Kodeks Synajski to najstarszy manuskrypt przetłumaczonej Biblii. Dlaczego rękopis jest tak wyjątkowy?

W tym artykule:

1. Co to jest Septuaginta?
2. Czym w takim razie jest Kodeks Synajski?
3. Kto odkrył Kodeks Synajski?
4. Gdzie znajduje się Kodeks Synajski?
5. Co zawiera Kodeks Synajski?

Chociaż Kodeks Synajski (łac. Codex Sinaiticus) jest jednym z najważniejszych świadectw powstawania tekstów biblijnych, to owiany jest wieloma tajemnicami. Niewiele wiadomo m.in. o wczesnej historii starożytnego manuskryptu. Od lat spekuluje się również o miejscu, w którym został spisany. Przez lata wskazywano Rzym, ale pogląd ten został ostatecznie obalony. Niektórzy uważają, że miejscem powstania mogła być Cezarea, starożytne miasto, położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego.

Co to jest Septuaginta?

Aby wyjaśnić znaczenie Kodeksy Synajskiego, należy wiedzieć również, czym jest Septuaginta. W dosłownym tłumaczeniu z języka łacińskiego słowo to oznacza „siedemdziesiąt”. To właśnie pierwsze tłumaczenie Biblii hebrajskiej i innych religijnych tekstów judaistycznych z hebrajskiego i aramejskiego na grekę.

Nazwa przekładu pochodzi od liczby osób, które tłumaczyły starożytne hebrajskie manuskrypty i fragmenty Tory. Tłumaczenie powstawało w kilku etapach pomiędzy 250 a 150 rokiem p.n.e. w Aleksandrii. Od czasu powstania Septuaginty aż do IV wieku n.e., z którego pochodzą najstarsze prawie pełne odpisy przekładu, tekst doczekał się wielu kopii, wersji, dokonanych recenzji, korekt, a także uzupełnień oraz prób ujednolicenia treści.

Czym w takim razie jest Kodeks Synajski?

Co tak naprawdę wiemy o Kodeksie Synajskim? Wiadomo, że jest to manuskrypt wspomnianej Septuaginty, a także Nowego Testamentu. Pochodzi z IV wieku. Oznacza to, że jest to najstarszy rękopis tłumaczenia obydwu testamentów z języka hebrajskiego. Historycy wskazują również, że jest to jeden z najlepszych rękopisów Nowego Testamentu, a więc pisma o życiu, śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa.

Historia odkrycia Biblii. Dziś te znaleziska warte są miliony

Formę i treść Pisma Świętego kształtowały stulecia badań, debat, postępu technicznego i kultu. Od słów pisanych ręcznie na papirusie i pergaminie po egzemplarze drukowane przez mechanic...

Kodeks Synajski jest również jednym z czterech wielkich kodeksów biblijnych i jedynym zachowanym pisanym uncjałą – czyli typem pisma kodeksowego – rękopisem z pełnym tekstem Nowego Testamentu. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku Starego Testamentu, ponieważ dokument ten ma wiele braków.

Kto odkrył Kodeks Synajski?

Rękopis został odkryty przez Lobegotta Friedricha Konstantina von Tischendorfa. To niemiecki protestancki biblista, który odkrył w sumie dwadzieścia kodeksów majuskułowych. Znał biegle wszystkie starożytne języki, na które przetłumaczone zostało Pismo Święte.

W 1844 roku Tischendorf wyruszył do Egiptu, a dokładnie do górzystej części półwyspu Synaj. To właśnie w u podnóża Góry Świętej Katarzyny, w klasztorze nazwanym na cześć tej samej męczennicy będącym najstarszym z istniejących współcześnie klasztorów chrześcijańskich, dokonał swojego największego odkrycia. Co ciekawe, Niemiec dopiero w 1859 roku mógł sprowadzić w całości Kodeks Synajski i rozpocząć badania nad tym ważnym rękopisem Septuaginty.

Podczas badań manuskryptu zauważył, że Kodeks nie posiada dwóch ostatnich wierszy Ewangelii Jana. Odkrył, że przedostatni wiersz Ewangelii Jana (21,24) pierwotnie znajdował się w tekście rękopisu, ale został starty i zamazany kolofonem (informacją końcową o tekście).

Co ciekawe, Tischendorf nikt wówczas nie uwierzył, że faktycznie znalazł najstarsze tłumaczenie tekstów biblijnych na grekę. Dopiero w latach 30. XX wieku Teodor Cressy Skeat i Herbert John Mansfield Milne, którzy do badań tekstu zastosowali lampę ultrafioletową, przyznali, że niemiecki biblista miał rację.

Gdzie znajduje się Kodeks Synajski?

Starożytny manuskrypt, a właściwie różne jego części są przechowywane w kilku miejscach na świecie. Ponad 2/3 zachowanego kodeksu (ok. 346 jego kart) przechowywanych jest w londyńskiej Bibliotece Brytyjskiej. 43 karty znajdują się w Bibliotece Uniwersytetu w Lipsku. 12 kart w klasztorze św. Katarzyny na górze Synaj, a 3 fragmenty w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Sankt Petersburgu.

Co zawiera Kodeks Synajski?

Bibliści wskazują, że Kodeks Synajski powstał na 740 pergaminowych kartach. Mają wymiary 37,8 na 34,3 cm, a oryginalne karty miały rozmiary 40 na 70 cm. Na każdej zapisano tekst w czterech kolumnach (jako jedyny) po 48 wierszy, a w każdym z nich znajduje się od 12 do 14 znaków. Księgi poetyckie Starego Testamentu pisane są stychometrycznie (wiersze są numerowane) w dwóch kolumnach na stronę.

Karty wykonano z bardzo dobrej jakości, cienkiego pergaminu, a swoim kunsztem dorównywać Kodeksowi Synajskiemu może jedynie Kodeks Watykański i Kodeks Bezy.

Kodeks Synajski zawiera tłumaczone z hebrajskiego teksty, które dostały się do kanonu „Biblii Hebrajskiej”. Znajdziemy w nim także księgi deuterokanoniczne, protokanoniczne oraz apokryfy:

• Fragmenty Księgi Rodzaju,
• Fragmenty Księgi Liczb,
• 1 Księga Kronik – fragmenty 9,27–19,17,
• Księga Nehemiasza od 9,9,
• 2 Ezdrasza Księga Psalmów–Mądrość Syracha
• Księga Estery,
• Księga Joela–Księga Malachiasza,
• Księga Izajasza,
• Księga Jeremiasza,
• Lamentacje Jeremiasza,
• Drugą Księgę Ezdrasza,
• „Księgę Tobiasza”,
• „Księgę Judyty”,
• cztery „Księgi Machabejskie”,
• „Księgę Mądrości”,
• „Księgę Syracha”.

Z kolei na końcu „Nowego Testamentu” tłumacze załączyli apokryficzny „List Barnaby” oraz wczesnochrześcijański, niekompletny utwór, który nazywany jes t„Pasterzem Hermasa”. Księgi Nowego Testamentu znajdują się w kolejności: Ewangelie, Listy Pawła, Dzieje Apostolskie, Listy powszechne i Apokalipsa św. Jana.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".