Tak żyli polscy „Chłopi”. Powieść Władysława Reymonta zyskała nowe życie na warszawskim Barbakanie

W tym artykule:

1. „Chłopi w Archiwum” – gdzie i kiedy oglądać wystawę?
2. Tak żyli polscy chłopi

„Chłopi w Archiwum” to wystawa plenerowa zorganizowana przez Archiwum Państwowe w Warszawie we współpracy z Breakthru Films. Od 8 września do 31 października można ją oglądać bezpłatnie na murach warszawskiego Barbakanu. Na planszach znalazły się materiały archiwalne z zasobu Archiwum Państwowego oraz kadry z najnowszej wersji filmu „Chłopi”.

„Chłopi w Archiwum” – gdzie i kiedy oglądać wystawę?

Dlaczego właśnie „Chłopi”? Wybór powieści nie jest przypadkowy. W końcu Władysław Reymont został za nią wyróżniony literacką nagrodą Nobla. Zagraniczni recenzenci uznali wówczas powieść o polskiej wsi za przewodnik po polskiej duszy, zwyczajach, tradycjach i zmorach.

Szwedzka akademia nagrodziła autora „Chłopów” literackim Noblem 13 listopada 1924 roku (wówczas Polak pokonał samego Tomasza Manna). Zbliża się zatem setna rocznica tego wydarzenia. Duże szanse miał także Stefan Żeromski. Jego twórczość uznawano jednak za przesadnie antyniemiecką, co uznano za zbyt duży zgrzyt.

Nowa, animowano-malarska adaptacja książki ma zainteresować kolejne pokolenia. Zanim film trafi do kin, warto zapoznać się z tematem, oglądając wystawę z epokowymi dokumentami, księgami, zdjęciami, gazetami, wycinankami oraz pocztówkami. Zachowane archiwalia wiele mówią o minionych czasach i ich bohaterach.

To źródło wiedzy nie tylko samych chłopach i ich folklorze, ale też o samym Reymoncie i sztuce Młodej Polski. To prąd artystyczny w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych, który wywarł znaczący wpływ zarówno na autora powieści, jak i najnowszą ekranizację. Film odwołuje się bowiem do młodopolskich obrazów. Przede wszystkim do dzieł Józefa Chełmońskiego, autora m.in. „Bocianów”, „Babiego lata”, „Żurawi” czy „Kuropatw na śniegu”.

Tak żyli polscy chłopi

Co prawda nie wiadomo, w jakich dokładnie latach rozgrywa się akcja „Chłopów”, ale jest to prawdopodobnie koniec XIX wieku lub sam początek XX stulecia. Na ziemiach polskich nie obowiązywała już więc pańszczyzna. Jednak jeden z głównych bohaterów powieści, Maciej Boryna, urodził się w Królestwie Polskim jeszcze w czasach pańszczyźnianych, czyli przymusowej pracy chłopów na rzecz właściciela zwierzchniego ziemi. Doświadczenie z młodości mogło mieć wpływ na pewne cechy jego charakteru i stosunek do wszystkich zależnych od niego osób.

Wernisaż plenerowej wystawy został zaplanowany na piątek 8 września o godz. 14:00. Tego samego dnia w Archiwum Państwowym w Warszawie przy ulicy Krzywe Koło będzie można obejrzeć wystawione w gablotach oryginalne materiały, które posłużyły do stworzenia wystawy „Chłopi w Archiwum”.