Sakkara to starożytna nekropolia Egiptu. Pochowano tu pierwszych królów i wybudowano najstarszą piramidę

W tym artykule:

1. Sakkara może być miejscem spoczynku pierwszego znanego króla Egiptu
2. Najstarsza piramida na świecie znajduje się w Sakkarze
3. Kto był architektem piramid w Sakkarze?
4. Na terytorium nekropolii zbudowano również Serapeum

Nazwa Sakkara pochodzi od Sokara. W mitologii egipskiej to bóstwo, które dokonuje przyjęcia i oczyszczenia zmarłego władcy oraz przenosi go na swej barce do niebios. Był opiekunem nekropolii i to właśnie to miejsce, kilka tysięcy lat temu, stało się jednym z najważniejszych cmentarzysk starożytnego Egiptu. W Sakkarze znajdowały się piramidy i mastaby, w których pochowano królów najstarszych dynastii, a także dostojników państwowych, którzy cieszyli się dużymi wpływami na królewskim dworze.

Sakkara może być miejscem spoczynku pierwszego znanego króla Egiptu

Historia Sakkary sięga okresu Starego Państwa. Ponad 4000 lat temu pierwsi królowie Egiptu zaczęli budować olbrzymie budowle, które pełniły funkcje grobowców. Niektóre były przeznaczone wyłącznie dla władców, ale w niektórych grzebano także całe rodziny królewskie. Właśnie dlatego Sakkara jest miejscem szczególnie ważnym dla archeologów, ponieważ wykopaliska dostarczyły niezwykle ważnej wiedzy dotyczącej dziejów tego starożytnego państwa.

Naukowcy uważają, że w Sakkarze pochowano pierwszego znanego króla Egiptu Narmera. Uważa się, że władca był twórcą i założycielem państwa „Obydwu Krajów”, czyli Górnego i Dolnego Egiptu oraz I dynastii. Według archeologów lata jego panowania przypadały na okres 3150–3125 p.n.e. lub 3032–3000 p.n.e. Egipcjanie zawdzięczają mu nie tylko zjednoczenie kraju. Badacze uważają, że to właśnie za jego rządów stworzono sieć kanałów irygacyjnych i założono miasto Memfis, które stało się później stolicą starożytnego królestwa.

Polscy archeolodzy odnaleźli grobowiec urzędnika, który był odpowiedzialny za tajne dokumenty faraona

Grób ważnego urzędnika pochodzi sprzed 4 300 lat. Polscy naukowcy odkryli go w egipskiej Sakkarze. Mężczyzna żył w czasach panowania Userkare, jednego z pierwszych faraonów VI dynastii.

Narmer nakazał, aby w Memfis wybudować świątynie lokalnego bóstwa Ptaha. Był to bóg stwórca, który stał na czele Wielkiej Trójki Bogów. Manethon, egipski kapłan, który żył w III wieku p.n.e. pisał, że władca miał zginąć w wyniku ataku hipopotama. Naukowcy wciąż nie mają pewności, czy został ostatecznie pochowany w Sakkarze, czy jednak w Umm al-Kaab w Abydos, w Górnym Egipcie.

Najstarsza piramida na świecie znajduje się w Sakkarze

Najstarsza piramida na świecie została wybudowana właśnie w Sakkarze. Piramida schodkowa pełniła funkcję grobowca Dżesera, pierwszego króla z III dynastii z okresu Starego Państwa. Historycy nie mają pewności, kiedy dokładnie sprawował władze. Niektórzy uważają, że w latach 2690–2670 p.n.e. lub 2720–2700 p.n.e., chociaż niektóre źródła podają datę 2686–2667 p.n.e. Imię Dżeser oznacza, święty i tak też traktowali króla jego poddani. Egipcjanie uznawali go za wzór doskonałego władcy.

Dżeser miał zlecić budowę swojej mastaby grobowej ok. 2650 r. p.n.e. Historycy uważają jednak, że król postanowił rozbudować mastabę, aby wyróżniała się na tle innych grobowców. Nakazał nałożyć na grobowiec kolejnych pięć prostokątnych konstrukcji. Prace archeologiczne wykazały, że budowlę rekonstruowano aż sześciokrotnie.

Pierwotny grobowiec miał zaledwie 8 metrów wysokości. Jednak zmiany spowodowały, że architekci stworzyli pierwszą w historii piramidę schodkową, która ostatecznie miała ok. 60 metrów wysokości. 28 metrów pod ziemią znajdowała się komora grobowa, do której prowadził szyb o przekroju 7 metrów kwadratowych. W starożytnym Egipcie mastaby były miejscem, które przeznaczone były dla krewnych zmarłego króla. Rodzina, jak również poddani, przychodzili tam, aby składać ofiary i modlić się do bogów o potrzebne łaski.

Kto był architektem piramid w Sakkarze?

Uważa się, że twórcą piramidy schodkowej jest wezyr faraona Dżesera – Imhotep. To pierwszy architekt, który znany jest z imienia z pisanych źródeł historycznych. Historycy uważają, że prawdopodobnie należał do rodziny królewskiej oraz był kapłanem boga Ra w mieście Heliopolis.

Imhotep zaprojektował zespół grobowy Dżesera w latach 2630–2611 p.n.e. Starożytny architekt wzorował się na wcześniejszych konstrukcjach, ale wprowadził do nich wiele innowacji. Historycy twierdzą, że to właśnie jemu piramida Dżesera zawdzięcza swoją wyjątkową konstrukcję. Dziś w Sakkarze znajduje się muzeum poświęcone architektowi.

Piramida Dżesera w Sakkarze to najstarsza piramida na świecie. Kto odpowiada za jej budowę?

Piramida schodkowa w Sakkarze, zwana również piramidą Dżesera, jest prawdopodobnie najstarszą tego typu budowlą w historii. Pełniła funkcję grobowca pierwszego króla z III dynastii z okr...

W tym egipskim mieście zmarłych pochowano również kilku innych ważnych władców. Spoczywa tam m.in. Unis, faraon z V dynastii, Teti – król Egiptu z VI dynastii oraz Pepi I i II. Co ciekawe, w piramidach m.in. Unisa, Pepiego I i II, Tetiego oraz Merenre I, archeolodzy odnaleźli tzw. Teksty Piramid. To zbiór staroegipskich tekstów religijnych. Ich treść związana była z kultem zmarłych, obejmowała formuły, hymny, mity, a nawet zaklęcia. Teksty spisywano na ścianach wewnętrznych korytarzy i komór grobowych władców.

Na terytorium nekropolii zbudowano również Serapeum

W starożytnej Sakkarze wybudowano również Serapeum. Było to hypogeum, czyli podziemne pomieszczenie na planie koła, które pełniło funkcję grobu, a czasem miejsca kultu. To w Sakkarze poświęcone było świętym bykom Apisom. W Memfis uważano je za wcielenia boga Ptaha, a później Ozyrysa. Egipcjanie wierzyli że zwierzęta te rodzą się z promienia słonecznego. Budowle wybudowano prawdopodobnie w XIV lub XV wieku p.n.e.

Zespół podziemnych grobowców obejmuje długie korytarze z niszami, w których znajdowały się 24 monolityczne sarkofagi. Każdy z nich ważył ok. 60-70 ton. To właśnie tutaj miały spoczywać szczątki byków, jednak wszystkie były puste. Historycy twierdzą, że w okresie ptolemejskim Serapeum było ośrodkiem kultu boga Serapisa, podobnie jak Serapejon w Aleksandrii.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".