Kto rządził Egiptem po śmierci Tutanchamona? O władzę desperacko walczyła wdowa po młodym faraonie

W tym artykule:

1. Grobowiec Tutanchamona to jedyny niesplądrowany grobowiec w Dolinie Królów
2. Przedwczesna śmierć młodego faraona doprowadziła do walki o władze
3. Anchesenamon zwróciła się po pomoc do Hetytów
4. Koniec królewskiej linii XVIII dynastii

Odkrycie grobowca Tutanchamona w 1922 roku było wielkim przełomem w światowej archeologii. 4 listopada Howard Carter napisał w swoim dzienniku, że tego dnia odnaleziono pierwsze stopnie, które prowadziły do nieznanej wcześniej krypty grobowej. 19 dni później odsłonięto wrota wejściowe i odkryto pieczęcie, na których widniały słowa „Neb-cheperu-Re”. Było to imię tronowe faraona, o którym niewiele wówczas wiedziano.

Grobowiec Tutanchamona to jedyny niesplądrowany grobowiec w Dolinie Królów

Był to jedyny niesplądrowany grobowiec faraona, w którym znajdowała się nietknięta mumia i liczne skarby. Chociaż wrota nosiły ślady włamania, złodziejom nie udało się wejść do środka. W kolejnych latach odbywały się badania nad tym, kim był człowiek, którego pochowano w jednym z wielu grobowców Doliny Królów. Naukowcy ustalili, że Tutanchamon był faraonem z XVIII dynastii. Nazywany czasem Tutenchamonem, władał starożytnym Egiptem od 1333 do 1323 r. p.n.e. Władzę objął jako 10-letni chłopiec. Zmarł prawdopodobnie jako nastolatek, tuż przed swoimi 20. urodzinami.

Tutanchamon objął władzę po śmierci swojego ojca Echnatona i krótkim panowaniu króla Smenchkare, który zmarł w ciągu pierwszego roku swych rządów. Młody władca poślubił swoją przyrodnią siostrę Anchesenamon, która w chwili ślubu miała 12–15 lat. Była to jedna z sześciu córek Echnatona i królowej Nefertiti. Uważa się, że za decyzją o umieszczeniu Tutanchamona na tronie stał wezyr Aj, który był również dziadkiem żony nowego władcy i miał olbrzymie wpływy na królewskim dworze.

Zaginiony skarb Tutanchamona. Archeolodzy znaleźli ślady wskazujące, gdzie może się znajdować

4 listopada 1922 roku brytyjski archeolog Howard Carter odkrył grobowiec mało znanego, młodziutkiego faraona Tutanchamona. Odkrycie rzuciło zupełnie nowe światło na przeszłość Egiptu. We ...

10-letni faraon nie mógł sam sprawować władzy. W jego imieniu powołano regentów, którymi zostali Aj oraz Horemheb (ten drugi wiele lat później zostanie ostatnim faraonem XVIII dynastii). Historycy uważają, że byli najważniejszymi doradcami, którym Tutanchamon zawdzięcza swoje sukcesy i przeprowadzony program restauracji państwa.

Przedwczesna śmierć młodego faraona doprowadziła do walki o władze

Badania przeprowadzone w pierwszej dekadzie XXI wieku wykazały, że młody władca cierpiał na malarię i to właśnie ta choroba przyczyniła się do jego przedwczesnej śmierci. Wcześniejsze hipotezy głosiły, że faraon doznał ciężkiego złamania nogi, a powikłania doprowadziły do zgonu. Naukowcy uważają jednak, że możliwe jest, że te oba te czynniki miały wpływ na zakończenie życia Tutanchamona.

Faraon nie miał żadnego bezpośredniego następcy tronu. Anchesenamon urodziła mu dwóch synów, lecz dzieci przyszły na świat martwe. Dowody wskazują, że po śmierci Tutanchamona nowym faraonem został Aj. Jednak żeby tak się stało, wezyr musiał poślubić wdowę po poprzednim władcy. Starożytne listy wskazują na to, że Anchesenamon była temu przeciwna i nie zamierzała ani wychodzić za swojego dziadka, ani oddawać w jego ręce władzy.

Naukowcy twierdzą, że Anchesenamon wysłała list do króla Hetytów, którzy byli wrogami Egipcjan. Królowa miała napisać, że boi się o swoją przyszłość i chciałaby poślubić hetyckiego księcia, który zostałby wówczas królem Egiptu. Listy są częścią hetyckiej kroniki, która została zapisana na glinianych tabliczkach. Stanowią dzieje panowania Suppiluiliumy I.

– Mój mąż umarł i nie mam syna. Ludzie mówią, że ty masz wielu synów. Jeśli przyślesz mi jednego z twych synów, stanie się on mym małżonkiem, ponieważ nie chcę wziąć jednego z mych sług (poddanych), aby zrobić z niego swego męża… Boję się – tak miały brzmieć słowa wciąż młodej królowej.

Anchesenamon zwróciła się po pomoc do Hetytów

Zwrócenie się egipskiej królowej do wrogich Hetytów było tak nieprawdopodobne, że nikt w to nie uwierzył, nawet adresaci listu. Anchesenamon wkrótce wysłała kolejną wiadomość, w której próbowała udowodnić prawdziwość swoich intencji. – Gdybym miała syna, czyż pisałabym do obcego kraju w sposób uwłaczający mnie i memu krajowi? Nie wierzysz mi i nawet mówisz podobną rzecz! Ten, który był moim mężem, nie żyje, i nie mam synów. Daj mi jednego z twych synów, a będzie on mym mężem i królem Egiptu – pisała zdesperowana Anchesenamon.

Historycy uważają, że trzy miesiące po otrzymaniu pierwszego listu król Hetytów wysłał do Egiptu jednego ze swoich synów. Książę Zannanza nigdy jednak nie doczekał się małżeństwa z wdową po Tutanchamonie. W kronikach hetyckich czytamy, że na granicy z Egiptem został zamordowany. Wraz z nim umarła również ostatnia nadzieja królowej. Być może przeczuwała, jaki los ją spotka, gdy poślubi swojego wezyra Aja. Nie miała szans na samodzielne sprawowanie władzy, w odróżnieniu od królowej Hatszepsut czy Kleopatry.

Koniec królewskiej linii XVIII dynastii

Dowody archeologiczne wskazują, że ostatecznie doszło do ślubu Aj z Anchesenamon. Świadczyć ma o tym pierścień, na którym wygrawerowano ich imiona. W ten sposób Aj, który nie należał do XVIII dynastii, stał się pełnoprawnym władcą Egiptu. Co ciekawe, w grobowcu wezyra w Dolinie Królów nie ma żadnej wzmianki o wdowie po Tutanchamonie.

Symbole egipskie i ich znaczenie – co zdobiło egipskie świątynie i obeliski?

Symbole egipskie towarzyszyły właściwie każdemu etapowi rozwoju cywilizacji nad Nilem. Jakie znamy symbole egipskie? Znaczenie najważniejszych z nich rozszyfrowujemy poniżej.

Nie wiadomo dokładnie, co stało się z nią dalej działo. Jedna z hipotez zakłada, że została zamordowana zaraz po ślubie, ponieważ Aj potrzebował jej tylko po to, żeby zostać faraonem. W grobowcu natomiast znaleźć można informacje o Ti, która nazywana jest „wielką małżonką” i królową Egiptu. Badacze twierdzą, że była to druga żona Aja, z którą ożenił się tuż po śmierci swojej wnuczki. Pewne jest jedno. Wraz ze śmiercią Anchesenamon, córki Echnatona i królowej Nefertiti, zakończyła się królewska linia XVIII dynastii.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".