Niesamowite odkrycie w polskim mieście. Odnaleziono rytualną żydowską łaźnię sprzed ponad 300 lat

W tym artykule:

1. Mykwa pochodzi z początków osadnictwa żydowskiego w Oświęcimiu
2. Mykwa jest wyjątkowo dobrze zachowana
3. Czym jest mykwa?

Nieopodal Parku Pamięci Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu odbywa się budowa nowego parkingu podziemnego. Polscy archeolodzy postanowili wykorzystać tę sytuację i przeprowadzili wykopaliska w tym miejscu. Kilka dni temu badaczom udało się odnaleźć pozostałości mykwy wykonanej z drewna dębowego, która znajdowała się kilka metrów pod ziemią.

Mykwa pochodzi z początków osadnictwa żydowskiego w Oświęcimiu

– Początkowo, gdy odkopaliśmy kilka schodów prowadzących w dół i drewnianą podłogę, wydawało się, że może to być fragment drewnianej chaty. Po zdjęciu kolejnych warstw ziemi okazało się, że jest to drewniana mykwa – mówi cytowany przez portal „Oświęcim Nasze Miasto” archeolog Grzegorz Mądrzycki z Pracowni Archeologicznej Turris.

Wstępna identyfikacja wykazała, że może pochodzić nawet z XVII lub XVIII wieku. Tomasz Kuncewicz, dyrektor miejscowego Muzeum Żydowskiego, w rozmowie z Polską Agencją Prasową, zauważa, że mykwa może pochodzić z wczesnego okresu osadnictwa żydowskiego w Oświęcimiu.

Jerozolima więcej zawdzięcza Herodowi niż Salomonowi? Przeszłość Ziemii Świętej nie jest łatwa do zrekonstruowania

Jerozolima jest dziś miejscem kultu wyznawców największych monoteistycznych religii świata: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Na swój prestiż pracowała przez wieki, ale jej przeszłość...

Przyjmuje się, że początek osadnictwa żydowskiego w Oświęcimiu miał miejsce w połowie XVI wieku. 21 lutego 1457 roku król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk wykupił od czeskiego księcia Jana IV Księstwo Oświęcimskie. Wkrótce w ramach rozwoju miasta wydał zgodę na osadnictwo społeczności żydowskiej w mieście.

Mykwa jest wyjątkowo dobrze zachowana

Historycy są jednak zgodni co do tego, że Żydzi żyli w Oświęcimiu znacznie wcześniej. Jednak pierwsze wzmianki pochodzą z „Inwentarza procentów wszystkich oświęcimskich”. W dokumencie czytamy, że król Kazimierz Jagiellończyk potwierdził nadane w przeszłości przywileje. Żydzi w mieście zajmowali się głównie propinacją (produkcją i sprzedażą alkoholu w obrębie posiadanych dóbr), lichwą i handlem.

Jak powstało państwo polskie? Czy wiedziałeś, kiedy pojawili się pierwsi ludzie na ziemiach Polski?

Uważa się, że powstanie państwa polskiego miało miejsce wraz z chrztem Mieszka I w 966 roku. To właśnie wtedy nasz kraj zaczęto nazywać Polską. Jednak pierwsi ludzie żyli na tych ziemiac...

Eksperci zwracają uwagę na to, że jest to niezwykle odkrycie. Mykwa jest wyjątkowo dobrze zachowana. – To znalezisko ma niepowtarzalną wartość historyczną i architektoniczną – mówi w rozmowie z Gazetą Krakowską badacz architektury Ryszard Głowacki. – Nie przypominam sobie, żeby w Polsce kiedykolwiek wcześniej natrafiono na taki ślad osadnictwa społeczności żydowskiej – dodaje uczony.

Czym jest mykwa?

Mykwa w judaizmie to łaźnia lub zbiornik z wodą, w której wykonuje się rytualne kąpiele. Obmycia dokonuje się w specjalnym basenie poprzez całkowite zanurzenie, które ma na celu duchowe oczyszczenie. Kąpiel wykonywana jest zarówno przez ortodoksyjnych, jak i niektórych konserwatywnych Żydów. Rytuał jest obowiązkowy w przypadku wielu okoliczności, m.in. przed ślubem lub po okresie żałoby. Co ciekawe, w mykwie obmywają się też neofici, którzy przyjmują judaizm.

W Polsce znajduje się wiele mykw, które są świadectwem kultury i tradycji Żydów. Znaleźć można je m.in. w Brańsku, Ciechanowcu, Łęczycy, Piasecznie i Birczy. Większość z nich to niestety ruiny. Jednak najstarsza i jedna z najlepiej zachowanych znajduje się na krakowskim Kazimierzu przy ul. Szerokiej 6. Została wzniesiona w 1567 r., a budynek, w który znajduje się ta rytualna łaźnia, zachował się do dzisiaj. Obecnie znajduje się kawiarnia, restauracja i księgarnia.

Co ważne, w naszym kraju wciąż funkcjonuje kilka mykw. – W każdej działającej Gminie Żydowskiej musi być mykwa. W Polsce regularnie działające mykwy znajdują się w Warszawie, Łodzi, w Krakowie i we Wrocławiu. Ta ostatnia jest najnowsza i została otwarta w 2018 roku – mówi w rozmowie z National Geographic Nina Nowakowska, dziennikarka TVN24 i edukatorka w Jung Warsze. – Mykwy i cmentarze to były miejsca, które otwierano zaraz po pojawieniu się Żydów w danej miejscowości. Oprócz tego domy modlitwy i szkoły żydowskie, czyli chedery – dodaje dziennikarka.

Źródło: Wirtualny Sztetl, Oświęcim Nasze Miasto

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".