Oto najstarszy ssak na świecie. Przypominał owadożerną ryjówkę. Gdzie żył?

W tym artykule:

1. Jak wyglądał najstarszy ssak na świecie?
2. Po czym rozpoznać ssaka?
3. Współczesne ssaki na świecie

Prehistoryczne zwierzęta, jak mamuty czy dinozaury, słusznie kojarzą się z ogromnymi rozmiarami. Oczywiście nie każde stworzenie sprzed milionów lat budziło postrach gabarytami. Nowo zidentyfikowany najstarszy ssak na świecie przypominał żyjącą obecnie ryjówkę. Długość jego ciała wynosiła około 20 centymetrów.

Jak wyglądał najstarszy ssak na świecie?

Odkrycia dokonali naukowcy z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, King's College London i Uniwersytetu Federalnego Rio Grande do Sul w Porto Alegre (Brazylia). Wyniki zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Journal of Anatomy”. Zespół pracował nad projektem przez ponad 5 lat. Swoje wnioski oceniają jako „bardzo istotne”.

Gruczoły ssaków odpowiadające za produkcję mleka, nie zachowały się w żadnych dotychczas znalezionych skamieniałościach. To dlatego w badaniu wykorzystano twarde tkanki, takie jak zęby i kości. Dzięki rekordom ustalono, że Brasilodon quadrangularis chodził po ziemi 225 milionów lat temu. Zamieszkiwał najbardziej wysuniętą na południe część dzisiejszej Brazylii. Zidentyfikowanie go jako najstarszego ssaka w historii rzuca nowe światło na jego współczesnych potomków i kuzynów.

Jeszcze do niedawna za pierwszego znanego nauce ssaka uważano morganukodonta. Pojedyncze odnalezione zęby wskazywały na to, że żył około 205 milionów lat temu. Tak jak Brasilodon quadrangularis również przypominał ryjówkę. Korpus był jednak zbliżony do myszoskoczka. B. quadrangularis już wcześniej pojawiał się w pracach naukowych. Wcześniej badacze uważali, że był to gad. Dopiero analiza uzębienia zwierzaka pod mikroskopem wykazała, że „zdecydowanie” był ssakiem.

Naukowcy odkryli zadziwiającego prehistorycznego ssaka. Wyglądał jak tłusta jaszczurka i prowadził tryb życia jak hipopotam

Paleontolodzy twierdzą, że stworzenie jest pradawnym przodkiem ssaków, ale przypomina pulchną jaszczurkę. Co więcej – badacze sądzą, że zwierzę prowadziło ziemnowodny tryb życia.

Po czym rozpoznać ssaka?

– Gady mają wiele różnych zębów zastępczych przez całe życie, ale my, ssaki, mamy tylko dwa. Najpierw zęby mleczne, a następnie drugie uzębienie, które zastępuje oryginalny zestaw. To właśnie definiuje ssaki – tłumaczy Martha Richter współautorka artykułu w rozmowie z CNN. – To był bardzo, bardzo mały ssak, prawdopodobnie kopiący w ziemi. Żył w cieniu najstarszych dinozaurów, jakie znamy z tamtego okresu – dodaje.

W oświadczeniu prasowym naukowców można przeczytać, że B. quadrangularis jest najstarszym wymarłym kręgowcem z dwoma zestawami zębów: mlecznymi j jednym zębem stałym. Pierwsze uzębienie rozwija się jeszcze w fazie embrionalnej. Drugie po urodzeniu.

– Nasz artykuł podnosi poziom debaty na temat tego, co definiuje ssaka – podsumowuje Moya Meredith Smith, profesorka ewolucyjnej biologii zębowo-szkieletowej w King's College London.

Współczesne ssaki na świecie

Ssaki dominują w wielu ekosystemach na świecie. Pomogła im w tym stałocieplność. Najnowsze badania wskazują jednak, że endotermia wykształciła się u pewnych gatunków jeszcze przed pojawieniem się ssaków na Ziemi. Największym żyjącym ssakiem na świecie jest płetwal błękitny. Dorosłe osobniki mają około 30 metrów długości, przy czym samice są większe od samców. Najcięższe mogą ważyć nawet 150 tys. kg.

Największy ssak żyjący w Polsce to żubr. Zwierzęta wygrywają pod względem wagi. Dorosłe żubry ważą średnio około 610 kg. Zdarzają się i cięższe okazy, ważące nawet 900 kg. Nie są to jednak największe, tudzież najwyższe, ssaki w Polsce. Żubry przerastają łosie.

Co ciekawe, najmniejszy ssak świata jest trochę podobny do swojego najstarszego kuzyna sprzed 225 milionów lat. To ryjówek etruski. Jego ciało mierzy zaledwie 3,6 do 5,2 cm nie licząc ogona. Mały rekordzista zamieszkuje Półwysep Pirenejski, Półwysep Apeniński, Bałkany oraz północną część Afryki i duży obszar Azji. Na miejsce do życia najchętniej wybiera zarośla, ogrody, sady i tereny skaliste.

Źródło: „Journal of Anatomy”

Nasz ekspert

Mateusz Łysiak

Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.