Jak wyglądał Władysław Warneńczyk? „Urody średniej”

Spis treści:

1. Trudna koronacja na króla Polski
2. Polityczne przepychanki za panowania Warneńczyka
3. Władysław Warneńczyk królem Węgier
4. Tragiczny dla Warneńczyka konflikt z Turcją
5. Jak wyglądał Władysław Warneńczyk?
6. Projekt Nowy Poczet Jagiellonów. Jak powstała ta wizualizacja?

31 października 1424 roku urodził się Władysławowi Jagielle, z jego czwartej żony, księżniczki holszańskiej Zofii, pierworodny syn, który imię otrzymał po ojcu. Ponieważ Jagiellonowie nie byli dynastią dziedziczną, Władysław Jagiełło zapewnił swojemu synowi sukcesję w Jedlnie w 1430 roku, kosztem przywilejów dla szlachty.

Istotnie, kiedy zmarł Jagiełło, panowie rady koronnej z biskupem krakowskim na czele ustalili na 29 czerwca 1434 roku koronację młodego, bo liczącego zaledwie 10 lat Władysława. Termin ten jednak został przesunięty na 25 lipca, kiedy to koronowano Jagiellończyka na króla Polski.

Trudna koronacja na króla Polski

Uroczystości koronacyjne zostały jednak zakłócone poprzez wystąpienie Spytka z Melsztyna z kilkoma osobami, które protestowały przeciwko tejże. Kilka tygodni wcześniej ta sama grupa w Opatowie zwołała w tej sprawie protestacyjny wiec. Wiedziano bowiem, iż biskup krakowski, mający dyktatorskie zapędy, będzie miał niesamowity wpływ na młodego króla i de facto prawie rządzić państwem, czego spora część młodszych przedstawicieli szlacheckich nie chciała. Od ich wieku nazwano zresztą ich iuniores. W okresie panowania Władysława stali się znaczącą siłą opozycji.

Jak się należało spodziewać, Zbigniew Oleśnicki odegrał znaczną rolę w rządach młodego władcy. W 1438 roku mieliśmy szansę na zdobycie korony czeskiej. Zwolnił się tamtejszy tron po śmierci Zygmunta Luksemburczyka, a spora część Czechów nie aprobowała Albrechta Habsburga, wyznaczonego przez Zygmunta na swojego następcę.

Polityczne przepychanki za panowania Warneńczyka

Padła propozycja przekazania korony Polsce, a Władysław wyznaczył (naturalnie za zgodą Rady) kandydaturę Kazimierza. Problem w tym, iż Zbigniew Oleśnicki, nie widząc korzyści z takiego posunięcia, kategorycznie sprzeciwiał się jakimkolwiek kontaktom z husyckimi Czechami. W rezultacie, zanim przekonano opornego biskupa, zanim wyruszyły wojska na Czechy, straciliśmy szansę, a Albrecht Habsburg przejął koronę.

16 grudnia 1438 roku na walnym zjeździe w Piotrkowie uznano pełnoletność Władysława. Od tej pory de facto mógł sam podejmować decyzje. Niestety, ciągle był jednak pod przemożnym wpływem biskupa krakowskiego.

Ta kwestia, zaprzepaszczenie szansy czeskiej oraz usilne blokowanie przez Oleśnickiego dostępu do urzędów przedstawicielom iuniores doprowadziło w rezultacie do zawiązania przez tych ostatnich konfederacji (3 maj 1439), zwanej od miana jej przywódcy konfederacją Spytka z Melsztyna. Zakończyła się jednak tragicznie – śmiercią jej głównego przywódcy pod Grotnikami (6 maja 1438). Śmierć głównego przywódcy otworzyła jednak szanse na zdobycie urzędów dla pozostałych, bowiem Oleśnicki musiał trochę ustąpić w stosowanych przez siebie blokadach.

Wkrótce jednak sprawy państwa skierowały się w inną stronę. Po śmierci Albrechta Habsburga Węgrzy zaproponowali koronę i rękę wdowy po nim, Elżbiety (będącej w ciąży), właśnie Władysławowi. Zbigniew Oleśnicki, jakby w rekompensacie za nieudaną sprawę czeską, silnie agitował za przejęciem tej propozycji. W marcu przybyli posłowie węgierscy z uroczystym zaproszeniem oraz zapewnieniem, iż Elżbieta, wdowa po Albrechcie wyraża zgodę na ślub, i nie zmieni jej nawet, gdyby powiła syna.

Władysław Warneńczyk królem Węgier

Ponieważ Władysław przystał na przedstawioną mu propozycję, w katedrze krakowskiej odbyła się uroczysta ceremonia powołania go przez Węgrów na tron w Budzie. W kwietniu tegoż roku Władysław wyjechał z całym orszakiem, aby objąć tron węgierski.

Już na samym początku przywitała go niepomyślna wieść, iż Elżbieta urodziła syna, i wbrew umowom, postanowiła go obwołać królem. Pomimo koronacji małego Władysława (syna Elżbiety) w maju 1440 roku, zwolennicy Jagiellończyka doprowadzili 17 lipca w Białogardzie do jego koronacji. Po pewnym czasie, nie bez wybitnej pomocy strony polskiej, udało się umocnić Władysława na tronie węgierskim.

Niestety, nie udało mu się już powrócić do Polski, na co liczyliśmy. Fakt ten negatywnie nastawił możnych polskich wobec biskupa krakowskiego, ale nie zmieniło faktu, iż Polska na dłuższy czas pozostała bez obecności władcy. W imieniu Władysława na terenie naszego państwa sprawowali władzę wyznaczeni tzw. tutorzy. Małopolskę i ziemie ruskie miał w opiece Jan z Czyżowa, a Wielkopolskę i ziemie łęczycko-sieradzką Wojciech Malski. Było to jednak zbyt mało, aby polityka naszego kraju mogła być sprawnie prowadzona.

Tragiczny dla Warneńczyka konflikt z Turcją

Tymczasem Władysław został na Węgrzech zaangażowany w sprawę z Turcją, zagrażającą zarówno papiestwu, jak i samym Węgrom. Faktycznie Władysław III podjął w 1443 r. zbrojną wyprawę przeciwko Turcji, zakończoną zwycięstwem i 10-letnim rozejmem w Segedynie. Jednak za usilną namową legata papieskiego Juliana Cesariniego, zapewnił on pomoc floty burgundzkiej i weneckiej, która okazała się obietnicą bez pokrycia. Dwudziestoletni król zerwał rozejm, po czym w 1444 r. poprowadził przeciw Turcji źle przygotowaną krucjatę chrześcijańską, złożoną z ok. 25 tys. wojsk węgiersko-polsko-wołoskich.

Po początkowych sukcesach skończyła się ona wielką klęską i śmiercią Władysława III 10 listopada w bitwie pod Warną nad Morzem Czarnym. Ponoć głowę polskiego króla sułtan turecki przechowywał potem, jako trofeum wojenne, w garnku z miodem przez wiele lat. Nigdy nie odnaleziono ciała monarchy, dlatego szerzyły się opowieści o jego bohaterstwie i cudownym ocaleniu, które spowodowały zwlekanie z koronacją Kazimierza Jagiellończyka.

Jak wyglądał Władysław Warneńczyk?

Władysław nie zdążył się ożenić, a tym bardziej spłodzić dzieci. Nie znaleziono też nigdy jego ciała. Niewiele wiadomo także o jego wyglądzie. Marcin Bielski w dużo późniejszej kronice przedstawił jego sylwetkę w następujący sposób: „Był król Władysław urody średniej, czarnych włosów a oczu, wdzięczny we wejrzeniu, śniadej płci i oblicza”. Pusty sarkofag w katedrze krakowskiej jest tylko symbolicznym wyobrażeniem tego władcy.

Projekt Nowy Poczet Jagiellonów. Jak powstała ta wizualizacja?

Ten wizerunek króla Władysława III Warneńczyka powstał w ramach projektu Nowy Poczet Jagiellonów, realizowanego przez National Geographic Polska. W jego ramach zespół ekspertów opracował od nowa wizerunki dziesięciorga Jagiellonów.

Pomysłodawcą przedsięwzięcia jest redaktor naczelny National Geographic Polska Łukasz Załuski. Od strony naukowej nad projektem czuwała historyk prof. Bożena Czwojdrak. Za realizację graficzną odpowiadał Marcin Bondarowicz. Wspierał go przy tym zadaniu Mateusz Doroszko – specjalista AI z firmy AI REV. Dowiedz się więcej o projekcie Nowy Poczet Jagiellonów.