Rzymski zamek z litego złota. Unikatowe odkrycie poszukiwacza skarbów
Miniaturowy złoty zamek, mniejszy nawet od monety jednogroszowej, odkrył archeolog-amator w Niemczech. Znalezisko ma 1600 lat i jest absolutnym unikatem.
![Rzymski zamek z litego złota. Unikatowego odkrycie poszukiwacza skarbów Rzymski zamek z litego złota. Unikatowego odkrycie poszukiwacza skarbów](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2025/01/zloty-zamek-3895976.jpg?quality=90&resize=980,654)
Spis treści:
- Maleńki zamek – o wielkiej wartości
- Co wiemy o spektakularnym złotym zabytku?
- Miniaturowy zamek – piękny, ale też funkcjonalny
Dostęp do detektorów metali spowodował, że wiele cennych skarbów odkrywanych jest nie tylko przez archeologów, ale też pasjonatów. Z wykrywaczami przemierzają pola uprawne i natykają się na obiekty sprzed setek albo tysięcy lat. Tym razem szczęście uśmiechnęło się do licencjonowanego poszukiwacza, Constantina Frieda, który w Petershagen-Frille na pograniczu Dolnej Saksonii i Nadrenii Północnej-Westfalii trafił na znalezisko życia. Pasja pchnęła go do podjęcia studiów archeologicznych, chociaż na co dzień zajmuje się zupełnie czymś innym.
Maleńki zamek – o wielkiej wartości
Fried natknął się wśród pól uprawnych na maleńki złoty obiekt. Jego dostrzeżenie ze względu na rozmiary mogło być wyzwaniem. Ale przedmiot lśnił, gdyż wykonany jest z litego złota. Znalezisko zgłosił to regionalnych służb, które nadzorują dziedzictwo archeologiczne. – Nie mogłem w to uwierzyć, kiedy wziąłem znalezisko do ręki, ponieważ takie rzymskie zamki są zwykle znacznie większe i wykonane z żelaza lub z brązu – wspomina Constantin Fried.
Zamek wykonano w III lub IV wieku naszej ery. Jego wymiary to 1,2 na 1,1 cm. Oznacza to, że jest nawet mniejszy od monety jednogroszowej (jej średnica to 1,55 cm). Mechanizm wykonano w warsztacie na obszarze rzymskiej prowincji i jest podobny do zamków pełnowymiarowych. Zapewne chronił zawartość szkatuły na biżuterię.
![Constantin Fried w czasie poszukiwań Constantin Fried w czasie poszukiwań](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2025/01/106143-3524a2a.jpg?quality=90&fit=700,467)
– Złoty zamek jest całkowicie unikatowy w Europie i jest do tej pory najbardziej wysuniętym na północ znaleziskiem tego typu w Niemczech – powiedział prof. Michael Rind, dyrektor działu archeologii Landschaftsverband Westfalen-Lippe. Czy takich przedmiotów było więcej w tym rejonie? Trudno to dzisiaj ustalić, jednak zważywszy na niewielkie rozmiary samego mechanizmu, podobne zabytki mogły po prostu zostać przeoczone lub zniszczone.
Co wiemy o spektakularnym złotym zabytku?
Zdaniem badaczy, miniaturowy zamek mógł trafić do Westfalii w wyniku wymiany handlowej lub szkatuła, której był częścią, została zrabowana. – Być może członek lokalnej elity przywiózł ten niezwykły klejnot do domu, jako pamiątkę lub prezent po powrocie z rzymskiej służby wojskowej – powiedział prof. Rind. Czy zamek trafił do dzisiejszych Niemiec wraz z pojemnikiem? Nie jest to jasne. Nawet sam w sobie mógł być traktowany jako interesujący element biżuterii.
Archeologów ciekawił mechanizm w środku zamka. Standardowe badanie rentgenowskie nie dało jednak odpowiedniego wglądu. Lepszym rozwiązaniem okazała się trójwymiarowa radiografia neutronowa.
![Rekonstrukcja złotego zamku w skali 4:1 Rekonstrukcja złotego zamku w skali 4:1](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2025/01/zloty-zamek-rekonstrukcja-f18166d.jpg?quality=90&fit=700,467)
– Już wcześniej często korzystaliśmy z takich badań w kontekście archeologicznym, zwłaszcza w przypadku obiektów metalowych. Była to dla nas ekscytująca okazja do wykorzystania tej metody w sposób interdyscyplinarny. Uzyskaliśmy doskonałe wyniki – mówi dr David Mannes z Instytutu Paula Scherrera w Villingen w Szwajcarii.
Miniaturowy zamek – piękny, ale też funkcjonalny
Na trójwymiarowych zobrazowaniach widać wewnątrz zamka nity, „sprężynę” i inne drobne elementy. Również wykonano je ze złota. Są jednak uszkodzone, co może wynikać z prób otwarcia zamka jeszcze w starożytności. Oznacza to, że mechanizm ten działał 1600 lat temu – nie był to tylko symboliczny przedmiot.
Teraz naukowcy odtworzyli podobny zamek, ale w skali 4:1, tak by można było zaprezentować mechanizm działania szerszej publiczności. Pomocne w tym przedsięwzięciu były inne podobne zamki pochodzące z czasów starożytności. – To niezwykłe znalezisko z Petershagen dowodzi wysokiego poziomu rzemiosła rzymskiego kowalstwa artystycznego i ślusarstwa – uważa archeolożka dr Barbara Rüschoff-Parzinger z LWL. Gdy wykonano zamek, nie znano szkieł powiększających, które byłyby przy takim zadaniu bardzo pomocne.
Do odkrycia zabytku doszło w 2023 roku, ale jego opracowanie i przygotowanie repliki zajęło trochę czasu. Wszystkie ustalenia i zabytek po raz pierwszy zaprezentowano w styczniu br. w czasie konferencji prasowej w Münster.
Źródło: LWL
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.![microsoftteams-image-15ec5af](https://images.immediate.co.uk/production/volatile/sites/63/2024/08/microsoftteams-image-15ec5af.jpg?quality=90&resize=767,697)
ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER
Pokazywanie elementu 1 z 1
Zobacz także
Polecane
Pokazywanie elementów od 1 do 4 z 20
Komfort i styl? Te ubrania to idealny wybór na ferie zimowe
Współpraca reklamowa
Nowoczesna technologia, która pomaga znaleźć czas na to, co ważne
Współpraca reklamowa
Wielorazowa butelka na wodę, jaką najlepiej wybrać?
Współpraca reklamowa
Z dala od rutyny i obowiązków. Niezapomniany zimowy wypoczynek w dolinie Gastein
Współpraca reklamowa
Polacy planują w 2025 roku więcej podróży
Współpraca reklamowa
Podróż w stylu premium – EVA Air zaprasza na pokład Royal Laurel Class
Współpraca reklamowa
Chcesz czerpać więcej z egzotycznej podróży? To łatwiejsze, niż może się wydawać
Współpraca reklamowa
Portrety pełne emocji. Ty też możesz takie mieć!
Współpraca reklamowa
Mikrowyprawy – idealny przepis na szybki odpoczynek od codzienności
Współpraca reklamowa
Śnieg, słońce i frajda. Czysta frajda
Współpraca reklamowa
Ciepło i komfort w każdym detalu. Odkryj technologię HEATTECH od UNIQLO
Współpraca reklamowa
Jak w zabieganym świecie budować swój balans? Gdzie szukać rytmu? [podcast]
Współpraca reklamowa
Buty na każdy szlak. Odkryj jesienno-zimową kolekcję Alpine Pro
Współpraca reklamowa
Gotowi na zimowe wyzwanie?
Współpraca reklamowa
Zimowa kraina czarów
Współpraca reklamowa