Jak wyglądało życie w Polsce 6000 lat temu? Zachwycające odkrycie w Sandomierzu

Spis treści:

1. Jak wyglądało życie w Polsce w czasach neolitu?
2. Długi dom sprzed 6000 lat
3. Kultura ceramiki wstęgowej rytej

Życie na terenach polskich w okresie neolitu skupiało się przede wszystkim wokół rolnictwa i hodowli zwierząt. Ludzie żyli w społecznościach, które zamieszkiwały niewielkie osady. Składały się z kilku tak zwanych długich domów, które były wielorodzinne, budowane z drewna i o prostokątnym planie. W neolitycznej osadzie znajdowało się również charakterystyczne centrum, w którym odbywały się spotkania jej mieszkańców, a także obchody religijne, które związane były najczęściej z porami roku.

Jak wyglądało życie w Polsce w czasach neolitu?

Osady z młodszej epoki kamienia odkryto w Polsce m.in. na Wyżynie Sandomierskiej, które datowane są na okres od 5300 do 4900 roku p.n.e . I właśnie w tym regionie archeolodzy odnaleźli ostatni długi dom z okresu wczesnego neolitu. Znaleziska dokonano w Sandomierzu-Mokoszynie. Badacze uważają, że konstrukcja ma ok. 6000 lat.

Ciekawym zbiegiem okoliczności neolityczny długi dom odkryto podczas ratowniczych badań archeologicznych, które prowadzone były w związku z budową zespołu domów jednorodzinnych. Badania, za które odpowiada pracownia Trzy Epoki z Klimontowa, miały początkowo potwierdzić istnienie osady ludności kultury pucharów lejkowatych, której ślady były już znane w tym miejscu.

– Badania rzeczywiście potwierdziły obecność osady, odkrywając duże jamy – piwniczki przeznaczone do przechowywania żywności. Znaleziono w nich fragmenty naczyń glinianych, narzędzia krzemienne, kamienne żarna oraz kości zwierzęce. Zupełnie nieoczekiwanym, a jednocześnie najciekawszym odkryciem były pozostałości starszej o kilka tysięcy lat, bo pochodzącej z wczesnego neolitu osady ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej – napisał w oświadczeniu dr hab. Marek Florek, naukowiec z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.

Długi dom sprzed 6000 lat

Badacz dodaje, że kultura ta jest przypisywana pierwszym rolnikom i hodowcom, którzy przybywali na ziemie obecnej Polski z terenów zakarpackich. Przemieszczali się przede wszystkim przez Bramę Morawską i przełęcze w Bieszczadach. – Ludność ta przynosiła ze sobą nie tylko umiejętność uprawy ziemi i hodowli, ale także znajomość wytwarzania i wypalania naczyń ceramicznych czy umiejętność budowy dużych domów o konstrukcji opartej na słupach wkopywanych w ziemię – dodaje.

Sandomierski długi dom oparty był na konstrukcji słupowej i zorientowany był wzdłuż osi północ-południe. Archeolodzy ustalili, że budynek miał ok. 6 metrów szerokości i ponad 20 metrów długości. – Odkrycie długiego domu to pierwsze tego typu znalezisko na Wyżynie Sandomierskiej – zwraca uwagę prof. Florek. – Domy tego typu były znane dotąd z Kujaw, Podkarpacia i Małopolski. To ciekawe odkrycie, które wskazuje, że w okresie wczesnego neolitu istniała w tym miejscu osada z trwałą zabudową, a nie prowizoryczne obozowisko – dodaje badacz.

Kultura ceramiki wstęgowej rytej

– Najdłuższy znany na ziemiach polskich długi dom z okresu wczesnego neolitu miał długość ponad 40 metrów. Dookoła domu znajdowały się różne jamy, w tym tzw. glinianka [charakterystyczna dla osad neolitycznych – przyp. red.] powstała w wyniku wybieranie lessu do wylepiania ścian, w także jamy o charakterze gospodarczym. W dwóch z nich odkryto wytwory ze szkliwa wulkanicznego (obsydianu), przynoszonego przez pierwszych rolników z terenów zakarpackich (z terenu obecnej Słowacji bądź północnych Węgier) – twierdzi prof. Florek.

Odnaleziono ceramikę, zdobioną liniami rytymi i guzami, a także narzędzia z krzemienia czekoladowego i świeciechowskiego. W tym drapacze używane do oczyszczania skór w procesie wyprawiania, wkładki do sierpa, grot strzały, a także kości zwierzęce, fragmenty kamiennych żaren i płyt.

Kultura ceramiki wstęgowej rytej to pierwsza w pełni neolityczna kultura na polskich ziemiach. Rozwijała się na terenie Europy Środkowej i Wschodniej od około 5500 do 4500 roku p.n.e . Jej nazwa pochodzi od kulistej formy naczyń z gliny, które zdobione były ornamentem rytym w postaci wstęg spiralnych i innych elementów geometrycznych.

Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu.

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".