Pierwsi Europejczycy byli ciemnoskórzy. I to dłużej, niż zakładano

Spis treści:

1. Tak zmieniał się kolor skóry w Europie
2. Zanim pobledliśmy
3. Dieta a pigmentacja

Migracje ludzi nie są niczym nowym. Mowa o jednym z najstarszych zachowań populacji. To dzięki migracjom zasiedliliśmy cały świat. Badacze ustalili, że Homo erectus najprawdopodobniej dotarł do Europy ok. 1,3–1 mln lat temu. Z Afryki na inne kontynenty wyruszył 1,8 mln lat temu. To, jak i kiedy przemieszczali się nasi przodkowie oraz ich kuzyni nie jest jedyną fascynacją naukowców w tej dziedzinie. Niemniej intrygujące jest to, jak wyglądali pierwsi mieszkańcy Europy. Nowe światło na tę kwestię rzuca badanie opisane w serwisie preprintów „bioRxiv”.

Tak zmieniał się kolor skóry w Europie

Trudno dziś wskazać, jak wygląda typowy Europejczyk. Inny typ urody reprezentują przeciętni Skandynawowie, inni Hiszpanie, a jeszcze inny mieszkańcy Bałkanów. Bardzo długo naukowcy sądzili, że rozprzestrzenianie się genu jasnej skóry w Europie było procesem stopniowym i jednolitym. Porównywano go do rozsmarowywania masła na kromce chleba – jaśniejszy pigment skóry miał stopniowo zastępować ciemniejszy. Z nowych badań wynika jednak, że przez długi czas Europa była jak cętkowane umaszczenie lamparta. Różne plamy odpowiadały innym odcieniom koloru skóry.

Analiza DNA 348 osób żyjących w różnych zakątkach Eurazji pozwoliła naukowcom prześledzić zmiany w pigmentacji skóry, włosów i oczu na przestrzeni ostatnich 45 tys. lat. Jak się okazało, proces „rozjaśniania” skóry przebiegał wolniej, niż wcześniej przypuszczano. Dotychczasowe badania sugerowały, że jasna skóra pojawiła się na terenie Kaukazu około 15 tysięcy lat temu. Następnie rozprzestrzeniła się po Europie wraz z rolnikami z Anatolii. To nie oznacza jednak, że wygląd Europejczyków uległ rewolucji.

Zanim pobledliśmy

– Mieliśmy już pewne dowody na to, że ciemna skóra utrzymywała się w Europie dłużej – przyznaje prof. Guido Barbujani cytowany przez portal iflscience.com. Przykładem jest Człowiek z Cheddar, który żył w mezolitycznej Anglii około 10 tys. lat temu. Miał on ciemną skórę, choć jego oczy były niebieskie.

Z badań wynika, że w paleolicie ciemna pigmentacja była powszechna. Pierwsze przypadki jasnej skóry pojawiły się dopiero około 12 tys. lat temu u łowców-zbieraczy z terenów dzisiejszej Szwecji. W neolicie ciemna skóra wciąż dominowała. Wyjątkiem była niewielka liczby osób o jaśniejszej karnacji na północy Europy. Dopiero w epoce brązu zaczęto częściej dostrzegać kombinację jasnej skóry, niebieskich oczu i blond włosów. Taki wygląd stał się bardziej powszechny w epoce żelaza. Odnotowano to na terenach dzisiejszej Anglii, Węgier, Estonii i Czech.

Dieta a pigmentacja

Fascynujące jest to, ze ciemna pigmentacja utrzymywała się nawet w czasach wojny trojańskiej i mitycznego założenia Rzymu. Profesor Guido Barbujani tłumaczy, jaką rolę w tym procesie odegrała dieta. – Jasna skóra jest korzystna w środowisku o niskim nasłonecznieniu, ponieważ ułatwia syntezę witaminy D. Ale jeśli twoja dieta była bogata w ryby, mogłeś dostarczać tę witaminę z pożywienia – wyjaśnia.

To mogło pozwolić ludziom o ciemniejszej karnacji na dostosowanie się do europejskich warunków klimatycznych bez ewolucyjnej zmiany koloru skóry. W efekcie Europa przez większą część prehistorii była miejscem niezwykłej różnorodności genetycznej, której ślady są widoczne do dziś. Naukowcy od dawna wiedzą, że pierwsi ludzie, którzy wyewoluowali w Afryce, mieli ciemną skórę, włosy i oczy. Te cechy chroniły ich przed intensywnym promieniowaniem słonecznym.

Źródła: IFL Science, bioRxiv

Nasz autor

Mateusz Łysiak

Dziennikarz podróżniczy, rowerzysta, górołaz. Poza szlakiem amator kuchni włoskiej, popkultury i języka hiszpańskiego.