Nastolatki w epoce lodowcowej. Badania wykazały, jak wyglądał „okres buntu” w prehistorii
Najnowsze badanie międzynarodowej grupy naukowców rzuca światło na okres dojrzewania nastolatków sprzed 25 tysięcy lat. To nowy dowód na to, jak przebiega ewolucja człowieka.
Spis treści:
- Jak wyglądało dojrzewanie prehistorycznych nastolatków?
- Pełna dorosłość w wieku 17–22 lat
- Uczłowieczenie pradawnych ludzi
Młodość rządzi się swoimi prawami. Dojrzewanie to okres zmian nie tylko emocjonalnych, ale przede wszystkim – fizycznych. Zmienia się ciało człowieka, zmienia się jego cała fizjonomia, ale dochodzi również do zmian hormonalnych, a także w obrębie mózgu. To proces, który przygotowuje nas do dorosłego i samodzielnego życia. Nic więc dziwnego, że badany jest również w kontekście naszej ewolucji.
Jak wyglądało dojrzewanie prehistorycznych nastolatków?
Na łamach czasopisma naukowego „Journal of Human Evolution” opublikowano właśnie artykuł, w którym badacze z Wielkiej Brytanii, Monako, Francji i Kanady dokonali analizy i oceny dojrzewania europejskich nastolatków z okresu górnego paleolitu. Czyli etapu prehistorii, który zbiegał się z epoką lodowcową. Uczeni zbadali kości 13 osób w wieku od 10 do 20 lat, które żyły ponad 25 tysięcy lat temu.
Z artykułu wynika, że naukowcy odkryli w szczątkach konkretne markery, które rzucają światło na proces dojrzewania prehistorycznych ludzi. Dzieciństwo i dorastanie to dwa etapy historii życia, które są albo charakterystyczne dla człowieka, albo znacznie różnią się w porównaniu z innymi naczelnymi. Chociaż ostatnie badania pogłębiły naszą wiedzę o dzieciństwie w górnym paleolicie, okres dojrzewania w tym okresie pozostawał niedostatecznie zbadany – napisali w badaniu autorzy.
Naukowcy wykorzystali bioarcheologiczne markery dojrzewania do oszacowania stanu dorastania 13 nastolatków z górnego paleolitu ze stanowisk w Rosji, Czechach i Włoszech. Uczeni chcieli m.in. oszacować czas i tempo tego procesu u dzieci i młodzieży w tym okresie. – Nasze wyniki wykazały, że choć u większości osób dojrzewanie rozpoczęło się w wieku 13,5 lat, występowała duża rozbieżność w czasie trwania procesu – czytamy.
Pełna dorosłość w wieku 17–22 lat
– W przypadku nastolatków z Arene Candide (Włochy) dwie osoby w chwili śmierci miały około 16 lat i ich okres dojrzewania trwał kilka lat. Czyli dojrzewali nieco dłużej niż niektórzy ich rówieśnicy – wyjaśniają autorzy. Ocena wieku wystąpienia pierwszej miesiączki była trudna ze względu na niewielką liczbę dorastających kobiet. Jednak na podstawie dostępnych dowodów wydaje się, że miała ona miejsce między 16. a 17. rokiem życia – napisali naukowcy.
Badanie kości wykazało ponadto, że niektórzy prehistoryczni nastolatkowie osiągnęli pełną dorosłość w wieku 17–22 lat. – To podobnie, jak we współczesnych krajach zamożnych i wcześniej, niż w przypadku dawnych populacji żyjących w środowiskach zurbanizowanych. Bioarcheologiczna analiza dojrzewania wśród nastolatków z górnego paleolitu ma ważne implikacje dla badania pojawienia się okresu dojrzewania w historii życia człowieka. A także dla zrozumienia rozwojowej plastyczności dojrzewania płciowego w przeszłych i obecnych populacjach ludzkich – podkreślają badacze.
Uczłowieczenie pradawnych ludzi
Za technikę badawczą odpowiedzialna jest główna autorka pracy, Mary Lewis z Uniwersytetu w Reading. Metoda stosowana przez nią ocenia mineralizację kłów, a także rozwój kości dłoni, łokci, nadgarstków, szyi i miednicy, aby określić etap dojrzewania, jaki osiągała dana osoba. – To pierwszy raz, kiedy moja metoda szacowania etapu dojrzewania została zastosowana do skamieniałości paleolitycznych – mówi Lewis. Co więcej, uczeni dokonali także analizy peptydów do biologicznego oszacowania płci. Nigdy wcześniej nie dokonano tego w badaniu tak dawnych szczątków ludzkich.
Wśród badanych nastolatków był chłopiec, którego nazwano „Romito 2”. To najstarszy znany człowiek, który chorował na niskorosłość. Naukowcy podkreślają, że ich badanie pozwala w pewien sposób wyobrazić sobie, jak mogło wyglądać jego życie. A ponieważ był w trakcie dojrzewania, jego głos był już niższy, podobnie jak u dorosłego mężczyzny. Miał już cechy, które charakteryzują dorosłych mężczyzn, takie jak np. zarost, ale przez swoją chorobę, prehistoryczne społeczności mogły go nadal traktować jak dziecko.
– Informacje na temat wyglądu fizycznego i etapu rozwoju nastolatków z epoki lodowcowej, które wynikają z naszych badań, dają nowy punkt widzenia na interpretację ich pochówku i sposobu leczenia pewnych dolegliwości – mówi archeolog Jennifer French z Uniwersytetu w Liverpoolu, współautorka badania. – Czasami może być nam trudno wyobrazić sobie, jak wyglądało życie prehistorycznych ludzi. Jednak wszyscy przechodziliśmy przez okres dojrzewania, nawet jeśli doświadczyliśmy go inaczej – mówi April Nowell, antropolog z University of Victoria w Kanadzie. – Nasze badanie pomaga uczłowieczyć tych nastolatków w sposób, którego nie da się osiągnąć, np. analizując narzędzia kamienne – podsumowała badaczka.
Źródło: Journal of Human Evolution.
Nasz autor
Jakub Rybski
Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".