Mniejszości narodowe w Polsce stanowią sporą część społeczeństwa. Która jest najbardziej liczna?

W tym artykule:

1. Jakie są mniejszości narodowe w Polsce?
2. Ilu przedstawicieli mniejszości narodowych mieszka w Polsce?
3. Najliczniejsza mniejszość narodowa w Polsce
4. Pozostałe mniejszości narodowe w Polsce
5. Przedstawiciele narodowości niebędących oficjalnymi mniejszościami narodowymi

Mówiąc o mniejszości narodowej, na myśli trzeba mieć grupę polskich obywateli, która jest mniej liczebna niż pozostała część ludności i odróżnia się od niej językiem, kulturą i tradycją, a także chęcią zachowania własnej tożsamości. Nie każdy mieszkający w Polsce cudzoziemiec może być uznany za przedstawiciela mniejszości, bo kwestia przynależności do tej grupy jest regulowana stosownym aktem prawnym. Mowa o Ustawie z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

Jakie są mniejszości narodowe w Polsce?

Wydaje się, że w naszym kraju panuje spora różnorodność narodowa i etniczna. To prawda, bo do Polski emigrują mieszkańcy różnych krajów, w tym azjatyckich i afrykańskich, a każdy z nich przywozi ze sobą cząstkę swojej kultury. Trzeba jednak podkreślić, że nie każdy mieszkający u nas obcokrajowiec jest przedstawicielem mniejszości narodowej. Wynika to z regulacji prawnych, zawartych we wspomnianym akcie.

Kierując się zapisami ustawy, należy uznać, że w Polsce występuje dziewięć mniejszości narodowych:

Polonia na świecie. Ilu Polaków mieszka za granicą?

Największa Polonia na świecie żyje za oceanem. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych mieszka ok. 10 mln naszych rodaków. Sprawdź, gdzie jeszcze spotkamy najwięcej Polaków.

• białoruska,
• czeska,
• litewska,
• niemiecka,
• ormiańska,
• rosyjska,
• słowacka,
• ukraińska,
• żydowska.

Ilu przedstawicieli mniejszości narodowych mieszka w Polsce?

Wiarygodnych danych na temat struktury narodowej polskiego społeczeństwa dostarczają dane Głównego Urzędu Statystycznego, cyklicznie pozyskiwane w ramach spisu ludności. Ostatni został przeprowadzony w 2021 roku. 37 595 069 osób zadeklarowało wówczas polską identyfikację narodowościową. Z kolei 1 404 773 mieszkańców, czyli 3,74%, deklarowało przynależność inną niż polską. Należy jednak podkreślić, że dane te obejmują nie tylko mniejszości narodowe, ale i mniejszości etniczne w Polsce.

Przed II wojną światową polskie społeczeństwo było bardziej zróżnicowane

Jak to wyglądało w przeszłości? W 2011 roku 2,26% ogółu deklarowało inną od polskiej narodowość bądź przynależność etniczną. Nastąpił więc niewielki wzrost udziału przedstawicieli mniejszości narodowych w ogóle społeczeństwa. Ale cofnijmy się jeszcze bardziej w czasie i sięgnijmy do danych historycznych. W 1921 roku aż 30,76% mieszkańców kraju stanowili przedstawiciele innych narodowości.

Z czego wynika tak duży spadek? Wynika to przede wszystkim z faktu, że kiedy odbywał się pierwszy spis, granice Polski nie były jeszcze w pełni ukształtowane. Proporcje zmieniło też ludobójstwo, którego dopuścili się naziści oraz przesiedlenia. Należy także przyjąć, że na przestrzeni lat znaczna część przedstawicieli mniejszości narodowych uległa polonizacji.

Najliczniejsza mniejszość narodowa w Polsce

Może wydawać się, że w obecnej sytuacji politycznej za naszą wschodnią granicą, najliczniej reprezentowana jest mniejszość ukraińska. Otóż nie. Trzeba pamiętać, że ostatni spis ludności był przeprowadzany w 2021 roku, a pełnoskalowa rosyjska inwazja na Ukrainę rozpoczęła się w lutym 2022 roku.

Największy udział w strukturze mniejszości narodowych mają Niemcy, którzy stanowili 10,26% osób deklarujących narodowość inną niż polską. Przynależność niemiecką zadeklarowało w sumie 144 177 osób.

Mniejszość niemiecka według województw

Największym ośrodkiem mniejszości niemieckiej jest województwo opolskie. Według danych statystycznych, mieszka tam 59 911 osób deklarujących narodowość niemiecką.

W pozostałych województwach udział mniejszości niemieckiej przedstawia się następująco:

• województwo śląskie: 27 923;
• województwo dolnośląskie: 8978;
• województwo pomorskie: 7055;
• województwo wielkopolskie: 6306.
• województwo mazowieckie: 5318;
• województwo zachodniopomorskie: 5222;
• województwo warmińsko-mazurskie: 4717;
• województwo kujawsko-pomorskie: 3939;
• województwo lubuskie: 3478;
• województwo małopolskie: 3409;
• województwo łódzkie: 2378;
• województwo podkarpackie: 1757;
• województwo lubelskie: 1737;
• województwo świętokrzyskie: 1134.
• województwo podlaskie: 915.

Pozostałe mniejszości narodowe w Polsce

Drugą najliczniej reprezentowaną jest mniejszość ukraińska. Za nią uplasowały się mniejszości:

• białoruska,
• żydowska,
• rosyjska,
• litewska,
• ormiańska,
• czeska,
• słowacka.

Mniejszość ukraińska

Aż 82 440 obywateli Polski zadeklarowało narodowość ukraińską. Dla porównania, dziesięć lat wcześniej narodowość ukraińską deklarowało 38 797 osób. Największym ośrodkiem ludności pochodzenia ukraińskiego jest centralna, zachodnia i północna część Polski.

Przed II wojną światową większość przybyszów z Ukrainy zamieszkiwała tereny południowo-wschodniej Polski. W 1947 roku komunistyczne władze przeprowadziły akcję „Wisła”, w wyniku której niemal cała ludność pochodzenia ukraińskiego została przesiedlona na północ i zachód. Najwięcej przedstawicieli mniejszości ukraińskiej – 15 447 osób – mieszka obecnie w województwie mazowieckim.

Mniejszość białoruska

Narodowość białoruską zadeklarowało 56 607 osób. Dziesięć lat wcześniej mniejszość ta liczyła 43 880 przedstawicieli. Przeważająca większość, bo aż 23 242 osoby, mieszka w województwie podlaskim. Największe skupiska mniejszości białoruskiej obejmują południowo-wschodnie obszary województwa.

Mniejszość żydowska

Żydzi byli obecni w Polsce już w X wieku. Dziś stanowią czwartą co do wielkości mniejszość narodową w Polsce, którą reprezentuje 17 156 osób. W 2011 roku taką przynależność zadeklarowało 7353 obywateli. Najwięcej osób pochodzenia żydowskiego (5224) mieszka w województwie mazowieckim.

Mniejszość rosyjska

Lwia część Rosjan przybyła do Polski w okresie rozbiorów, po rewolucji październikowej, w czasie trwania PRL-u i po rozpadzie ZSRR. Warto jednak wspomnieć, że w ciągu ostatnich 10 lat liczebność mieszkańców rosyjskiego pochodzenia znacząco wzrosła. Dziś mniejszość tą reprezentuje 15 994 obywateli. W 2011 roku narodowość rosyjską zadeklarowało 8796 osób. Największym ośrodkiem mniejszości rosyjskiej jest województwo mazowieckie. 3967 mieszkańców tego obszaru deklaruje narodowość rosyjską.

Mniejszość litewska

W 2021 roku narodowość litewską 10 287 osób. 10 lat wcześniej taką deklarację złożyło 7374 obywateli. Najwięcej Litwinów (4550 osób) mieszka w województwie podlaskim.

Mniejszość ormiańska

W 2021 roku 6772 osoby zadeklarowały narodowość ormiańską. W 2011 roku w Polsce mieszkało 1683 obywateli pochodzenia ormiańskiego.

Mniejszość czeska

W 2021 roku przynależność czeską zadeklarowało 7818 osób. Dziesięć lat wcześniej w Polsce mieszkało 2833 obywateli pochodzenia czeskiego.

Mniejszość słowacka

W 2021 roku mniejszość słowacka liczyła 5889 przedstawicieli. W 2011 roku 2740 obywateli deklarowało słowacką narodowość.

Przedstawiciele narodowości niebędących oficjalnymi mniejszościami narodowymi

Wiele osób zadeklarowało przynależność narodową inną niż wymienioną w ustawie. Ci obywatele nie mogą być traktowani jako przedstawiciele mniejszości, ale nie zmienia to faktu, że stanowią część polskiego społeczeństwa. Narodowości, o których mowa, to:

Romowie: To największa europejska mniejszość etniczna

Wędrówka Romów – największej europejskiej mniejszości etnicznej – rozpoczęła się w Indiach. W XIV w. pojawiły się pierwsze doniesienia o ich bytności na naszym kontynencie. Egzotyczn...

• angielska: 54 424,
• amerykańska: 27 756.
• włoska: 19 980,
• francuska: 14 739,
• irlandzka: 11 638,
• niderlandzka: 10 254,
• norweska: 8967,
• hiszpańska: 8526,
• szwedzka: 7046,
• belgijska: 6155,
• kanadyjska: 6023,
• grecka: 5451,
• wietnamska: 1073,
• szkocka: 3745,
• australijska: 3283,
• austriacka: 3402,
• duńska: 3393,
• szwajcarska: 2907,
• turecka: 2566,
• bułgarska: 2373,
• japońska: 2123,
• węgierska: 2113.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.