Największe pomieszczenie starożytnego Egiptu odzyskało blask. Płaskorzeźby wyglądają jak tysiące lat temu

W tym artykule:

1. Kolumny do konserwacji
2. Świątynia Karnak – historia
3. Świątynia Karnak. Główne części założenia
4. Kompleks Amona i Wielka Sala Hypostylowa

Jest to jedna z głównych atrakcji Egiptu, obok piramid w Gizie czy świątyni Abu Simbel. Karnak to świątynia położona w Górnym Egipcie w dzisiejszym mieście Luksor. Świątynia nie byle jaka – to największy wzniesiony w historii kompleks świątynny o powierzchni ponad 100 hektarów. Było to najważniejsze sanktuarium starożytnego Egiptu, gdzie czczono bogów.

Kolumny do konserwacji

Ministerstwo Turystyki i Starożytności Egiptu poinformowało właśnie, że dobiega końca olbrzymie przedsięwzięcie w Karnaku. – Renowacja Wielkiej Sali Hypostylowej jest jednym z najważniejszych przedsięwzięć konserwatorskich w kraju. Projekt ten jest realizowany wyłącznie przez egipski zespół – podkreśliło ministerstwo w komunikacie. Prace wykonano już, jak podano, w 95 procentach.

W zespole znaleźli się młodzi konserwatorzy z Najwyższej Rady Starożytności (SCA) we współpracy z absolwentami uniwersytetów w Luksorze i South Valley, a także Luxor Restoration Institute. Konserwacja polegała miedzy innymi na oczyszczeniu powierzchni kolumn z piasku, kurzu i ptasich odchodów, które nagromadziły się przez wieki. Prace te, jak podkreślono, wykonano zgodnie z międzynarodowymi standardami konserwatorskimi.

– Po raz pierwszy odwiedzający Wielką Salę Hypostylową w Karnaku będą mogli podziwiać jej oryginalną scenerię – podkreślił szef SCA Mostafa Waziry. Konserwacja kolumn rozpoczęła się w lipcu 2021 roku od pracy nad 28 ze wszystkich 134 kolumn.

Świątynia Karnak – historia

Świątynia ta powstała zdecydowanie dłużej niż tak wielkie przedsięwzięcia, jak gotyckie katedry czy piramida Cheopsa. Jaka jest tego przyczyna? Otóż składa się na nią szereg kaplic i sanktuariów. Pierwsze powstawały już w okresie Średniego Państwa, czyli od około 2055 do 1650 roku p.n.e.

Kompleks rozbudowywano i przebudowywano bardzo długo, bo aż do okresu rzymskiego (IV wiek n.e.). Jednak większość konstrukcji pochodzi z czasów Nowego Państwa (1550–1060 lat p.n.e.) – z czasów największej świetności starożytnych Teb.

Świątynia Karnak. Główne części założenia

Na świątynię składają się trzy zasadnicze części. Każda poświęcona jest innemu bogowi. Są to kolejno święte przybytku wzniesione ku czci Amona (zasadnicza i najważniejsza część), Chonsu i Mut.

Kompleks sanktuariów utworzono na bazie dwóch osi: głównej, która przebiega ze wschodu na zachód, ku Nilowi i druga przecinająca ją pod kątem prostym. W ostatnich dekadach świątynie w Luksorze na powrót połączono za pomocą rampy, która istniała w okresie starożytności.

W Egipcie odkryto grobowiec faraońskiego skryby. Przez siedzącą pracę miał problemy z kręgosłupem

Zmarł w wieku zaledwie 25 lat. Cierpiał na artretyzm, a jego kręgosłup był zniszczony przez siedzący tryb życia. Czescy archeolodzy odkryli w Egipcie grobowiec faraońskiego skryby sprzed 25...

Kompleks Amona i Wielka Sala Hypostylowa

Turyści zwiedzają z reguły kompleks należący do jednego z najważniejszych bogów Egiptu – Amona. I słusznie, bo nawet pobieżne zobaczenie wszystkich jego elementów zajmuje kilka godzin. Wśród nich znajduje się właśnie Wielka Sala Hypostylowa. Składa się na nią 134 kolumn papirusowych, wykonanych z kamienia o wysokości 15 m oraz 12 kolumn biegnących przez centrum Sali, które mają 21 m wysokości.

Budowa samej sali trwała dziesiątki lat. Ukończono ją dopiero w czasach słynnego faraona, Ramzesa II Wielkiego. Zajmuje powierzchnię pół hektara. Pod koniec XIX wieku Wielka Sala Hypostylowa była w zasadzie w ruinie. Wiele kolumn było poprzewracanych lub pochylonych. W 1889 roku ruszyły prace rekonstrukcyjne, które trwały kilka dekad. Dlatego obecnie ogłoszony finał konserwacji płaskorzeźb można uznać za projekt co prawda bardzo ważny, ale jednak kosmetyczny w porównaniu do działań sprzed 100 lat.

Co ciekawe, w Karnaku prowadził badania wykopaliskowe jeden z najbardziej znanych polskich kolekcjonerów starożytności, hrabia Michał Tyszkiewicz na przełomie 1861 i 1862 roku. Z jego notatek trudno jednak ustalić, gdzie dokładnie. Pozyskane zabytki uległy rozproszeniu.

Źródło: Ministerstwo Turystyki i Starożytności Egiptu.

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.