Poszukiwacze skarbów z Wielkiej Brytanii odkryli tajemniczy rzymski artefakt. Do czego służył?
Pasjonaci archeologii z Anglii odnaleźli jeden ze słynnych rzymskich dwunastościanów. Naukowcy sugerują, że przedmiot ten mógł być wykorzystywany w celach rytualnych lub religijnych.
W tym artykule:
Dwunastościan rzymski, zwany również dodekahedronem, to jeden z najbardziej enigmatycznych przedmiotów z czasów starożytnego Rzymu. To niewielki i pusty wewnątrz przedmiot, który wykonywano ze stopu miedzi. Z punktu widzenia geometrii to wielościan foremny o dwunastu pięciokątnych ścianach. Każda z nich posiada okrągły otwór, lecz wszystkie mają zróżnicowaną średnicę.
Czym są rzymskie dwunastościany?
Po raz pierwszy dwunastościan odkryto w 1739 roku. Od tego czasu odnaleziono ponad 116 podobnych artefaktów na terenie Austrii, Belgii, Francji, Niemiec, Węgier, Luksemburga, Holandii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Ich wymiary są różne, lecz żaden z nich nie przekraczał 11 cm. Dodekahedrony rzymskie najprawdopodobniej pochodzą z okresu pomiędzy II a IV wiekiem n.e.
Amatorzy poszukiwania archeologicznych skarbów z Wielkiej Brytanii właśnie odnaleźli kolejny dwunastościan z czasów rzymskich. Poszukiwacze skarbów odnaleźli go nieopodal wsi Norton Disney w hrabstwie Lincolnshire, 16 km na południowy zachód od miasta Lincoln i 183 km na północ od Londynu.
– Znaleźliśmy fantastyczny przykład dwunastościanu rzymskiego. To jedna z największych zagadek archeologii. Dotychczas znaleziono około 32 dodekahedronów w rzymskiej Wielkiej Brytanii. Egzemplarz z Norton Disney jest obecnie 33. – napisali autorzy odkrycia z Norton Disney History and Archaeology Group, która zrzesza pasjonatów archeologii.
Artefakt ma ponad 1700 lat
Odkrywcy ustalili, że wszystkie rzymskie dwunastościany odkryto w północno-zachodnich prowincjach Rzymu. Dwunastościan z Norton Disney jest jedynym przykładem znalezionym w regionie Midlands, krainie geograficzno-historycznej obejmującej środkową część Anglii. – Artefakt jest misternie wykonany, kompletny, bez uszkodzeń i w doskonałym stanie. Jest to przykład bardzo dobrego rzemiosła, wykończonego w wysokim standardzie – napisali autorzy.
Badania wykazały, że dodekahedron wykonano tak samo, jak inne dwunastościany, czyli ze stopu miedzi. Okazało się, że zabytek zawiera 75% miedzi, 7% cyny i 18% ołowiu. Jego wysokość wynosi 8 cm, natomiast szerokość wynosi 8,6 cm, a waga 254 g.
Naukowcy tłumaczą, że dwunastościan odnaleziono w tym samym miejscu, w którym prawdopodobnie umieszczono go celowo ok. 1700 lat temu. – Schowano ten przedmiot wraz z rzymską ceramiką z IV wieku w wykopanym dole lub kamieniołomie. Wyjaśnienie kontekstu tego depozytu będzie wymagało dalszych badań archeologicznych, które odbędą się w tym roku – dodali.
Do czego służyły dwunastościany rzymskie?
Nie wiadomo dokładnie, jakie było przeznaczenie dwunastościanów rzymskich. Rzadko widoczne są na nich ślady użytkowania i nie ma na nich żadnych napisów, znaków lub liczb. Nie odnaleziono również wzmianek pisemnych ani obrazów dotyczących tych przedmiotów w źródłach z czasów, w których powstały. Historycy sugerują jednak, że Rzymianie mogli używać ich m.in. do oszacowywania odległości od dalekich obiektów lub wyznaczania ich wielkości.
Zadziwiające odkrycie w Anglii. Archeolodzy znaleźli katapultę do wystrzeliwania bombowców
Angielscy archeolodzy odnaleźli prototypową katapultę, która miała rzekomo „wystrzeliwać” bombowce z czasów II wojny światowej. Urządzenie jednak nigdy nie było używane. Kto je zapro...
Inna hipoteza zakłada, że były to urządzenia do określania najkorzystniejszej daty do zasiewów. W przeszłości pojawiały się także opinie, które wskazywały, że dwunastościany używano jako szpulek przy wytwarzaniu rękawic. Kilka z dwunastościanów odnaleziono wśród różnych kosztowności, co może oznaczać, że artefakty te były cenne dla ich właścicieli.
Archeolodzy uważają również, że enigmatyczność tych przedmiotów może wskazywać na powiązania z kultem religijnym lub nieznanymi bóstwami. Fakt, iż większość tych dwunastościanów odkryto na obszarze galorzymskim może świadczyć, że wykorzystywano je do wróżenia.
– Do stworzenia dwunastościanu z Norton Disney włożono ogromną ilość czasu, energii i umiejętności. Dlatego uważamy, że nie używano go do przyziemnych celów, zwłaszcza gdy dostępne były alternatywne materiały, które osiągnęłyby ten sam efekt. Naszym zdaniem najbardziej prawdopodobne jest, że używano go rytuałów – twierdzą autorzy odkrycia.
Co ciekawe, w 1989 r. w pobliżu miejsca, w którym znaleziono dwunastościan, poszukiwacz skarbów odkrył figurę bóstwa, które przypominało jeźdźca na koniu. Posążek znajduje się obecnie w kolekcji Muzeum Brytyjskiego.
Źródło: Norton Disney History and Archaeology Group.
Nasz ekspert
Jakub Rybski
Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".