władcy czeskiego Jerzego z Podiebradów, w wyniku zawartych układów tron czeski objął najstarszy syn Kazimierza – Władysław. Był to początek szeroko rozumianej polityki dynastycznej, jaką prowadził Jagiellończyk. W tym samym roku podjęto nieudaną próbę osadzenia na tronie węgierskim młodszego syna, Kazimierza. W 1490 roku Władysław, będący już królem Czech, przejął także koronę litewską. W rękach Jagiellonów były zatem cztery państwa – Litwa, Polska, Czechy i Węgry.

W 1478 r. Kazimierz z biskupem warmińskim Mikołajem Tungenem Kazimierz toczył wojnę zwaną popią, opornego biskupa popierali Krzyżacy. W konsekwencji, na tle kontrowersji w obsadzeniu biskupstwa warmińskiego, wybuchła wojna z Zakonem Krzyżackim i wspierającymi go Węgrami. Zakończyło ją dopiero złożenie hołdu lennego przez wielkiego mistrza Martina Truchsetza von Wetzhausen 9 października 1479.

Dziedzictwo Kazimierza Jagiellończyka

Kazimierz zmarł w Grodnie o wschodzie słońca 7 czerwca 1492 r. Pochowany został w katedrze krakowskiej na Wawelu. Za jego panowania upowszechniała się oświata, prowadzona przez szkoły parafialne. Głównymi przedstawicielami polskiego piśmiennictwa byli:

• historyk Jan Długosz (opiekun synów Kazimierza),
• pisarz polityczny Jan Ostroróg,
• pisarz i dyplomata Filip Kallimach (także opiekun synów Kazimierza),
• filozof i astronom Wojciech z Brudzewa.

Rzeźbiarz Wit Stwosz w 1489 r. ukończył prace nad ołtarzem głównym w Kościele Mariackim w Krakowie.

10 lutego 1454 król ożenił się z Elżbietą z Habsburgów, zwaną Rakuszanką lub „matką królów". Z tego małżeństwa doczekał się 13 dzieci. 4 synów zostało królami (Władysław, Aleksander, Jan Olbracht i Zygmunt Stary), jeden kardynałem (Fryderyk), a jeden uznany za świętego (Kazimierz). Pięć ich córek wydanych zostało za mąż za książąt panujących w zachodniej Europie.

Jak wyglądał Kazimierz Jagiellończyk?

Z nagrobka Kazimierza w katedrze krakowskiej patrzy na nas przystojna twarz króla, o klasycznych rysach. Z przekazów kronikarskich wiemy, że był brunetem, po ojcu i matce, zapewne także z ciemnymi oczami.

Był niewątpliwie inteligentny, uparty, świetny w dyplomacji, gorszy w prowadzeniu wojen. Nie da się jednak ukryć, że był jednym z najlepszych władców Polski i Litwy.

Projekt Nowy Poczet Jagiellonów. Jak powstała ta wizualizacja?

Ten wizerunek Kazimierza Jagiellończyka powstał w ramach projektu Nowy Poczet Jagiellonów realizowanego przez National Geographic Polska. W jego ramach zespół ekspertów opracował od nowa wizerunki dziesięciorga Jagiellonów.

Pomysłodawcą przedsięwzięcia jest redaktor naczelny National Geographic Polska Łukasz Załuski. Od strony naukowej nad projektem czuwała historyk prof. Bożena Czwojdrak. Za realizację graficzną odpowiadał Marcin Bondarowicz. Wspierał go przy tym zadaniu Mateusz Doroszko – specjalista AI z firmy AI REV. Dowiedz się więcej o projekcie Nowy Poczet Jagiellonów.