Piramidy w Palenque. Ukryte w dżungli miasto Majów

W tym artykule:

1. Kto odkrył ruiny miasta Majów w Palenque?
2. Co wyróżnia Palenque?
3. Kim byli królowie Palenque?
4. Co skrywa Świątynia Inskrypcji?
5. Co odpowiada za doskonałą akustykę w Palenque?
6. Jak upadło Palenque?
7. Park Narodowy Palenque – informacje praktyczne

Ruiny miasta Majów w Palenque znajdują się w spowitych mgłą dżunglach wschodniego Meksyku. Szczególną uwagę odwiedzających to miejsce przykuwa Świątynia Inskrypcji na szczycie piramidy schodkowej. To jedna z najbardziej imponujących budowli w całym mieście. W głębi obiektu znajduje się bogato zdobiona sklepiona komnata, w której kryje się krypta króla Pakala Wielkiego.

O wyprawie do Palenque pisała dla magazynu „National Geographic Traveler” dziennikarka podróżnicza Dorota Chojnowska.

– W Meksyku jest kilkadziesiąt przedkolumbijskich miast udostępnionych turystom. Jeszcze więcej jest tych, które odwiedzają jedynie Indianie. Dlatego od razu jadę do Palenque, jednej z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych metropolii Majów. Nie jestem w stanie zrozumieć, dlaczego nie to miasto, lecz Chichén Itzá zostało uznane jednym z nowych 7 cudów świata. Palenque ma bowiem wszelkie cechy turystycznej gwiazdy. Pięknie położone w deszczowym lesie, w doskonałym stanie zachowały się tu świątynie, pałace, płaskorzeźby, a nawet sieć kanałów.

Park Narodowy Palenque ma też swoją tajemnicę. W 1949 roku w Świątyni Inskrypcji odkryto zasypany gruzem korytarz. Prowadził do komory grobowej jednego z najwybitniejszych władców majańskich – Pakala Wielkiego. Na wielkiej płycie nagrobnej przedstawiono władcę w obcisłej tunice boga kukurydzy, z bransoletkami u nóg i w specyficznej pozie. Jedni widzieli w tym moment przejścia do świata zmarłych, inni… astronautę w kombinezonie odlatującego rakietą kosmiczną.

Komorę grobową Pakala teraz można zobaczyć w muzeum przy ruinach, a jej kopię w Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyku. Tak naprawdę nikt nie wie, ile jeszcze tajemnic skrywa w sobie miasto. Badania wciąż trwają – pisała Dorota Chojnowska w „Travelerze”.

Kto odkrył ruiny miasta Majów w Palenque?

Pierwsza opublikowana relacja o tym zaginionym mieście pochodzi z 1567 roku od Hiszpana ojca Pedro Lorenzo de la Nada. Badając okolice rzeki Usumacinta, położonej we współczesnym meksykańskim stanie Chiapas, Lorenzo natknął się na kamienne świątynie i place. Hiszpan ustalił, że były pierwotnie zdobione przez Majów malowanymi na niebiesko i czerwono sztukateriami. Lorenzo nadał tej wspaniałej budowli nazwę Palenque, co po hiszpańsku znaczy „fortyfikacja”.

Co wyróżnia Palenque?

Miasto nie było dużo. wielkością przewyższało jednak miasta takie jak Kalakmul i Tikal. Archeolog David Stuart z Peabody Museum na Harvardzie szacuje, że w szczytowym okresie rozwoju w Palenque mieszkało nie więcej niż 6220 osób.

– To nie rozmiary ani wiek przyciągają badaczy do Palenque. Inne miasta Majów są większe i prawdopodobnie znacznie starsze – mówi dr Michael D. Carrasco, historyk sztuki na Uniwersytecie Stanowym Florydy. – To miejsce wyróżnia się pomysłową architekturą i niezwykle interesującą epigrafiką, czyli starymi napisami wykonanymi na twardych materiałach w Palenque. Wiele nam to mówi na temat, jak żyli ludzie w czasach Majów.

Naukowcy twierdzą, że szczyt rozwoju Palenque datuje się na okres klasyczny cywilizacji Majów (200–900 n.e.). W tym samym czasie w Europie kończyła się epoka antyczna, a zaczynało wczesne średniowiecze.

Niezwykłe odkrycie w średniowiecznym medaliku. W środku znajdowały się fragmenty ludzkiej kości

Dzięki wykorzystaniu nowoczesnej technologii naukowcy dokonali niesamowitego odkrycia. Okazało się, że wisiorek sprzed 800 lat skrywał w środku kości człowieka.

Kim byli królowie Palenque?

Bogactwo epigrafiki (czyli inskrypcji) i udokumentowanej już historii Palenque pomogło archeologom zbudować pierwszą linię władców miasta. Wiedza, którą posiedliśmy, choć imponująca, wciąż jest miejscami nieprecyzyjna.

Dr Carrasco twierdzi, że w Palenque panowało zaledwie kilku władców. Wśród nich:

• Pakal Wielki (603–683),
• K’inich Kan Bahlam II, syn Pakala (635–702),
• K’inich K’an Joy Chitam II, młodszy brat Kan Bahlama (644–721),
• K’inich Ahkal Mo’ Nahb III, prawdopoodbnie wnuk Pakala (678–736).

Napisy glifowe zlecane przez kolejnych władców miasta są doskonałym źródłem wiedzy o prawie 200 latach historii Palenque.

Co skrywa Świątynia Inskrypcji?

W 1952 roku meksykański archeolog Alberto Ruz Lhuillier zdołał odsunąć kamień wewnątrz Świątyni Inskrypcji i w ten sposób znalazł grobowiec Pakala Wielkiego. Od tego czasu krypta Majów stała się jednym z najlepiej zbadanych stanowisk archeologicznych w obu Amerykach.

– Grobowiec zawiera sarkofag króla Pakala. Jest na nim wyryty wizerunek „przystojnego młodzieńca, boga kukurydzy, przygotowującego się do wzniesienia się w niebo wzdłuż kosmicznego Drzewa Świata” – mówi prof. David Freidel z Southern Methodist University, historyk specjalizujący się w cywilizacji Majów. Od 2004 roku naukowcy pracujący w Palenque odkryli trzy grobowce królewskie, grobowce rodziny królewskiej i grób wysokiego dostojnika państwowego.

Z zapisów w krypcie wynika, że miasto zostało w 599 roku zaatakowane przez Kalakmul, jeden z największych ośrodków Majów na Jukatanie. – Ten atak był początkiem po prostu przyspieszył plany rozbudowy miasta przez Pakala i późniejszych królów – twierdzi dr Carrasco.

Co odpowiada za doskonałą akustykę w Palenque?

Setki lat przed pojawieniem się elektrycznych wzmacniaczy Majowie mieszkający na terenie dzisiejszego Meksyku opracowali własne sposoby na wzmacnianie dźwięku – twierdzi Francisca Zalaquett z Universidad Nacional Autónoma de México w przygotowywanej właśnie publikacji.

Jej zespół odkrył, że wzniesiona ok. 600 roku tzw. Północna Grupa świątyń oraz budynków w Palenque ma znakomitą akustykę. Jako „wzmacniacze” mogły służyć poszczególne budynki, a ich właściwości potęgowało otynkowanie, umieszczone w określonych miejscach. Tynki pochłaniały lub odbijały dźwięk.

Hipotezę Zalaquett potwierdzają badania z wykorzystaniem trójwymiarowych modeli komputerowych Grupy Północnej z Palenque. Dźwięki instrumentów muzycznych, śpiewy czy zwykłe przemówienia dobiegające ze szczytów najwyższych budynków mogły być słyszane nawet kilkaset metrów dalej.

Jak upadło Palenque?

W 711 roku Palenque zostało splądrowane przez królestwo Toniná. Chociaż Świątynia XIX została wzniesiona dopiero po tym ataku, wydarzenia zmieniły dynamikę panowania kolejnych władców w mieście.

Być może doprowadziło to do rozpadu skoncentrowanej władzy i zastąpienia jej wspólnym układem między dostojnikami a królem. Budowa elitarnych budynków zatrzymała się po 800 roku i nastąpił stopniowy spadek liczby ludności. Zanim w XVI wieku Hiszpanie dotarli do dzisiejszego stanu Chiapas w Meksyku, Majowie opuścili miasto.

Rysunki z Nazca – największa tajemnica Peru

Rysunki z Nazca układają się w w geometryczne wzory i kształty zwierząt. Na przestrzeni lat stały się inspiracją dla wielu teorii. Oto co o nich wiemy, a co pozostaje niewiadomą.

Park Narodowy Palenque – informacje praktyczne

• Bilety wstępu do Parku Narodowego Palenque kosztują 110 peso meksykańskich, czyli ok. 25 zł.
• Godziny otwarcia: od 9.30 do 16.30. W poniedziałki park jest zamknięty.
• W okolicy parku znajduje się lotnisko Palenque. Można tam dolecieć 2 razy w tygodniu liniami Interjet z miasta Meksyk.
• Do miasta stosunkowo łatwo i wygodnie można dotrzeć busem sieci ADO lub AEXA.

Źródła: NationalGeographic.com.

Nasz ekspert

Łukasz Załuski

Redaktor naczelny „National Geographic Polska". Uważny obserwator zmieniającego się świata i nowych trendów w technologiach. Miłośnik tenisa i europejskich stolic.