Klątwa Tutanchamona miała zabijać ludzi. Jak było naprawdę?
Klątwa Tutanchamona przed laty fascynowała ludzi na całym świecie. Szybko okazało się jednak, że w legendzie jest wiele nieścisłości.
W tym artykule:
Starożytny Egipt od lat fascynuje nie tylko naukowców, ale również twórców filmowych. W historii światowej kinematografii nie brakuje produkcji właśnie o Egipcie. Częstym motywem są w nich skarby ukryte w piramidach i oczywiście mumie – najczęściej rzucające klątwy. To połączenie nie jest jednak wymysłem filmowców, a na pewno nie tylko ich. 100 lat temu niemal cały świat uwierzył, że otwarcie grobu jednego z faraonów może sprowadzić klątwę na nieproszonych gości.
Tutanchamon był faraonem XVIII dynastii. Panował w latach 1333-1323 p.n.e. W trakcie swoich rządów odrzucił monoteistyczny kult boga Atona i wprowadził politeizm. Zmarł nagle w młodym wieku – miał około 16-19 lat. Późniejsze badania jego mumii wykazały, że przyczyną zgonu była najprawdopodobniej malaria. Faraon chorował również na zapalenie kości. Mimo że Tutanchamon żył bardzo krótko, a historycy do dziś nie są pewni, kim byli jego rodzice, to słyszeli o nim chyba wszyscy.
Mumia faraona sprzed 3 tys. lat została otwarta cyfrowo. Co pokazały skany?
To jedyna królewska mumia odnaleziona w XIX lub XX w., która nie została wcześniej otwarta na potrzeby badań. Dlaczego?
Klątwa Tutanchamona, czyli medialna sensacja
Początki światowej fascynacji faraonem sięgają pierwszej połowy XX w. W 1922 r. brytyjski archeolog Howard Carter dokonał jednego z najcenniejszych odkryć w historii egiptologii – odnalazł nienaruszony grobowiec Tutanchamona. Eksplorowanie kolejnych pomieszczeń potrwało kilka miesięcy. Dopiero w lutym 1923 r. Carter i jego towarzysz lord Carnarvon odkryli złotą skrzynię grobową i inne skarby. Wszystkie przedmioty trafiły do muzeum w Kairze. Dalsze badania zostały wstrzymane przez śmierć Carnarvona w kwietniu 1923 r. Właśnie narodziła się legenda, według której Brytyjczyk miał umrzeć przez klątwę Tutanchamona. W rzeczywistości lord zmarł po ukąszeniu moskita.
Klątwa Tutanchamona była opisywana w wielu gazetach. Wersje wydarzeń były różne, co od razu podało w wątpliwość całą historię. Mówiono na przykład, że wchodząc do grobowca archeolodzy, mieli zignorować zapis o groźbie śmiertelnej klątwy rzucanej na wszystkich, którzy zakłócą spokój faraona. Szybko okazało się jednak, że na miejscu nie było takich inskrypcji.
Według legendy niedługo po odkryciu grobowca kobra miała zjeść kanarka należącego do Cartera, a w dniu śmierci Carnarvona jego pies miał zawyć i zdechnąć. Tego samego dnia w Kairze doszło do awarii prądu. Badacze zauważyli jednak, że w opowieściach o kanarku i psie jest wiele nieścisłości dotyczących czasu i miejsca. Faktem jest, że w Kairze zabrakło prądu, ale w latach 20. ubiegłego wieku do podobnych awarii dochodziło dość często. Ta z 5 kwietnia 1923 r. objęła tylko część miasta.
W Egipcie wykopano szczątki pary ze złotymi językami
Starożytny Egipt od wieków fascynuje archeologów. Dlaczego niektórzy zmarli byli chowani ze złotym językami?
Skarby faraona
Mimo to w klątwę wierzono jeszcze przez kolejne lata, a sprzyjało temu łączenie z nią kolejnych, czasem przypadkowych osób. W gazetach pisano o tajemniczych śmierciach naukowców zaangażowanych w odkrycie grobowca Tutanchamona, tymczasem większość z nich, tak jak na przykład kustosz British Museum, nie miała żadnego związku ze sprawą. Co ciekawe, rzekoma klątwa nie dotknęła głównego sprawcy. Howard Carter zmarł dopiero w 1939 r. Jeszcze za jego życia otworzono sarkofag faraona i rozpoczęto szczegółowe badania mumii.
Najcenniejszym znaleziskiem Cartera była złota maska Tutanchamona. Niestety liczący ponad 3 tys. lat zabytek został zniszczony przez pracowników Muzeum Kairskiego.
Źródła: nationalgeographic.com, History Today, CNN