Przypomina lądowisko dla helikopterów. Archeolodzy odkryli monumentalną konstrukcję na Krecie

W tym artykule:

1. Nadzór archeologiczny – komplikacje dla inwestycji
2. „Wyjątkowe znalezisko” – komunikat ministerstwa
3. Czym była monumentalna konstrukcja?

Niezwykłe ruiny znajdują się na górze Papoura, na wysokości blisko 500 m n.p.m. Miejsce to wytypowano pod budowę radaru. Miał obsługiwać powstające właśnie nowe lotnisko niedaleko Heraklionu na Krecie.

Nadzór archeologiczny – komplikacje dla inwestycji

Wielkie inwestycje budowlane standardowo objęte są nadzorem archeologicznym. Co to oznacza? Że przed wjechaniem na dany teren ciężkiego sprzętu na miejscu pojawiają się badacze przeszłości. Sprawdzają, czy pod ziemią nie skrywają się pradawne cmentarzyska lub inne konstrukcje.

Dzięki temu w ostatnich dekadach w Polsce odkryto tysiące nieznanych stanowisk archeologicznych. Część znalezisk zmieniła postrzeganie niektórych epok na naszych ziemiach.

Jeśli chodzi o Grecję, interesujące ślady po dawnej działalności człowieka odkrywa się w różnych, nawet najmniej oczekiwanych miejscach. Jedna z wysp należących do tego państwa, Kreta, obfituje w ciekawe znaleziska.

„Wyjątkowe znalezisko” – komunikat ministerstwa

Greckie Ministerstwo Kultury poinformowało o odkryciu starożytnych konstrukcji, do którego doszło w czasie nadzoru prowadzonego przez archeologów w obrębie przyszłego portu lotniczego.

Ruiny kamiennej budowli mają koncentryczny plan o średnicy blisko 50 m i powierzchni około 1800 m kw. Budowlę tworzy 8 kamiennych pierścieni średniej szerokości 1,4 m. Zachowały się aż do wysokości 1,7 m. W centralnej części struktury znajduje się okrągły budynek średnicy 15 m.

Jest on podzielony wewnątrz na cztery równe części. Taki plan przywodzi na myśl krzyż celtycki. Badania ujawniają bardzo złożone, wręcz labiryntowe rozplanowanie całej konstrukcji. Wejścia do kompleksu znajdują się w południowo-zachodniej i północno-zachodniej części zewnętrznych kręgów. Taki kompleks grecki resort kultury określił jako wyjątkowy.

– Jest to unikalne odkrycie o dużym znaczeniu. (…) Priorytetem nas wszystkich jest ochrona tego wyjątkowego znaleziska. Wszyscy rozumiemy znaczenie i wartość dziedzictwa kulturowego – zapewniła grecka ministra kultury Lina Mendoni, która z wykształcenia jest archeolożką. W jej ocenie możliwe będzie jednoczesne zabezpieczenie minojskiej konstrukcji i dalsze prace nad budową lotniska.

Port lotniczy w Kasteli ma być otwarty w 2027 r. Ma zastąpić drugie co do wielkości lotnisko w Grecji w Heraklionie. Cel: obsłużenie 18 milionów podróżnych rocznie. Byłoby to korzystne rozwiązanie dla obsługi dużego ruchu turystycznego na Krecie.

Czym była monumentalna konstrukcja?

Budowle, takie jak właśnie odkryto w Grecji, bywają wykorzystywane przez pseudonaukowców do udowodnienia swoich koncepcji. Na przykład słynne linie z Nazca w Ameryce Południowej mają być starożytnymi pasami startowymi. Z kolei znalezisko z Krety przywodzi na myśl lądowisko dla helikopterów. To, że coś przypomina nam współczesne instalacje, nie oznacza, że były one nimi dawno temu. Koncepcje te są jednak chwytliwe i w atrakcyjny oraz prosty sposób tłumaczą złożone problemy.

Gdzie naprawdę znajdowała się starożytna Grecja? Odpowiedź zaskakuje

Starożytna Grecja nie była żadnym konkretnym państwem, bo na grecki świat składało się około tysiąca organizmów politycznych. Nie ograniczała się ona do pierwotnych siedzib Greków w b...

W przypadku monumentalnego założenia z Krety mamy najpewniej do czynienia z budowlą wykorzystywaną do celów rytualnych, religijnych około 4 tysięcy lat temu (2000-1700 lat p.n.e.). Był to okres średniominojski, określany też pierwszym okresem pałacowym. Wówczas na wyspie zaczęto wznosić wielkie pałace znane na przykład z Knossos czy Fajstos. To czas prosperity i rozkwitu sztuki.

Archeolodzy odkryli niewielką liczbę zabytków i śladów po zamieszkaniu kompleksu. Wskazuje to – zdaniem badaczy – na okresowe wykorzystywanie budowli na potrzeby rytuałów i prawdopodobnie składanie ofiar. Zarówno rozmiar i skomplikowane rozplanowanie budowli wymagało dużego wkładu pracy. Jej wzniesienie możliwe było tylko dzięki silnej administracji centralnej.

Społeczność cywilizacji minojskiej – której nazwa wzięła się od znanego z mitów władcy Minosa – rozwijała się na Krecie od ok. 3000-1200 r. p.n.e. Jej kres przyniósł być może wielki wybuch wulkanu na Santorini. Nie można jednak wykluczyć, że związany był z inwazją Mykeńczyków, czyli kontynentalnych Greków.

Źródło: Ministerstwo Kultury Grecji

Szukasz więcej fascynujących informacji na temat świata roślin i zwierząt, odkryć archeologicznych i nieskończonego Wszechświata? Zaprenumeruj magazyn „National Geographic Polska". Najnowszą ofertę znajdziesz na tej stronie.

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.