Ślady po zaawansowanym rolnictwie w Amazonii. Archeolodzy zaskoczeni
Bardzo wydajny system pól, na których uprawiano na masową skalę kukurydzę, odkryli archeolodzy w Amazonii w Ameryce Południowej. Setki lat temu tworzyły go liczne kanały, groble i stawy. Naukowcy się tego nie spodziewali.

Spis treści:
- Zaawansowany system uprawy kukurydzy
- Nie tylko melioracja. System na każdą porę
- Zagadkowa społeczność Casarebe
Bez kukurydzy nie byłoby wielkich cywilizacji Ameryki Środkowej i Południowej. To zboże odegrało kluczową rolę w ich rozwoju. Trwają jednak dyskusje na temat tego, kiedy tę roślinę zaczęto uprawiać na masową skalę.
Zaawansowany system uprawy kukurydzy
Swoje trzy grosze w kwestii upraw kukurydzy w Ameryce Południowej przed przybyciem Europejczyków dorzucił międzynarodowy zespół naukowców m.in. z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie i Uniwersytetów w Exeter, Nottingham, Oksfordzie, Reading i Southampton (Wielka Brytania). Wnioski opublikowali na łamach prestiżowego czasopisma naukowego „Nature”.
Badacze przyjrzeli się temu, w jaki sposób zdobywali pożywienie przedstawiciele społeczności Casarabe z równin Llanos de Moxos w dzisiejszej Boliwii. Wnioski wyciągnięte na podstawie szerokie zakrojonych badań są dla badaczy dość zaskakujące: ta prekolumbijska społeczność Amazonii opracowała wyrafinowany system inżynierii rolniczej. Odkrycie to zaprzecza wcześniejszym teoriom, które odrzucały możliwość intensywnego rolnictwa monokulturowego w regionie.
Nie tylko melioracja. System na każdą porę
Region zamieszkany przez lud Casarabe między 500 a 1400 r. n.e. był tropikalną, równinną sawanną. To obszar ok. 4500 km kw., czyli miej więcej tyle, ile mają polskie Kujawy. Równina Llanos de Moxos charakteryzowała się intensywnymi porami deszczowymi i powodziami, a także bardzo suchymi okresami. Uprawa roli nie była tam łatwa. Dlatego niezbędne było stworzenie odpowiednich warunków pod wysianie kukurydzy.
Zespół naukowców pod kierunkiem archeologa środowiskowego dr. Umberto Lombardo z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie zlokalizował w terenie unikatową infrastrukturę rolniczą. Taki typ nie był znany do tej pory z żadnej innego miejsca na świecie. System ten umożliwiał odprowadzanie nadmiaru wody z zalanych pól w porze deszczowej oraz doprowadzenie wody – w porze suchej. Ludność Casarabe stworzyła też zespół stawów, które służyły do hodowli ryb, ale przede wszystkim były to zbiorniki retencyjne. System ten działał nadzwyczaj sprawnie i pozwalał na uprawę monokulturową na dużą skalę. Umożliwiał co najmniej dwa zbiory kukurydzy rocznie, co zapewniało stabilny dostęp do żywności przez cały rok. A to było niezbędne do utrzymania stosunkowo dużej populacji.
W ten sposób przekształcono pokryte wodą tropikalne sawanny w wysoce produktywne pola. Tym samym doszło do „rewolucji neolitycznej” w Amazonii, czyli takiego momentu w dziejach, w którym ludzie postawili na udomowione zboża jako główny element ich diety. W porównaniu do Starego Świata stało się jednak zdecydowanie później – bo po kilku tysiącach lat.
Zagadkowa społeczność Casarebe
Aż do połowy XX wieku panował pogląd, że w tej części Amazonii ludzie byli do przybycia Europejczyków łowcami i zbieraczami. Kolejne ekspedycje badawcze zadały kłam temu poglądowi. Okazało się, że w okresie prekolumbijskim na nizinach Llanos de Moxos rozkwitała jakaś cywilizacja. Zachowały się po niej ruiny na wielkich wzgórzach i towarzyszące im instalacje.
Jednak dopiero w ostatnich latach, również na potrzeby najnowszego artykułu w „Nature”, dokładnie się przyjrzano tym reliktom. Naukowcy zastosowali szerokie spektrum badań: teledetekcyjne, terenowe, mikrobotaniczne i archeologię środowiskową. Przeanalizowano osady pobrane z dawnych stawów, gdzie zachowały się kopalne pyłki. Były to tylko pyłki kukurydzy, co jednoznacznie pokazuje, że pola były porośnięte wyłącznietym zbożem.
– Ta intensywna strategia rolnicza wskazuje, że kukurydza była nie tylko uprawiana, ale prawdopodobnie była podstawową uprawą kultury Casarabe – mówi główny autor badania, dr Umberto Lombardo. Co prawda zboże uprawiano w Amazonii już blisko 7 tys. lat temu, ale skala była stosunkowo niewielka. Społeczność Casarebe zajmowała się nią po raz pierwszy w tym rejonie z tak dużą intensywnością.
Do tej pory sądzono, że Casarebe preferowali agroleśnictwo – poletka różnych zbóż miały się znajdować wśród dzikich krzewów i drzew. Co ciekawe, w obliczu zmian klimatycznych spowodowanych przez człowieka naukowcy wskazują na agroleśnictwo jako bardziej zrównoważone od wielkich monokulturowych upraw.
Źródło: Nature
Nasz autor
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.
ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER
Pokazywanie elementu 1 z 1
Zobacz także
Polecane
Pokazywanie elementów od 1 do 4 z 20
Komfort i styl? Te ubrania to idealny wybór na ferie zimowe
Współpraca reklamowa
Nowoczesna technologia, która pomaga znaleźć czas na to, co ważne
Współpraca reklamowa
Wielorazowa butelka na wodę, jaką najlepiej wybrać?
Współpraca reklamowa
Z dala od rutyny i obowiązków. Niezapomniany zimowy wypoczynek w dolinie Gastein
Współpraca reklamowa
Polacy planują w 2025 roku więcej podróży
Współpraca reklamowa
Podróż w stylu premium – EVA Air zaprasza na pokład Royal Laurel Class
Współpraca reklamowa
Chcesz czerpać więcej z egzotycznej podróży? To łatwiejsze, niż może się wydawać
Współpraca reklamowa
Portrety pełne emocji. Ty też możesz takie mieć!
Współpraca reklamowa
Mikrowyprawy – idealny przepis na szybki odpoczynek od codzienności
Współpraca reklamowa
Śnieg, słońce i frajda. Czysta frajda
Współpraca reklamowa
Ciepło i komfort w każdym detalu. Odkryj technologię HEATTECH od UNIQLO
Współpraca reklamowa
Jak w zabieganym świecie budować swój balans? Gdzie szukać rytmu? [podcast]
Współpraca reklamowa
Buty na każdy szlak. Odkryj jesienno-zimową kolekcję Alpine Pro
Współpraca reklamowa
Gotowi na zimowe wyzwanie?
Współpraca reklamowa
Zimowa kraina czarów
Współpraca reklamowa