W Szwecji odnaleziono prehistoryczne petroglify. Mogły mieć ważne znaczenie terytorialne

W tym artykule:

1. Prehistoryczne petroglify w zachodniej Szwecji
2. Co przedstawiają ryty skalne w Bohuslän?
3. Petroglify miały być widoczne z lądu i z morza

Bohuslän to kraina historyczna rozciągają się na zachodnim wybrzeżu Szwecji. Jest położona nad cieśniną Skagerrak. W skandynawskich sagach okolicę nazywano „domem elfów”. Król Harald Hårfager podbił te tereny w IX wieku i przyłączył do plemion norweskich. Dopiero na mocy pokoju w Roskilde z 1658 roku cała prowincja z wyjątkiem Enningdalen została przekazana Szwedom.

Prehistoryczne petroglify w zachodniej Szwecji

Dotychczas niewiele wiadomo było o czasach prehistorycznych regionu. Archeolodzy czerpali wiedzę głównie ze sztuki naskalnej z Tanum. Najnowsze odkrycie może jednak uchylić rąbka tajemnicy mieszkańców tej krainy. Na olbrzymiej skale naukowcy odnaleźli bowiem ok. 40 nowych petroglifów, które przedstawiają ludzkie postacie, zwierzęta, a nawet statki. Badania metodą datowania radiowęglowego wykazały, że zostały wyryte ok. 2700 lat temu.

Petroglif to nazwa, która pochodzi z greki. Słowo πέτρος (petros) oznaczało skałę, natomiast γλύφειν (glyphein) – wyryć. Tego typu dzieła są charakterystyczne dla ery neolitycznej, chociaż ta forma sztuki powstawała również w starożytności, a niektóre mniej zaawansowane cywilizacje używały ich nawet do czasów współczesnych. Archeolodzy odkrywali je na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy).

Naukowcy uważają, że petroglify miały najczęściej znaczenie kulturowe i religijne. Jeszcze przed wynalezieniem pisma mogły przedstawiać poszczególne rytuały lub wskazówki dla innych łowców-zbieraczy. Z kolei w okresie nordyckiej epoki brązu ryciny w Skandynawii prawdopodobnie wyznaczały granice terytorialne między plemionami.

Co przedstawiają ryty skalne w Bohuslän?

Pierwsze petroglify w Bohuslän odkryto w drugiej połowie XX wieku. Zespół rycin datowanych na epokę brązu znajdował się w gminie Tanum. W 1994 roku wpisano je na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Niektóre ryty na skałach ukazywały długie łodzie zwane „hjortspring”, które potrafiły przewozić ok. 12 pasażerów. Prehistoryczni ludzie tworzyli uwieczniali na skałach także sceny polowań czy zajęć rolniczych.

Słynne rzeźby świata. Najstarsza figura powstała nawet 300 tysięcy lat temu

W starożytności rzeźbiarstwo było jedną z najważniejszych dziedzin artystycznych. W tym okresie powstało wiele figur i posągów, które stanowią przykład monumentalnych dzieł sztuki. Sł...

Zespół szwedzkich naukowców w trakcie najnowszych badań poszukiwał nowych petroglifów w regionie. W pewnym momencie badacze natknęli się na pokrytą mchem ścianę skalną. Zwrócili uwagę, że pod roślinnością znajdują się wyryte linie, które nie wyglądały jak efekt erozji. Natychmiast usunęli rośliny, spod których wyłoniły się nieznane wcześniej petroglify. Skała była jednak zbyt stroma, aby dokładnie zidentyfikować wszystkie. Badacze musieli skorzystać z platformy, aby kontynuować prace archeologiczne.

Petroglify miały być widoczne z lądu i z morza

Martin Östholm, archeolog i jeden z autorów odkrycia, twierdzi, że granitowa skała kilka tysięcy lat była częścią klifu, który wyznaczał granice wyspy. Właśnie dlatego prehistoryczni mieszkańcy Bohuslän tworzyli swoje dzieła sztuki, prawdopodobnie stojąc na statkach. Ryty skalne przedstawiają statki podobne do tych z Tanum, ludzi oraz czworonożne zwierzęta, być może konie. Największy „hjortspring” miał nawet 4 metry długości, a większość petroglifów miała ok. 30–40 cm.

– Ludzie uderzali twardymi kamieniami o granitową ścianę skalną, aby stworzyć petroglify. To działanie odsłaniało białą warstwę pod spodem, dzięki czemu ryty były dobrze widoczne zarówno z lądu, jak i z przepływających obok statków – mówi Östholm.

Archeolodzy nie są pewni, dlaczego stworzono te malowidła, ale prawdopodobnie mogły być swego rodzaju potwierdzeniem obecności danej społeczności na tym terytorium. Są jednak przekonani, że wszystkie symbole razem tworzą konkretną narrację. Naukowcy wierzą też, że przyszłe badania pozwolą im rzucić światło na to, co dokładnie chcieli przekazać prehistoryczni ludzie.

Źródło: Foundation for Documentation of Bohuslän’s Rock Carvings

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".