Pierwszy taki znak zodiaku znaleziony w Egipcie. Pochodzi z Mezopotamii

Spis treści:

1. Petroglif Koziorożca w el-Hosh
2. Wpływy mezopotamskie w Egipcie
3. Astrologia w Egipcie i wymiana kulturowa

Starożytni Egipcjanie zostawili po sobie bogatą spuściznę. Kolejne odkrycia archeologiczne potwierdzają, jak bardzo ich cywilizacja była złożona i zaawansowana. Pierwsze skojarzenia ze starożytnym Egiptem, jakie przychodzą na myśl, to piramidy, mumifikowanie zmarłych oraz hieroglify. I to właśnie ze sztuki naskalnej dowiadujemy się więcej nie tylko o codzienności Egipcjan, ale też o ich wierzeniach. A te, oprócz licznych bóstw, z czasem objęły również zodiak.

Petroglif Koziorożca w el-Hosh

Więcej o tym aspekcie wierzeń starożytnych Egipcjan mówi ostatnie odkrycie z miejscowości el-Hoshna na zachodnim brzegu Nilu. Według ekspertów może to być pierwszy znany przykład starożytnego egipskiego petroglifu przedstawiającego znak zodiaku. Mowa o prostym rycie stworzenia z głową kozy i ciałem ryby. Co to może być? Intrygujące zwierzę zidentyfikowano jako... Koziorożca.

Dr Frederick Hardtke, autor odkrycia, wraz ze współpracownikami opisuje petroglif następująco: „[...] wydaje się przedstawiać głowę ssaka z dwojgiem uszu lub rogami umieszczonymi na czubku i małą brodą, do której przyczepiona jest łuska; rybi tułów z wachlarzowatym ogonem, z którego wychodzą jedna lub ewentualnie dwie krótkie nogi. Te połączone cechy ściśle odpowiadają cechom Koziorożca”.

Wpływy mezopotamskie w Egipcie

Petroglif Koziorożca znaleziono obok rytu przedstawiającego kameleona. To dodatkowo podkreśla różnorodność symboliki w tym miejscu. W el-Hosh odkryto także inne liczne petroglify i inskrypcje z różnych okresów, od predynastycznych po grecko-rzymski i islamski.

Jak Koziorożec trafił do Egiptu? Badacze zauważyli, że symbol będący hybrydą kozy i ryby po raz pierwszy pojawił się w ikonografii Mezopotamii około 2112 roku p.n.e. Była to postać boga Enki. Sumerowi i Akadyjczycy traktowali go również jako interpretację konstelacji Koziorożca.

Astrologia w Egipcie i wymiana kulturowa

Astrologia została przyjęta w starożytnym Egipcie dopiero pod koniec okresu ptolemejskiego w I wieku p.n.e. Zainteresowanie znakami zodiaku pojawiło się na skutek kontaktów z Grekami lub Rzymianami. Zaowocowało powszechną produkcją horoskopów dla Egipcjan w całym okresie grecko-rzymskim.

Badacze sugerują, że Koziorożec mógł symbolizować zarówno konstelację, która była istotna dla nawigacji, jak i astrologiczny znak zodiaku. To podwójne znaczenie wskazuje na wielowymiarowe zastosowanie symboliki w sztuce starożytnej. Przypuszcza się, że artysta wykonał rysunek z pamięci, inspirując się wcześniej widzianymi przedstawieniami Koziorożca w świątyniach, na monetach lub w grobowcach. Jego prymitywny styl sugeruje brak formalnego przeszkolenia, co może świadczyć o popularnym, a nie elitarnym pochodzeniu dzieła.

Dotychczas w Egipcie nie znaleziono innych przykładów petroglifów zodiakalnych. To czyni to odkrycie wyjątkowym. Może ono rzucić światło na sposób, w jaki Egipcjanie postrzegali zodiak oraz na praktyki artystyczne w okresie grecko-rzymskim.

Odkrycie podkreśla też, jak dynamiczna była wymiana kulturowa w starożytnym Egipcie. Koziorożec jako petroglif pokazuje, że Egipcjanie w okresie grecko-rzymskim nie tylko adaptowali obce systemy wierzeń, ale także włączali je w swoją własną sztukę i codzienne życie.

Źródło: The Journal of Egyptian Archaeology