„Ludzie o dużych głowach”. Naukowcy zidentyfikowali nieznany dotychczas gatunek praczłowieka
W rodzaju Homo, skupiającym człowieka oraz jego wymarłych krewnych, pojawił się nowy gatunek. Nazywa się Homo juluensis, co można przetłumaczyć jako „ludzie o wielkich głowach”. Co o nim wiadomo?
Spis treści:
- Co wiadomo o nowym gatunku człowieka?
- Terminologia dla ułatwienia naukowej komunikacji
- Ile gatunków należy do rodzaju Homo?
Nową grupę homininów zidentyfikowało dwóch naukowców. To antropolog Christopher Bae z Uniwersytetu Hawajskiego w Mānoa i paleoantropolog Xiujie Wu z Chińskiej Akademii Nauk. Obaj są autorami artykułu opublikowanego niedawno w czasopiśmie naukowym „Nature Communications”. Artykuł ten zdobył już łatkę „prowokującego”, nadaną mu przez innego naukowca, Johna Hawksa, niezaangażowanego w badania.
Dlaczego? Bae i Wu zaproponowali, by w rodzaju Homo pojawił się jeszcze jeden gatunek. Został on zidentyfikowany na podstawie szczątków znajdowanych w środkowych Chinach. Pochodzą ze stanowisk Xujiayao oraz Xuchang i zostały wydatowane na okres między 220 a 100 000 lat temu.
Szczątki te zostały znalezione kilka dekad temu. W 1974 roku naukowcy odkryli ogromny zbiór kamiennych artefaktów oraz 21 fragmentów skamieniałości należących do 10 różnych osobników. Znalezione kości czaszki wskazywały, że homininy te miały bardzo duże mózgi. Większe niż inni praludzie z tamtych czasów, włączając w to Homo sapiens.
Co wiadomo o nowym gatunku człowieka?
Pewne cechy anatomiczne łączyły Homo juluensis z neandertalczykami. Jednak nie byli to neandertalczycy. Około 300 000 lat temu na terenie dzisiejszej wschodniej Azji obok siebie żyły bardzo różne grupy homininów, a Homo juluensis byli tylko jednymi z nich. „Ludzie o wielkich głowach” byli kuzynami neandertalczyków. Dawniej, na podstawie szczątków, zaliczano ich do denisowian. Bae i Wu uważają jednak, że stanowią oddzielny gatunek, który zasługuje na odrębną nazwę.
Jak twierdzą naukowcy, Homo juluensis żyli w okresie od 300 000 do 50 000 lat temu. Tworzyli małe grupy, w których polowali na dzikie konie. Wytwarzali kamienne narzędzia i prawdopodobnie nauczyli się obrabiać skóry zwierząt. Dlaczego wyginęli – nie wiadomo.
Terminologia dla ułatwienia naukowej komunikacji
Drzewo genealogiczne człowieka już w tej chwili jest bardzo skomplikowane. Jednak zdaniem Christophera Bae wyróżnienie na nim jeszcze jednej nowej gałęzi ma sens z punktu widzenia naukowej wymiany myśli.
– To badanie rozjaśnia zapis kopalny homininów, który zwykle obejmował wszystko, czego nie można łatwo przypisać do Homo erectus, Homo neanderthalensis lub Homo sapiens – mówi Bae. – Chociaż rozpoczęliśmy ten projekt kilka lat temu, nie spodziewaliśmy się, że będziemy w stanie zaproponować nowy gatunek homininów, a następnie zorganizować skamieniałości homininów z Azji w różne grupy. Ostatecznie powinno to pomóc w komunikacji naukowej – twierdzi uczony.
Ile gatunków należy do rodzaju Homo?
Dzisiaj na Ziemi żyje tylko jeden gatunek człowieka. Jednak przed tysiącami lat mogło być ich nawet kilkanaście. Zestaw ten, w miarę postępu nauki, cały czas się powiększa.
W 2003 roku odkryto Homo floresiensis – najmniejszy znany gatunek człowieka, który żył 100 000 lat temu w Indonezji. Cztery lata później na Filipinach znaleziono szczątki sprzed 67 tys. lat, które nazwano Homo luzonensis. W 2010 roku dowiedzieliśmy się o istnieniu denisowian, zaś w 2018 roku paleoantropolodzy przebadali skamieniałość z północno-wschodnich Chin, która okazała się być kolejnym wymarłym gatunkiem homininów. W 2021 roku zyskał on formalną nazwę Homo longi.
Precyzyjną klasyfikację poszczególnych gatunków z rodzaju Homo utrudnia to, że homininy krzyżowały się ze sobą. Tak formowały się grupy noszące cechy kilku różnych gatunków. Naukowcy podejrzewają, że właśnie w rezultacie wielu takich wielokrotnych krzyżowań powstawały hybrydy, co ostatecznie napędzało ewolucję homininów w Azji.
Źródła: phys.org, Nature Communications, ScienceAlert, Live Science
Nasza autorka
Magdalena Salik
Dziennikarka i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Autorka powieści z gatunku fantastyki naukowej, ostatnio wydała „Płomień” i „Wściek”. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com