Tak żyli starożytni Rzymianie w Anglii. Archeolodzy odkryli wielkie posiadłości ziemskie

W tym artykule:

1. Archeolog bez łopaty
2. Rzymianie w Anglii. Rewolucja kulturowa i urbanistyczna
3. Rzymskie wille z Attingham Estate

W Attingham Estate w angielskim hrabstwie Shropshire badacze przeprowadzili szeroko zakrojone badania. Zasięgiem objęły aż 1000 hektarów. Wśród najciekawszych odkrytych stanowisk archeologicznych były pozostałości po rzymskich willach – wielkich pozostałościach ziemskich.

Archeolog bez łopaty

Mimo że archeologię kojarzy się z wykopaliskami, łopatami i kielniami, to w ostatnich dekadach badacze najstarszej przeszłości człowieka korzystają coraz częściej z innych metod. Tak też było w przypadku badań pod auspicjami National Trust w hrabstwie Shropshire. Ta brytyjska organizacja zajmuje się ochroną zabytków i przyrody w Anglii, Walii i Irlandii Północnej.

National Trust przeprowadziła największe dotąd badania geofizyczne, jakie do tej pory zleciła. Badania tego typu bywają bardzo wydajne. Umożliwiają wykrycie rozplanowania miast, cmentarzysk czy dawnych konstrukcji, które są zupełnie niewidoczne gołym okiem. A wszystko to bez prowadzenia czasochłonnych i kosztownych wykopalisk.

Rzymianie w Anglii. Rewolucja kulturowa i urbanistyczna

Od I do początku V w. n.e. Imperium Rzymskie okupowało duże tereny Brytanii, włączając Szkocję, czyli ówczesną Kaledonię. To za czasów Rzymian założono wiele miast na bazie obozów wojskowych. Powstała też gęsta sieć dróg, łączących odległe od siebie miasta.

Na wyspę przybyli rodowici Rzymianie, ale też część lokalnych elit zaadoptowała rzymski styl życia. Świadczą o tym odkrycia badaczy w ramach projektu National Trust. Są to dwie wille, czyli bogate posiadłości ziemskie. Z tego hrabstwa znanych było do tej pory tylko kilka takich założeń. Jedna z willi znajdowała się na terenie starożytnego miasta Wroxeter, a druga – na jego obrzeżach.

Wroxeter było jednym z największych miast w rzymskiej Brytanii. Zostało założone w połowie I wieku naszej ery jako twierdza legionowa. Miasto powstało w latach 90. pierwszego wieku naszej ery. Dziś ruiny Wroxeter to cel wypraw turystów. Jego pozostałości są, jak na Wielką Brytanię, wyjątkowo dobrze zachowane. Po opuszczeniu przez Rzymian budowle nie zostały przysłonięte przez kolejnych osadników, jak stało się w przypadku Londynu (rzymskiego Londinium).

Rzymskie wille z Attingham Estate

Trudno dokładnie opisać odkryte przez archeologów budowle. Badania geofizyczne umożliwiają tylko określenie ich rozplanowania na podstawie zarysów fundamentów oraz podział wewnętrzny budowli.

W Irlandii odkryto olbrzymie centrum ceremonialne sprzed kilku tysięcy lat. Pomógł laser

Skupisko wielkich obiektów ceremonialnych, wzniesionych kilka tysięcy lat temu przez pierwszych rolników, odkryli archeolodzy w Irlandii. To pierwsze tego typu znalezisko z Zielonej Wyspy.

Wille tego typu w Wielkiej Brytanii były zwykle ogrzewane przez system hypokaustyczny (ogrzewanie podłogowe). Często miały własne łaźnie i były bogato ozdobione malowanym tynkiem i mozaikowymi podłogami. Prawdopodobne odkryte wille były równie ekskluzywne. Na mapach geofizycznych widoczne są sąsiadujące z głównym budynkiem willowym konstrukcje gospodarcze. Zlokalizowane były przy obszernych dziedzińcach.

Osady rzymskie w Anglii łączył system dróg. W czasie najnowszych prac udało się zlokalizować kilka nieznanych szlaków, które łączyły wiejskie osady z główną rzymską siecią dróg i miastem Wroxeter. Archeologom udało się też namierzyć przydrożny starożytny cmentarz przy trakcie prowadzącym z Wroxeter. Zgodnie z prawem rzymskim, grzebanie lub palenie zmarłych w obrębie miasta było nielegalne. Dlatego cmentarze zakładano poza osadami, zwykle wzdłuż drogi dojazdowej.

Anomalie magnetyczne wskazują na potencjalnie miejsca, w których palono zmarłych. Były to stosy pogrzebowe. Namierzono też prostokątny w zarysie obszar, będący zapewne pozostałością po rzymskim mauzoleum.

Źródło: National Trust.

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.