Podrzucili olbrzymi skarb z epoki brązu. Archeologów wcale to nie cieszy. Dlaczego?

Spis treści:

1. Jeden z największych skarbów odkrytych w ostatnich latach
2. Zabytki bez kontekstu to zła informacja dla archeologów
3. Chcesz poszukiwać zabytków? Można robić to legalnie

Jeśli sądzicie, że praca archeologa polega na pozyskiwaniu z ziemi pięknych artefaktów, to jesteście w błędzie. Dla badaczy zajmujących się najdalszą historią człowieka kluczowe są w zasadzie wszystkie informacje, które można pozyskać, czy to w czasie wykopalisk, czy badań nieinwazyjnych. Bo archeologia dziś to nie tylko „kopanie w gruncie rzeczy”.

Dlatego wielkie oburzenie wśród archeologów wywołała informacja o nielegalnym odkryciu wielkiego skarbu z epoki brązu w północno-zachodniej Polsce.

Jeden z największych skarbów odkrytych w ostatnich latach

Kilka dni temu na stronie Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie ukazał się komunikat dotyczący przejęcia skarbu. Przedmioty po odnalezieniu podrzucono pod siedzibę stowarzyszenia zajmującego się historią ziemi gryfińskiej. Stamtąd zabytki z pomocą policji trafiły do archeologów z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie.

„Jest to jeden z największych skarbów odnalezionych ostatnimi laty w Polsce” – napisał nadkom. dr Marek Łuczak z KWP w Szczecinie. Składa się na niego ponad 100 zabytków wykonanych z brązu i ze srebra, w tym 73 dużych rozmiarów. Są to m.in.:

• broń,
• naszyjniki,
• umba tarcz,
• sierpy,
• groty oszczepów.

Nie jest do końca jasne, w jakim celu kilka tysięcy lat temu złożono te przedmioty do ziemi. Być może jest to skarb, czyli nagromadzenie zabytkowych artefaktów, a nie przedmioty towarzyszące pochówkowi, bo jest ich po prostu zbyt dużo.

Zabytki bez kontekstu to zła informacja dla archeologów

Jak czytamy na stronie policji, skarb pozyskano w wyniku nielegalnych poszukiwań zabytków. Fakt, że go wydobyto w niefachowy sposób, oznacza utratę cennych informacji na jego temat. Nie jest możliwe na przykład precyzyjne określenie jego wieku z pomocą metody radiowęglowej na podstawie materiałów organicznych zalegających obok artefaktów. Być może wokół skarbu znajdują się też inne zabytki, które nie były dla odkrywców atrakcyjne.

Policjanci dotarli do fotografii z tych nielegalnych badań. „Sprawców nie interesował gliniany garniec widoczny na przesłanych zdjęciach, który został rozbity i pozostawiony w miejscu odnalezienia” – podkreślono.

Wojewódzki Konserwator Zabytków złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez osoby, które dokonały odkrycia bez zgody na poszukiwania. Zgodnie z prawem za niszczenie stanowisk archeologicznych grozi kara pozbawienia wolności do 8 lat.

Chcesz poszukiwać zabytki? Można robić to legalnie

Prowadzenie poszukiwań zabytków, np. za pomocą detektora metalu, jest w Polsce możliwe. Trzeba jednak uzyskać na to pozwolenie jednego z Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytów. Większość urzędów konserwatorskich posiada swoje delegatury w mniejszych miastach.

We wniosku należy określić miejsce i cel prowadzonych poszukiwań. Trzeba też pamiętać o uzyskaniu zgody właściciela terenu. Wkraczanie na cudzą ziemię bez pozwolenia może narazić poszukiwacza na poważne nieprzyjemności. Wniosek musi też zawierać program badań i ich zakres wraz z dołączoną mapą.

Co zrobić w przypadku dokonania odkrycia archeologicznego (również w przypadkowy sposób)? Po pierwsze nie wyciągaj przedmiotu z ziemi. I koniecznie zrób kilka zdjęć. Następnie warto zabezpieczyć znalezisko – w zależności od odkrycia – np. przykryć tkaniną. A potem zawiadomić właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków i podać precyzyjną lokalizację, np. koordynaty GPS.

Na większość pytań dotyczących prowadzenia badań i przypadkowego odkrycia zabytków można znaleźć odpowiedzi na stronie resortu kultury i dziedzictwa narodowego. Wielu poszukiwaczy i stowarzyszeń ich zrzeszających współpracuje z archeologami przy regularnych projektach badawczych. W ten sposób można bez większych formalności uczestniczyć w legalny sposób w poznawaniu fascynującej przeszłości naszego kraju.

Źródło: KWP Szczecin

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.