Odkryto ponad 300 rysunków w Nazca w Peru. Za znaleziskiem stoi sztuczna inteligencja
Ponad 300 geoglifów, czyli znaków i wzorów widocznych z lotu ptaka, odkryto w Nazca w Peru. Tym samym naukowcy niemal podwoili liczbę tych nietypowych zabytków. Pomocna w tym zadaniu była sztuczna inteligencja.
Spis treści:
- Znajdź geoglif. Żmudna sprawa
- Sztuczna inteligencja na tropie geoglifów
- Co przedstawiają nowo odkryte znaki z Nazca?
- Co zagraża rysunkom z Nazca?
Są jednymi z najbardziej zagadkowych wytworów ludzi sprzed tysiącleci. Nie są to ani budowle, ani typowe artefakty powszechnie znajdowane w badaniach archeologicznych. Mowa o geoglifach. W ten sposób określa się ziemne „rysunki” widoczne najlepiej z lotu ptaka.
Najbardziej znana galeria takich „zabytków” pochodzi z Nazca w Peru w Ameryce Południowej. Wpisano je na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Do tej pory znanych było około 400 geoglifów ukazujących zwierzęta i wzory geometryczne oraz kilkaset podłużnych linii. Miejsce to obrosło licznymi mitami dotyczącymi ich przeznaczenia. Wiadomo jednak, że wykonała je ludność Nazca (200 lat p.n.e.–600 lat n.e.). Podobne naziemne rysunki znane są także w innych zakątkach świata.
Znajdź geoglif. Żmudna sprawa
Co kilka lat archeolodzy donosili o odkryciu kolejnych geoglifów w Nazca. Były to żmudne poszukiwania, wymagające wielu czasu. Tymczasem zespół badaczy ogłosił właśnie na łamach czasopisma naukowego „PNAS” odkrycie 300 geoglifów! Uczeni otrzebowali na to zaledwie 6 miesięcy.
Geoglify w Nazca powstawały na dwa sposoby. Większe – przez usunięcie kamieni i żwiru, aby odsłonić jaśniejszą ziemię pod spodem. Z kolei te mniejsze wykonano z pomocą innej techniki. Na powierzchni kładziono kamienie białe i czarne, które kontrastowały z pustynną powierzchnią. Mają one około 10 m długości i są dziś dość trudne do wytropienia nieuzbrojonym okiem. I to właśnie głównie takie geoglify udało się wytropić dzięki sztucznej inteligencji, chociaż namierzono też takie zdecydowanie większe.
Sztuczna inteligencja na tropie geoglifów
Sztuczna inteligencja (SI) jest taka mądra, jak dobrze została „przeszkolona” przez jej twórcę. Aby znaleźć nieznane geoglify, naukowcy pod kierownictwem archeologa Masato Sakai z Uniwersytetu Yamagata w Japonii przeszkolili program sztucznej inteligencji do identyfikacji rysunków o wielkości około 10 m. Szkolenie polegało na pokazaniu programowi, jakich kształtów ma szukać. SI pokazano odkryte wcześniej wzory z Nazca. Dzieki temu sztuczna inteligencja wiedziała, czego ma szukać.
SI zidentyfikowała ponad 1300 potencjalnych ziemnych rytów. Tutaj wkroczyli naukowcy, którzy przejrzeli wskazania programu. I z tej puli wytypowali 303 nieznanych geoglifów. Aby potwierdzić ich obecność, musieli udać się w teren i ujrzeć je na własne oczy.
Archeolodzy wskazują na niebywałą skuteczność SI. Znalezienie takiej liczby rytów, stosując tradycyjne metody, wymagałoby wielu lat, pewnie nawet dekad. Tutaj starczyło 6 miesięcy. Większość tego czasu spędzono w terenie, weryfikując wskazania sztucznej inteligencji. Survey odbył się od września 2022 roku do lutego 2023 roku. Nowo namierzone geoglify sfotografowano z lotu ptaka z pomocą drona.
Co przedstawiają nowo odkryte znaki z Nazca?
Odkryte właśnie geoglify wykonane z pomocą kamieni przedstawiają głównie (82%) ludzi lub udomowione zwierzęta, w tym lamy i… ścięte głowy. Z kolei motywy wykonane poprzez odsunięcie kamieni i żwiru, czyli te zdecydowanie większe, to w większości (64%) dzikie zwierzęta i rośliny. Wśród powtarzających się motywów są:
- ptak,
- kot,
- wąż,
- małpa,
- lis,
- orka,
- ryba.
Co zagraża rysunkom z Nazca?
Geoglify Nazca są częścią dziedzictwa kulturowego ludzkości. Są chronione przez UNESCO i peruwiańskie Ministerstwo Kultury. Autorzy artykułu zwracają uwagę, że grozi im niebezpieczeństwo. Wskazują głównie na niszczycielskie działanie nasilających się ekstremalnych zjawisk pogodowych w postaci błyskawicznych powodzi, które występują częściej przez zmiany klimatyczne.
– Mamy nadzieję, że wysiłki takie jak nasze, mające na celu przyspieszenie identyfikacji i dokumentacji geoglifów za pomocą sztucznej inteligencji, będą prowadzić do lepszych strategii łagodzenia szkód i zarządzania zasobami kulturowymi w środowiskach pustynnych – podsumowują naukowcy.
Źródło: PNAS.