Józef Hofmann talentem dorównywał Chopinowi. Był też genialnym wynalazcą

W tym artykule:

1. Kim był Józef Hofmann?
2. Co wynalazł Józef Hofmann?
3. Dalsze losy zapominanego geniusza

Często mówi się o ludziach renesansu, ale rzadko w tym kontekście wspomina się Józefa Hofmanna. A przecież był nie tylko genialnym pianistą, lecz także wynalazcą, który opatentował ponad 70 innowacyjnych rozwiązań wykorzystywanych po dziś dzień.

Kim był Józef Hofmann?

Józef Hofmann przyszedł na świat 20 stycznia 1876 roku w Krakowie. Urodził się w domu, gdzie muzyka stanowiła nieodłączną część życia. Jego ojciec, Kazimierz Hofmann, był kompozytorem i dyrygentem. Z kolei matka, Matylda Pindelska, zasłynęła jako śpiewaczka.

Już od najmłodszych lat wykazywał się ogromnym talentem. Mały Józek bez trudu powtarzał skomplikowane melodie ze słuchu i szybko rozpoczął naukę gry na fortepianie. W wieku zaledwie 8 lat zadebiutował przed warszawską publicznością. Dwa lata później koncertował w całej Europie, a wkrótce potem wyruszył w swoje pierwsze tournée po Ameryce.

Pobyt za oceanem nie trwał jednak tak długo, jak pierwotnie zakładano. Sprawą młodego pianisty zainteresowało się bowiem Nowojorskie Towarzystwo Zapobiegania Okrucieństwu Wobec Dzieci. Hoffmannom zarzucono, że traktują talent syna jako źródło dochodu, nie zważając na jego młody wiek i ogromne obciążenie. Tamtejszy sąd nakazał natychmiastowe zakończenie koncertów i powrót do Europy.

Mimo że kariera muzycznego geniusza z Krakowa stanęła pod znakiem zapytania, jego niezwykły talent nie przeszedł bez echa. Alfred Corning Clark, amerykański milioner zafascynowany grą Hoffmanna, postanowił wesprzeć go finansowo. Stypendium, które mu przyznał, wiązało się jednak z jednym warunkiem. Przyszły kompozytor i pianista nie mógł występować publicznie do osiemnastego roku życia.

Kształcenie muzyczne kontynuował w Berlinie, gdzie uczył się kompozycji u Heinricha Urbana oraz doskonalił technikę gry na fortepianie pod kierunkiem Maurycego Moszkowskiego i Eugena d’Alberta. Przełomowym momentem w jego zawodowym życiu było zdobycie I nagrody na Konkursie im. Antona Rubinsteina w Hamburgu. Triumf ten umożliwił mu rozpoczęcie międzynarodowej kariery i występy na najważniejszych estradach świata.

Warto dodać, że wizyta w Stanach Zjednoczonych pomogła Hoffmannowi nawiązać wiele innych relacji. Jedną z nich była znajomość z Thomasem Edisonem. Pod koniec XIX w. początkujący artysta zwrócił się do wynalazcy z prośbą o możliwość skorzystania z jego cylindrycznego urządzenia do zapisu dźwięku. Edison wyraził zgodę, a gdy udoskonalił wynalazek, podarował młodemu Polakowi jeden z egzemplarzy.

Co wynalazł Józef Hofmann?

Szukając informacji o Józefie Hofmannie, można trafić na określenie „wynalazca z artystyczną duszą”. I rzeczywiście, trudno temu zaprzeczyć. Choć większość kojarzy go wyłącznie jako genialnego pianistę, jego talent wykraczał daleko poza świat muzyki. Na swoim koncie ma ponad 70 opatentowanych wynalazków. Do najbardziej znanych należą:

• wycieraczki samochodowe,
• piec na ropę naftową,
• grzałki do wody,
• spinacz biurowy,
• maszynka elektryczna,
• zegar elektryczny,
• motorówka,
• teleskopy samochodowe.

Gdyby tego było mało, w wieku 25 lat skonstruował swój pierwszy automobil, którym przemierzył Stary Kontynent wraz z przyjacielem Konstantym Sternbergiem. Jednak wynalazcza natura Hoffmanna przejawiała się nie tylko w motoryzacji. Ceniony kompozytor projektował również innowacyjne rozwiązania dla pianistów. Wśród nich m.in. regulowany stołek do fortepianu i urządzenie do pomiaru siły nacisku palców.

Dalsze losy zapominanego geniusza

W 1924 r. Hofmann został dyrektorem wydziału fortepianu w Curtis Institute of Music w Filadelfii, a niedługo później objął kierownictwo całej uczelni. Nowa rola pochłonęła go na tyle, że musiał ograniczyć liczbę koncertów. Dopiero w latach 1934–1935 powrócił do aktywnej działalności artystycznej i wyruszył w trasę po Europie, odwiedzając również Polskę.

W listopadzie 1937 r. świętował 50-lecie swojego amerykańskiego debiutu, dając uroczysty koncert w Metropolitan Opera House. Rok później, po 12 latach pracy, ustąpił ze stanowiska dyrektora Curtis Institute of Music i zamieszkał w Kalifornii. Nadal występował na scenie, a jego ostatni koncert miał miejsce 19 stycznia 1946 r. w Carnegie Hall.

Dwukrotnie stawał na ślubnym kobiercu. Z pierwszą żoną, Marią Eustis, miał córkę, a z drugą, Betty Short, trzech synów. W 1926 r. otrzymał obywatelstwo USA.

Józef Hoffmann zmarł 16 lutego 1957 r. w Los Angeles w wieku 81 lat.

Źródła: culture.pl; National Geographic Polska.