W Poznaniu odkryto stół z rezydencji Hitlera. Jego rozmiary i stan zachowania robią wrażenie

Spis treści:

1. „Recykling” mebli i odkrycie stołu z czasów II wojny światowej
2. Co wiemy o stole z siedziby Hitlera?
3. Zamek Cesarski w Poznaniu – wyjątkowy zabytek Wielkopolski

Do interesujących odkryć o znaczeniu historycznym dochodzi czasem w sposób przypadkowy. Tak też było i tym razem. Naukowcy chcieli wytypować meble w starej siedzibie Collegium Iuridicum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, które nadadzą się do nowych gmachów uczelni.

„Recykling” mebli i odkrycie stołu z czasów II wojny światowej

W tym roku prof. Piotr Korduba, dyrektor Instytutu Historii Sztuki na UAM, odwiedził na zaproszenie prof. Tomasza Nieboraka, dziekana Wydziału Prawa i Administracji UAM wnętrza dawnego Collegium Iuridicum przy ul. Św. Marcin, w celu ewentualnego wybrania mebli dla potrzeb przyszłej siedziby instytutu. Była to odpowiedź na podjętą przez IHS akcję „ratujmy nasz dizajn”. Polegającą na zabezpieczeniu i dalszym wykorzystywaniu ciekawych sprzętów i przedmiotów, które nadal znajdują się na wyposażeniu uczelni. A jednocześnie są doskonałymi przykładami polskiego wzornictwa XX wieku.

I akcja przyniosła niespodziewany rezultat. W dawnym gabinecie pracowników Zakładu Prawa Międzynarodowego i Organizacji Międzynarodowych prof. Korduba ujrzał monumentalny stół. Od razu rzucił się naukowcowi w oczy i uznał, że może pochodzić z dawnego wyposażenia Zamku Cesarskiego w Poznaniu.

– Jego forma oraz dekoracja nawiązują do wystroju i wyposażenia zamku z czasów jego przebudowy w pierwszej połowie lat 40. XX wieku. Porównanie tego mebla z zachowanymi w zamku meblami, a także z archiwalnymi fotografiami nieistniejących już pomieszczeń przechowywanymi w Archiwum Państwowym w Poznaniu, nie pozostawiało wątpliwości dotyczących pochodzenia sprzętu – powiedział prof. Korduba.

Co wiemy o stole z siedziby Hitlera?

Przypuszczenia prof. Korduby na temat wielkiego stołu potwierdził historyk sztuki Janusz Pazder, który jest konsultantem CK Zamek ds. konserwatorskich. Udało się mu znaleźć archiwalny projekt stołu, którego kopia znajduje się w Zamku Cesarskim, a oryginał jest przechowywany w Architekturmuseum der Technische Universität Berlin.

– Wiemy, że projekt mebla sporządzono 8 września 1942 r. w biurze projektowym Franza Böhmera. Zostało zapewne wykonany w którymś z warsztatów meblowych Kraju Warty i zalicza się do najbardziej okazałych sprzętów jakie do dziś przetrwały z tamtego czasu – zaznacza prof. Piotr Korduba.

Franz Böhmer był odpowiedzialny za przebudowę cesarskiego zamku na siedzibę Adolfa Hitlera. Działo się to podczas II wojny światowej. Ciekawostką jest to, że ten niemiecki dyktator nigdy nie przestąpił progu poznańskiej rezydencji. Zlecenie na przebudowę trafiło do Böhmera od znanego dygnitarza nazistowskich Niemiec, Alberta Speera.

Rektorka UAM prof. Bogumiła Kaniewska podjęła decyzję o przekazaniu stołu do Centrum Kultury Zamek. – To dobra praktyka: dawny mebel, który wskutek dziejowych zawirowań znalazł się w innym miejscu niż to, z którego pochodził, wraca – cieszy się prof. Piotr Korduba.

Naukowiec podkreślił, że ze względu na swoje pochodzenie stół traktuje jako świadka historii, w którym odbiły się trudne losy XX wieku. Ten zabytek to element wspólnego, trudnego niemiecko-polskiego dziedzictwa kulturowego, które jest przedmiotem badań historycznych i historyczno-artystycznych na UAM, i z którym także CK Zamek codziennie się mierzy – zaznaczył.

Zamek Cesarski w Poznaniu – wyjątkowy zabytek Wielkopolski

Zamek Cesarski w Poznaniu wzniesiono w latach 1904–1910. Miała być to poznańska rezydencja cesarza niemieckiego Wilhelma II. Ciekawostką jest to, że budowla ta była ostatnią rezydencją monarszą wzniesioną w Europie. Cesarz był tu zaledwie parę razy na kilka dni. Uwagę zwraca neoromański styl fasady, nawiązujący do okresu rządów dynastii cesarzy Hohenstaufów. Głównym budulcem, z którego wykonano zamek jest cegła. Natomiast jej mury obłożono blokami piaskowca, pochodzącymi ze Śląska.

Hitlerowcy dokonali sporo przebudów zamku. Częściowo się zachowały po dziś dzień. Dlatego pomieszczenia reprezentacyjne w stylu III Rzeszy stanowią często tło dla ekip filmowych. Obecnie budowla ta jest siedzibą Centrum Kultury Zamek, które oferuje różnorodne aktywności dla poznaniaków.

Źródła: UAM, A. Mikos von Rohrschedt, 30 sposobów na Poznań, Poznań 2012

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.