Najstarsze metro świata – gdzie jest i kiedy powstało?

W tym artykule:

1. Dlaczego najstarsze metro świata powstało w Londynie?
2. Jak się rozwijało londyńskie metro?
3. Najstarsze metro świata – ciekawostki
4. 5 najstarszych linii metra na świecie
5. 5 największych linii metra na świecie

W XIX wieku Londyn stał się największym miastem świata, a jednocześnie globalnym centrum polityki, finansów i handlu. Populacja stolicy Imperium Brytyjskiego wzrosła z ponad 1 miliona w 1801 roku do 5,5 miliona w 1891 roku. W latach 60. XIX wieku Londyn był o 1/4 większy niż Pekin – wówczas drugie pod względem liczby ludności miasto na świecie. Był też o 2/3 większy niż Paryż i aż 5 razy większy niż Nowy Jork.

Dlaczego najstarsze metro świata powstało w Londynie?

Podczas gdy miasto wzbogacało się wraz z rozwojem brytyjskich posiadłości, XIX-wieczny Londyn był miastem biednym i przeludnionym. Miliony mieszkańców żyły w slumsach. Taki obraz brytyjskiej stolicy świetnie uwiecznił pisarz Karol Dickens choćby w powieści „Oliver Twist".

Otwarcie pierwszej na świecie kolei podziemnej w styczniu 1863 roku miało być sposobem na poradzenie sobie z zatłoczonymi ulicami i przeniesienie ruchu pod ziemię. Pierwszy odcinek połączył oddany zaledwie 9 lat wcześniej Dworzec Paddington z oddaloną o 6 km dzielnicą Farrigdon w centrum Londynu. Tą pierwszą historyczną trasą ruszyły ciągnięte przez parowozy drewniane wagoniki. Aby oświetlić ciemne tunele, wykorzystywano oświetlenie gazowe.

Najstarsze metro świata od początku było nie lada gratką dla mieszkańców metropolii. Tylko pierwszego dnia trasę pokonało 38 tys. pasażerów.

Najbezpieczniejsze kraje świata. Zobacz, jak wypadła Polska na tle innych państw

Jakie są najbezpieczniejsze kraje świata? Poniżej prezentujemy najbardziej aktualny ranking dziesięciu państw, w których nacisk na bezpieczeństwo jest najwyższy.

Początkowo budowa kolejnych odcinków kolejki odbywała się tzw. metodą podpowierzchniową. Najpierw kopano długi rów, w którym układano tory, a potem budowano tunele, które następnie zasypywano. Technologia wiercenia tuneli głębiej pod Londynem została opracowana w 1870 roku.

Rozbudowa systemu londyńskiego metra nabrała rozmachu pod koniec lat 80. XIX wieku wraz z udoskonaleniem wykorzystywania energii elektrycznej. To wtedy również na stacjach pojawiły się nowoczesne jak na tamte czasy windy, które ułatwiały pasażerom dostawanie się na perony. W latach 1906–1907 otwarto kolejne stacje, które utworzyły rdzeń systemu systemu londyńskiego metra nazywanego już wówczas „Tube", czyli „rurą" lub po prostu „tubą".

Jak się rozwijało londyńskie metro?

Przez pierwsze dekady metro było zarządzane przez wiele różnych firm, co powodowało chaos przede wszystkim dla pasażerów. W 1908 roku powstała jedna spójna sieć pod wspólną marką Underground. W latach 20. i 30. XX wieku metro stało się jednym z symboli Londynu i potęgi Imperium Brytyjskiego. To wtedy też zarządcy Underground zaczęli zatrudniać zdolnych architektów, którzy stworzyli kilka niezapomnianych projektów stacji metra.

W 1933 r. cały londyński transport publiczny – autobusy, tramwaje i trolejbusy, a także metro – stał się własnością publiczną, a decyzje dotyczące usług mogły być po raz pierwszy w pełni skoordynowane. W 1935 roku przygotowano masowy plan unowocześnienia i rozbudowy usług, ale prace przerwała II wojna światowa.

Nowa linia metra Victoria została zaproponowana w 1943 roku, lecz wybuch II wojny światowej spowodował opóźnienia w jej otwarciu aż do roku 1968. Kolejna nowa linia – Jubilee, czyli „linia jubileuszowa" (z okazji 25-lecia panowania królowej Elżbiety II) – została uruchomiona w 1979 roku.

Najstarsze metro świata – ciekawostki

• Obecnie londyńskie metro ma 11 linii o łącznej długości 402 km i obsługujących 270 stacji.
• Podziemną kolejką w stolicy Wielkiej Brytanii każdego dnia podróżuje do 5 milionów pasażerów.
• Całonocne połączenia weekendowe ruszyły na niektórych liniach w 2016 roku.
• W godzinach szczytu kursują ponad 543 pociągi.
• Na trasie najszybszej linii kursuje 40 pociągów na godzinę.

Gdzie kręcono Harry'ego Pottera? Poznaj miejsca, w których nagrywano filmową serię o młodym czarodzieju

Miejsc, gdzie kręcono Harry'ego Pottera, jest znacznie więcej niż mogłoby się wydawać. Choć zdecydowana większość kojarzy filmową serię o czarodzieju z Hogwartu przede wszystkim z Wyspa...

5 najstarszych linii metra na świecie

Kolejne po Londynie metro powstało prawie 30 lat później w Chicago.

1. London Underground (Londyn, Wielka Brytania) – 1863 rok
2. Chicago „L" (Chicago, USA) – 1892 rok
3. Budapest Metro (Budapeszt, Austro-Wegry) – 1896 rok
4. Glasgow Subway (Glasgow, Wielka Brytania) – 1896 rok
5. Paris Métro (Paryż, Francja) – 1900 rok

5 największych linii metra na świecie

Gdzie jest największe metro na świecie? Nie w Londynie. Aż 4 z 5 systemów metra o największej liczbie stacji znajdują się poza Europą.

1. New York City Subway (Nowy Jork, USA) – 424 stacje
2. Shanghai Metro (Szanghaj, Chiny) – 396 stacji
3. Beijing Subway (Pekin, Chiny) – 366 stacji
4. Paris Métro (Paryż, Francja) – 308 stacji
5. Seoul Metropolitan Subway – 302 stacje

Jedyne w Polsce metro powstało w Warszawie w 1995 roku. W 2022 roku liczyło 39 stacji.

Źródło: London Transport Museum

Nasz ekspert

Łukasz Załuski

Redaktor naczelny „National Geographic Polska". Uważny obserwator zmieniającego się świata i nowych trendów w technologiach. Miłośnik tenisa i europejskich stolic.