Komary GMO zamieszkają na Florydzie. „Eksperyment jak w Parku Jurajskim”
Genetycznie zmodyfikowany komar o roboczej nazwie OX5034 otrzymał zarówno stanową, jak i federalną zgodę i może zostać uwolniony do środowiska naturalnego na Florydzie w Stanach Zjednoczonych. Decyzje podjęto mimo sprzeciwu lokalnych mieszkańców i aktywistów obawiających się, że eksperyment źle wpłynie nie miejscową bioróżnorodność.
- Katarzyna Grzelak
W tym artykule:
– Administracja wykorzystała pieniądze podatników i zasoby rządowe do eksperymentu jak w Parku Jurajskim, z wyjątkiem tego, że nie na wyspie. Co może pójść nie tak? Nie wiemy, ponieważ bezprawnie odmówiono przeprowadzenia poważnej analizy ryzyka środowiskowego – powiedział oburzony decyzją urzędników Jaydee Hanson, dyrektor ds. polityki w Międzynarodowym Centrum Oceny Technologii i Centrum Bezpieczeństwa Żywności, cytowana przez CNN.
Zatwierdzony w tym tygodniu przez Agencję Ochrony Środowiska projekt pilotażowy ma na celu sprawdzenie, czy genetycznie zmodyfikowany komar jest realną alternatywą dla rozpylania środków owadobójczych w celu zwalczania innego gatunku komara – Aedes aegypti. Jest to gatunek, który przenosi kilka śmiertelnych chorób, takich jak Zika, denga, czikungunia i żółta gorączka.
Komary z gatunku OX5034 zostały zmodyfikowane, aby produkować potomstwo płci żeńskiej, które umiera w stadium larwalnym, na długo przed wykluciem i dorośnięciem do postaci pozwalającej kąsać i rozprzestrzeniać choroby.
Tylko samica komara pije krew, której potrzebuje do hodowania jaj. Samce żywią się wyłącznie nektarem i dlatego nie są nosicielami chorób.
Przeżyją tylko samce
Według Oxitec, brytyjskiej firmy z siedzibą w USA, która opracowała nowy gatunek komara, owad został zatwierdzony do wypuszczenia na terenie hrabstwa Harris w Teksasie już w 2021 r. Agencja Ochrony Środowiska uwzględniła wniosek Oxitec w zeszłym miesiącu, po latach badań nad wpływem genetycznie zmienionego komara na zdrowie ludzi i środowiska.
– To ekscytujący krok, ponieważ reprezentuje przełomową pracę setek ludzi na przestrzeni ponad dekady w wielu krajach, z których wszyscy chcą chronić społeczności przed dengą, Ziką, żółtą gorączką i innymi chorobami – powiedział Gray Frandsen, dyrektor generalny Oxitec.
W tym tygodniu stan Floryda wydał pozwolenie na użytkowanie eksperymentalne nowego gatunku komara po tym, jak siedem agencji stanowych jednogłośnie zatwierdziło projekt.
W 2009 i 2010 roku lokalne epidemie gorączki denga, przenoszonej przez komary z gatunku Aedes aegypti sprawiły, że na Florydzie rozpoczęto rozważania nad nowymi możliwościami kontrolowania populacji tych owadów. Pomimo wysiłków – od oprysków z powietrza, ciężarówek i plecaków, po stosowanie ryb zjadających komary – próby mające na celu powstrzymanie Aedes aegypti za pomocą niszczenia larw i pestycydów, okazały się w dużej mierze nieskuteczne, a przy tym kosztowne.
Mimo że komary Aedes aegypti stanowią zaledwie 1 proc. populacji komarów, Florida Keys Mosquito Control zazwyczaj przeznacza na walkę z nimi ponad 1 milion dolarów rocznie, co stanowi jedną dziesiątą całkowitych funduszy organizacji.
W 2012 roku stan zwrócił się o pomoc do Oxitec. Firma opracowała samca komara o nazwie OX513A, zmodyfikowanego tak, aby zmarł przed uzyskaniem dorosłości. Chyba, że byłby hodowany w wodzie zawierającej antybiotyk tetracyklinę.
Partie zmodyfikowanych komarów OX513A zostaną wprowadzone do środowiska, aby łączyć się z żyjącymi wolno samicami. Potomstwo z takiej krzyżówki odziedziczy gen decydujący o wczesnym obumieraniu, a w ten sposób ograniczona zostanie populacja groźnego komara.
Eksperyment na żywym organizmie?
OX513A był już testowany na Kajmanach, w Panamie i Brazylii, a Oxitec odnotował duży wskaźnik powodzenia przy każdej z tych prób. Na przykład badanie próbne w aglomeracji w Brazylii zmniejszyła populację Aedes aegypti o 95 proc.
Ale kiedy w Florida Keys rozeszła się wiadomość, że komar został dopuszczony do wprowadzenia do naturalnego środowiska, opinia publiczna zareagowała błyskawicznie. I nie tak, jak spodziewały się tamtejsze władze. Ponad 240 000 osób podpisało petycję przeciwko planom Agencji Ochrony Środowiska.
Mieszkańcy Florydy twierdzą, że są traktowani jak króliki doświadczalne, a wypuszczenie na ich terenie „superkomara” to eksperyment na żywym organizmie. Doniesienia mediów i kampanie informujące, że zmodyfikowany genetycznie komar nie powoduje szkód, a nawet nie gryzie, nie uspokoiły mieszkańców.
EPA spędził lata badając wpływ komara na zdrowie ludzi i środowisko. W trakcie oceny badań Oxitec opracował technologię „Friendly Mosquito”. Nowy samiec komara OX5034 jest zmodyfikowany tak, aby ginęły jedynie samice. Samce przeżywają przez wiele pokoleń i przekazują zmodyfikowane geny potomstwu.
Zezwolenie EPA wymaga od Oxitec powiadomienia urzędników państwowych na 72 godziny przed wypuszczeniem komarów i przeprowadzania testów przez co najmniej 10 tygodni, aby upewnić się, że żadna z komarzyc nie osiągnie dorosłości.
Jednak grupy aktywistów obawiają się, że rozprzestrzenianie genetycznie zmodyfikowanych genów męskich na dziką populację może potencjalnie zaszkodzić zagrożonym gatunkom ptaków, owadów i ssaków, które żywią się komarami.
„Florida Keys i Houston oraz otaczające je społeczności są domem dla jednych z najbardziej różnorodnych i zagrożonych gatunków w naszym kraju. Po raz kolejny administracja Trumpa bezczelnie lekceważy ekspertów naukowych i wolę społeczności do przeprowadzenia tego ryzykownego eksperymentu – powiedziała Dana Perls, kierownik programu Friends of the Earth.
Friends of the Earth i Florida Keys Environmental Coalition dołączyły do innych grup środowiskowych, aby złożyć wniosek o wniesienie skargi do EPA i cofnąć decyzję o uwolnieniu zmutowanych komarów.