Taczki, koło garncarskie, kołowrotek - wiesz kto i kiedy je wynalazł? Fakty mogą cię zaskoczyć

Nie wiadomo dokładnie, gdzie powstały pierwsze koła, ale ok. roku 3500 p.n.e. używano ich już w Mezopotamii na dwa ważne sposoby. Pierwszym było koło garncarskie, dzięki któremu rzemieślnicy mogli wytwarzać duże ilości naczyń. Drugim zaś transport. Po zamontowaniu kół do sań kupcy byli w stanie przewozić daleko duże ładunki.

Około roku 2000 p.n.e., wraz z wprowadzeniem szprych, w połączeniu z siłą udomowionego konia koło pozwoliło stworzyć potężne narzędzie wojenne w postaci rydwanu. Hetyci, których imperium obejmowało części dzisiejszej Turcji, Syrii i Libanu, jako pierwsi używali rydwanów do celów militarnych.

Już w II w p.n.e. koła wodne odgrywały ważną rolę w różnych cywilizacjach, od Rzymu po Chiny. Te proste urządzenia, złożone z łopat zamocowanych do koła, były obracane przez siłę płynącej wody i napędzały młyny zbożowe oraz maszyny tekstylne, a ponadto służyły do czerpania wody ze studni.

Jako jedna z pierwszych innowacji zastępujących siłę ludzkich mięśni pracą maszyn koła wodne odegrały kluczową rolę na Wschodzie, gdzie nie korzystano z niewolników. Chiński tekst z pierwszego wieku naszej ery stwierdza, że energia wodna była wykorzystywana przy odlewaniu żelaza na narzędzia rolnicze. Opracowano tam również nowoczesne systemy mielenia, na które Zachód musiał czekać jeszcze przez kilka wieków.

Następców tych wczesnych kół używamy do dzisiaj, chociażby w postaci gumowych opon oraz kół wodnych wytwarzających elektryczność.

Kołowrotek, który zastąpił ręczne przędzenie przy użyciu wrzeciona, mógł się pojawić w XI w. w świecie islamskim i w Chinach, ale w Europie rozpowszechnił się dopiero pod koniec XIII stulecia. Przez setki lat używano go do wytwarzania nici i przędzy z wełny albo lnu. W 1764 r. James Hargreaves, brytyjski tkacz i cieśla, wynalazł przędzarkę wrzecionową, która zamieniła zwyczajny kołowrotek w urządzenie z wieloma szpulkami, dzięki czemu jeden człowiek mógł wykonywać pracę ośmiu ludzi. Piętnaście lat później brytyjski wynalazca Samuel Crompton ulepszył tę maszynę, tworząc przędzarkę wózkową, dzięki której jedna osoba mogła obsługiwać ponad tysiąc szpulek.

U zarania rewolucji przemysłowej przędzarka zapoczątkowała epokę zastępowania robotników zaawansowanym technologicznie sprzętem.