Jak wyglądała Jadwiga Andegaweńska? Szczupła i wysoka jak na ówczesne czasy

Spis treści:

1. Koronacja Jadwigi na króla Polski
2. Dworskie intrygi w Krakowie
3. Nauka i kultura. Zamiłowana Andegawenki
4. Małżeństwo Andegawenki z Jagiełłą
5. Jak wyglądała Jadwiga Andegaweńska?
6. Projekt Nowy Poczet Jagiellonów. Jak powstała ta wizualizacja?

Jadwiga była trzecią i najmłodszą córką władcy Węgier Ludwika Andegaweńskiego i Elżbiety Bośniaczki. Wedle ostatnich badań urodziła się na pewno w 1374 roku, acz data dzienna jest ciągle dyskusyjna.

Początkowo ojciec przeznaczał ja na tron wiedeński, gdzie miała rządzić u boku Wilhelma Habsburga. Ich zaręczyny – sponsalia de futuro – odbyły się w Hainbergu w 1378 roku, ale do dopełnienia małżeństwa czekano na dojście obojga dzieci do pełnoletności.

Po śmierci Ludwika Węgierskiego w 1382 roku matka Jadwigi, wbrew wcześniejszym układom z panami polskimi, starszą córkę, Marię, ukoronowała na króla Węgier. Po dwóch latach pertraktacji z Koroną, młodszą zmusiła do objęcia tronu w Polsce.

Koronacja Jadwigi na króla Polski

Przybycie Jadwigi do Polski w 1384 roku zostało okupione kilkumiesięczną wojną domową. Nie wszyscy bowiem akceptowali osobę Andegawenki na tronie. Ostateczne 16 października 10-letnia, więc – zgodnie z prawem – niepełnoletnia jeszcze Jadwiga, została koronowana na króla Polski.

W tzw. międzyczasie panowie polscy rozpoczęli negocjacje z wielkim księciem litewskim Jagiełłą, w kwestii poślubienia przez niego Jadwigi. Wszystko to było toczone poza plecami Andegawenki, która była przekonana o tym, że poślubi Habsburga.

Dworskie intrygi w Krakowie

Sami zainteresowani – kiedy okazało się, że w 1385 roku Jagiełło rozpoczął oficjalne starania o rękę Jadwigi – postanowili doprowadzić do dopełnienia zawartego wcześniej mariażu, czyli konsumpcji małżeństwa. Pomimo przybycia Wilhelma do Krakowa panowie polscy udaremnili tajne spotkanie Jadwigi z Habsburgiem. Książę austriacki został zmuszony do opuszczenia Krakowa. W tym samym czasie trwały przygotowania do ślubu z Jagiełłą.

Ponieważ nie było jeszcze portretów, Jadwiga wysłała do wielkiego księcia swojego zaufanego dworzanina – Zawiszę Oleśnickiego, aby przyjrzał się jej przyszłemu mężowi i przekazał jej prawdziwy, nie lukrowany obraz tegoż. Wedle przekazu Jana Długosza, Jagiełło miał przejrzeć misję Zawiszy i zaprosił go do łaźni, aby mógł mu się dokładnie przyjrzeć.

Do ślubu doszło w lutym 1386 roku. Habsburgowie jednak nie pogodzili się z utratą korony polskiej. Wytoczyli proces kanoniczny parze królewskiej, który został jednak oddalony przez papieża.

Na początku 1387 roku panowie polscy wykorzystali pochodzenie Jadwigi, aby odebrać z rąk węgierskich Ruś Czerwoną. Ta zgodnie z układami Ludwika Węgierskiego i Kazimierza Wielkiego powinna być w rękach polskich. Andegawence na czele wojsk nie sprzeciwił się prawie żaden z urzędników węgierskich i praktycznie bezkrwawo udało się przejąć tę ziemię. Jadwiga angażowała się w kwestie polityczne – w 1393 roku zaangażowała się w zażegnanie sporu pomiędzy wielkim księciem litewskim Witoldem, a bratem Jagiełły Skirgiełłą. W 1397 próbowała pokojowo rozwiązać spór z zakonem krzyżackim, spotykając się z wielkim mistrzem Konradem von Jungingenem.

Nauka i kultura. Zamiłowana Andegawenki

Andegawenka podjęła próbę fundacji bursy w Pradze dla studentów z Litwy. Przede wszystkim jednak rozpoczęła u boku męża starania o reaktywację uniwersytetu w Krakowie, na co uzyskano zgodę papieża w 1397 roku. Sama Jadwiga bardzo interesowała się światem nauki, muzyki, sztuki. Dl niej rozpoczęto sporządzanie „Psałterza Floriańskiego” – trójjęzycznego dzieła, którego otrzymania już nie doczekała. Dostała także dzieło czeskiego teologa Henryka Bitterfelda „De contemplacione et vita activa”, które wywarło na nią wielki wpływ.

Królowa była fundatorką lub współfundatorką kościoła karmelitów na Piasku pod Krakowem i klasztoru benedyktynów słowiańskich na Kleparzu. Dotowała cystersów w Koprzywnicy i wielkopolskim Lądzie, dominikanów w Sandomierzu i szereg kościołów, klasztorów i szpitali.

Małżeństwo Andegawenki z Jagiełłą

Jej małżeństwo z Władysławem Jagiełłą nie było jednak udane, choć nie było między nimi wielkiej różnicy wieku – najpewniej około 12 lat. Jednakże różnice kultur, temperamentu i charakteru powodowały, że para królewska spotykała się bardzo rzadko, co zresztą przełożyło się na bardzo późną ciążę królowej.

Dopiero we wrześniu 1398 roku królowa zaszła w ciążę, o czym informuje nas jej horoskop, wystawiony przez jej spowiednika Jana Szczeknę. Astrolog pomylił się jednak typując syna, co – po narodzinach córki, Elżbiety Bonifacji, zaznaczył na marginesie horoskopu.

Niestety, ciężki poród, spowodowany najpewniej szczupłą, wręcz męską budową ciała królowej, przyczynił się do szybkiej śmierci córeczki oraz władczyni. Córkę zdążono jeszcze ochrzcić imionami jej matki i papieża, który został jednym z wielu ojców chrzestnych.

Matce do śmierci nie powiedziano jednak o zgonie królewny. Jadwiga nie przeżyła długo córki, zmarła 17 lipca 1399 roku. Pochowano ją w katedrze krakowskiej przy głównym ołtarzu. W XX wieku przeniesiono ją do okazałego sarkofagu, sporządzonego na początku tego wieku przez Antoniego Madeyskiego. Władczyni jednak już tam nie ma. W XXI wieku przeniesiono jej szczątki pod tzw. Czarny Krzyż, który – wedle tradycji – Jadwiga miała przywieźć ze sobą z Budy.

Jak wyglądała Jadwiga Andegaweńska?

Podczas przenosin szczątków Jadwigi dokonano także badań. Dzięki nim wiemy, że królowa była dosyć wysoka jak na ówczesne czasy. Pomiary kości jej ciała dały średni wynik około 173–175 wzrostu.

Miała szczupła budowę ciała, co – być może – przyczyniło się do ciężkiego porodu i śmierci władczyni i jej córki. Miała regularne rysy twarzy i była blondynką, bowiem zachowały się jej włosy wplecione w materię sukni grobowej.

Projekt Nowy Poczet Jagiellonów. Jak powstała ta wizualizacja?

Ten wizerunek Jadwigi Andegawenki powstał w ramach projektu Nowy Poczet Jagiellonów, realizowanego przez National Geographic Polska. W jego ramach zespół ekspertów opracował od nowa wizerunki dziesięciorga Jagiellonów.

Pomysłodawcą przedsięwzięcia jest redaktor naczelny National Geographic Polska Łukasz Załuski. Od strony naukowej nad projektem czuwała historyk prof. Bożena Czwojdrak. Za realizację graficzną odpowiadał Marcin Bondarowicz. Wspierał go przy tym zadaniu Mateusz Doroszko – specjalista AI z firmy AI REV. Dowiedz się więcej o projekcie Nowy Poczet Jagiellonów.