W Pompejach na ścianach znaleziono rysunki gladiatorów. Zrobiły je dzieci żyjące 2 tys. lat temu

W tym artykule:

1. Co rysowano na ścianach w Pompejach
2. Rysunki gladiatorów, dłoni i dzików
3. Co widziały dzieci na własne oczy
4. Co jeszcze odkryto w Pompejach?

Od 4 do 6 metrów – tak gruba warstwa popiołów przykryła Pompeje po wybuchu Wezuwiusza. Apokalipsa wydarzyła się 24 sierpnia 79 roku naszej ery. Wraz z Pompejami erupcja zniszczyła również Herkulanum oraz Stabie. Katastrofa wydarzyła się tak szybko, że mieszkańcy wszystkich tych miejscowości nie zdążyli opuścić swoich domów. Dzisiaj, dwa tysiące lat później, archeolodzy ciągle odkrywają ich zwłoki.

Ale nie tylko. Wybuch wulkanu zamienił Pompeje w swoistą kapsułę czasu. Prowadzone w tym miejscu prace wykopaliskowe – rozpoczęte jeszcze w XVIII w. – dają nam unikatowy wgląd w życie ludzi w Imperium Rzymskim prawie 2 tys. lat temu. Rozkład domów, malowidła na ścianach, rzeźby i graffiti pokazują codzienność, aspiracje i zainteresowania dawnych Italczyków.

A także ich dzieci. Archeolodzy pracujący w Parku Archeologicznym w Pompejach ogłosili właśnie kolejne niezwykłe odkrycie. W jednym z domów zachowały się rysunki wykonane dziecięcymi rękami. Przedstawiają walki gladiatorów.

Co rysowano na ścianach w Pompejach

Rysunki, a raczej proste szkice, zrobiono węglem drzewnym. Znajdują się na ścianach korytarza w Casa del Cenacolo Colonnato przy Via dell’Abbondanza. Umieszczono je na wysokości ok. 1,5 metra nad podłogą. Jednak ich autorka lub autor raczej nie sięgnęliby tak wysoko bez pomocy kogoś dorosłego. Archeolodzy przypuszczają, że młodzi mieszkańcy domostwa musieli wspiąć się na rusztowanie rozstawione przy ścianie podczas remontu.

Skąd te wnioski? Odsłonięte rysunki są bardzo proste i schematyczne. Najprawdopodobniej wykonały je dzieci w wieku 5–7 lat. Tym bardziej zaskakująca jest ich treść. Młodzi mieszkańcy Pompejów uwiecznili na ścianie korytarza walki gladiatorów. A dokładnie – dwóch gladiatorów stojących naprzeciwko siebie.

Rysunki gladiatorów, dłoni i dzików

Ale nie tylko. Obok znajduje się również scena myśliwska. Dwie postacie wyposażone w długie włócznie celują w parę dzików. Jeszcze dalej na ścianie pojawia się odcięta głowa ptaka drapieżnego, najprawdopodobniej orła.

Kolejną serię rysunków odkryto w pomieszczeniu służącym do przechowywania amfor. Tutaj szkice znajdują się 50–70 cm nad ziemią, czyli na wysokości łatwo dostępnej dla małego dziecka. Jeden z rysunków jest wzruszająco znajomy. Przedstawia dłonie obrysowane węglem. Są tu również postacie bawiące się piłką, zwierzę przypominające dzika i dwóch leżących bokserów.

Co widziały dzieci na własne oczy

Zdaniem Gabriela Zuchtriegela, dyrektora Parku Archeologicznego w Pompejach, szkice wykonało jedno lub dwoje dzieci bawiących się na dziedzińcu i w jego okolicach. Najprawdopodobniej powstały niedługo przed niszczycielską erupcją Wezuwiusza.

Najciekawsze pytanie brzmi: czy dzieci rysowały coś, co widziały na własne oczy? Innymi słowy – czy w pierwszym stuleciu naszej ery mali mieszkańcy Pompejów oglądali krwawe starcia gladiatorów? Czy raczej szkicowały sceny z innych znanych im malowideł?

By znaleźć odpowiedź, archeolodzy zwrócili się do psychologów z Federico II, czyli Uniwersytetu Neapolitańskiego im. Frederyka II. – Wspólnie doszliśmy do wniosku, że rysunki gladiatorów i myśliwych najprawdopodobniej powstały na podstawie bezpośredniej obserwacji – mówi Gabriel Zuchtriegel. – Prawdopodobnie jedno lub więcej dzieci, bawiących się na dziedzińcu obok kuchni, latryny i warzywniaków, było świadkami walk w amfiteatrze. Stykały się tym samym ze skrajną formą przemocy, która mogła obejmować również egzekucje przestępców i niewolników – dodaje.

Poza rysunkami wśród ruin znaleziono zwłoki dwóch osób. Wykopano je w budynku nazywanym Domem Malarzy Przy Pracy (wł. Casa dei Pittori al Lavoro). To kobieta i mężczyzna w podeszłym wieku. Najprawdopodobniej szukali schronienia w wąskim przejściu już po erupcji wulkanu.

Co jeszcze odkryto w Pompejach?

To niejedyne niezwykłe odkrycie dokonane ostatnio w Pompejach. W połowie kwietnia ogłoszono, że w jednej z willi archeolodzy odkopali czarny pokój używany podczas spotkań towarzyskich. Na jego ścianach znajdują się świetnie zachowane freski przedstawiające mityczne postaci z legend o wojnie trojańskiej. Badacze szacują, że powstały między 15 rokiem p.n.e. a 40–50 n.e.

Z kolei pod koniec zeszłego roku w Pompejach znaleziono pozostałości piekarni, w której niewolnicy wypiekali chleb. W środku były szczątki trzech ofiar Wezuwiusza. Na ścianie korytarza wypatrzono natomiast fresk potrawy przypominającej pizzę.

Źródło: pompeiisites.org.

Nasz ekspert

Magdalena Salik

Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com