„Dzieło sztuki sprzed tysięcy lat”? Naukowcy mają wątpliwości

Spis treści:

1. Sztylet sprzed tysięcy lat?
2. Co wiemy o zabytku?
3. Wątpliwości naukowców

Wiele cennych zabytków odkrywają pasjonaci historii i archeologii, którzy z detektorami metali przemierzają pola, ale też – jak w tym przypadku – plaże.

Sztylet sprzed tysięcy lat?

Pod koniec marca do Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej w woj. zachodniopomorskim zgłosili się Jacek Ukowski i Katarzyna Herdzik. Poinformowali o niezwykłym odkryciu dokonanym na plaży niedaleko Dziwnowa. – Nie spodziewałam się, że dokonam tak wielkiego odkrycia, ale w momencie, gdy zobaczyłam ten przedmiot, od razu wiedziałam, że może być to coś cennego – skomentowała szczęśliwa poszukiwaczka.

Przemierzając plaże z detektorem pani Herdzik – początkująca poszukiwaczka skarbów – natknęła się w gliniastej bryle na wspaniały artefakt. A była to jej pierwsza lekcja obsługi wykrywacza metalu! Jest to bogato ornamentowany sztylet z brązu. Podejrzewano, że pochodzi z okresu halsztackiego (lata 1200 do 450 p.n.e.). Miałby zatem co najmniej 2500 lat.

Co wiemy o zabytku?

Jak podaje Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej, gdzie trafił sztylet, artefakt zachował się w doskonałym stanie, „co czyni go jednym z najcenniejszych znalezisk tego typu w Polsce”. – Ostrze pokrywają linearne półksiężyce oraz krzyże przypominające gwiazdy. Pośrodku klingi biegnie zdobienie być może symbolizujące konstelacje, a całość uzupełniają ukośne linie. Rękojeść zakończona jest spiczastą główką i zdobiona naprzemiennym ornamentem schodzącym aż do ostrza. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, do czego służył ten sztylet – informują muzealnicy.

Eksperci przypuszczają, że mógł odgrywać jakąś rytualną rolę związaną z kultem solarnym. Nie można jednak wykluczyć, że był na wyposażeniu bogatego wojownika. – Sztylet ten bez wątpienia jest prawdziwym dziełem sztuki i przykładem wysokiego poziomu metalurgii. Być może jest importem i odlany został w jednym z warsztatów na południu Europy – czytamy w komunikacie muzeum.

Wątpliwości naukowców

W czasopiśmie „Archeologia Żywa” pojawiła się jednak analiza kwestionująca wiek znaleziska. Polscy naukowcy twierdzą, że obiekt nie powstał 2500 lat temu. „Sztylet znaleziony nad Bałtykiem nie odpowiada ani formą, ani zdobieniem innym znaleziskom z wczesnej epoki żelaza znanym z terenów Polski” – piszą.

Ich zdaniem przedmiot może być wykonany nie z brązu, lecz z mosiądzu. Formą i zdobieniami zaś najbardziej przypomina broń z z XVIII lub XIX wieku, pochodzącą z Bliskiego Wschodu. Kropkę nad „i” w kwestii funkcji i pochodzenia artefaktu postawią dalsze badania.

Źródła: Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej, Archeologia Żywa

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.