Pół człowiek, pół ryba, czyli – tryton. Spektakularne odkrycie w Wielkiej Brytanii

W tym artykule:

1. Tryton na rzymskiej nekropolii
2. Eksperci są zaskoczeni odkryciem
3. Rzymianie na Wyspach Brytyjskich
4. Bóg tryton. Kim był?

Do znaleziska doszło w czasie badań wykopaliskowych w obrębie nekropolii rzymskiej. Usytuowana jest ona w sąsiedztwie brytyjskiej autostrady A2. W tym miejscu powstaje osiedle mieszkaniowe. W czasie dużych inwestycji tego typu dość często dochodzi do ciekawych znalezisk archeologicznych.

Tryton na rzymskiej nekropolii

Kamienną figurę ukazującą boga trytona odkryto w obrębie konstrukcji nawiązującej wyglądem do rzymskiego mauzoleum, które pełniło funkcję zarówno grobowca bogatej rodziny, jak i miejsca kultu bogów. Znajdowała się w zbiorniku na wodę oblepionym gliną. Archeolodzy uważają, że było to związane z jakimś rytuałem, gdyż obok znaleziono ślady spalenizny. Niedaleko odkryto pozostałości po prawdopodobnej bazie innego posągu.

Każda z kamiennych ścian mauzoleum miała około 8 metrów długości. Wśród gruzów znaleziono rzymską monetę wybitą w latach 320–330 naszej ery, co wskazuje na okres, w którym kompleks zapewne popadł w zapomnienie. Całe założenie otoczone było przez rów na planie prostokąta o bokach 65 na 70 metrów, który przylegał do dawnej rzymskiej drogi. Centralna cześć fundamentów mauzoleum została zabezpieczona i zasypana przez archeologów. Nad nią powstaje… rondo.

Grobowiec należał zapewne do zamożnej rzymskiej rodziny. Mieszkała ona w willi znalezionej wcześniej nieco dalej na północ, na farmie Bax.

Eksperci są zaskoczeni odkryciem

– To naprawdę wspaniała rzeźba, niewątpliwie mająca ogromne znaczenie dla naszego zrozumienia Wielkiej Brytanii w okresie rzymskim i jej miejsca w kontekście Cesarstwa Rzymskiego. (…) Chociaż w rzymskiej Wielkiej Brytanii znanych jest kilka innych fragmentów podobnych rzeźb, wcześniej niczego podobnego nie odkryto – powiedział starszy kustosz w Muzeum Brytyjskim w Londynie dr Richard Hobbs.

Szef działu archeologii w Tetra Tech Company (RPS) Robert Masefield przyznał, że spodziewał się interesujących znalezisk z okresu rzymskiego. Jednak zarówno ruiny mauzoleum, jak i znaleziona figura trytona znacznie przewyższyły oczekiwania. – Dalsze badania pozwolą umieścić ustalenia w pełnym kontekście historycznym – zapewnił.

Rzymianie na Wyspach Brytyjskich

Wielka Brytania znajdowała się pod panowaniem rzymskim od podboju Klaudiusza w 43 roku n.e. do odebrania władzy cesarzowi Honoriuszowi w 410 roku n.e. Rzymianie zajmowali duże tereny Brytanii, łącznie z fragmentami Szkocji, czyli ówczesnej Kaledonii. To za ich czasów powstało wiele miast na bazie obozów wojskowych. Oprócz tego zbudowali wiele dróg. Rzymianie upowszechnili wśród lokalnych społeczności nie tylko swoich bogów, ale również system administracyjny.

Północną granicę cesarstwa wyznaczał słynny Mur Hadriana, który rozciągał się na długości ponad 120 km pomiędzy Morzem Irlandzkim a Morzem Północnym. Powstał w celu odseparowania imperium od zagrażających mu barbarzyńców, głównie Piktów.

Budowle starożytnego Rzymu. 11 najsłynniejszych obiektów, które warto zobaczyć

Budowle Starożytnego Rzymu na długie lata stały się wzorem dla architektów z całej Europy. Jakie budowle znajdowały się w Starożytnym Rzymie? Zapraszamy na wycieczkę szlakiem najważniej...

Bóg tryton. Kim był?

Tryton był w greckiej mitologii syrenem (męską wersją syreny), synem boga morza Posejdona i jego żony Amfitryty. Był zatem boską postacią łączoną z morzem. Miał mieszkać w złotym pałacu w morskich głębinach. Na przestrzeni dziejów przedstawiano go w dość różnorodny sposób. Stałym elementem była jednak jego specyficzna budowa – górna część ciała podobna do człowieka, dolna – w formie rybiego ogona. Czasami ukazywano go z trójzębem i wielką muszlą, za pomocą której kontrolował morskie fale.

Z biegiem czasu w sztuce i w przekazach pisanych pojawiło się więcej trytonów, istot o podobnej budowie. Zawsze związane były z bóstwami morskimi i towarzyszyły im w podróży po falach.

Źródło: Chartway Partnerships Group.

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.