Wanilia przybyła do nas znacznie wcześniej. Znaleziono pierwszy w Europie strąk tej rośliny

Spis treści:

1. Pierwsza w Europie wanilia?
2. W średniowieczu wanilii używano do produkcji perfum
3. Laskę wanilii znaleziono w sali zbudowanej przez króla z dynastii Jagiellonów

Zespół czeskich archeologów prowadził badania archeobotaniczne na terenie Zamku Praskiego, zwanego również Zamkiem na Hradczanach w stolicy Czech. To jeden z najstarszych budynków Pragi i dawna siedziba królów czeskich. Jego budowę rozpoczął najprawdopodobniej w X wieku Spitygniew I, książę z dynastii Przemyślidów.

Pierwsza w Europie wanilia?

Badacze zidentyfikowali strąk wanilii poprzez analizę makroszczątków roślinnych z wypełnienia sklepienia podłogowego w Sali Władysławowskiej. Datowanie radiowęglowe wskazuje, że mogła pochodzić nawet z początku XVI wieku. Najprawdopodobniej jednak trafiła do Czech za panowania Rudolfa II Habsburga, króla Czech w latach 1576–1611. Warto zaznaczyć, że nigdy wcześniej nie znaleziono żadnych szczątków tej rośliny z tego okresu.

– Wanilia z Zamku Praskiego ma pochodzenie mezoamerykańskie lub karaibskie. Najwcześniejsza wzmianka o tej roślinie w Ameryce pochodzi z 1450 roku. Była spożywana w formie napoju w połączeniu z ziarnami kakaowca, co było praktyką szczególnie rozpowszechnioną wśród zamożnej europejskiej szlachty – napisali uczeni w badaniu, które ukazało się na łamach czasopisma „Journal of Archeological Science”.

Wiadomo, że Rudolf II był pasjonatem egzotycznych przedmiotów, a także roślin i przypraw z odległych zakątków świata. Znany był także ze swojego zainteresowania naukami ścisłymi i alchemią. Badacze sugerują, że mógł importować wanilię za pośrednictwem kupców, którzy wymieniali towary między Hiszpanią, Włochami i terytoriami Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

W średniowieczu wanilii używano do produkcji perfum

Uczeni podejrzewają, że Rudolf II zainspirowany tym, jak wykorzystywano ją w Mezoameryce, sprowadził ją, aby wykorzystywać roślinę do eksperymentów alchemicznych, które przeprowadzał na zamku. Wanilia była wówczas uważana za bardzo rzadki i drogocenny składnik, który bywał używany do przygotowywania m.in. perfum.

– Import egzotycznej roślinności z Nowego Świata do średniowiecznych miast Europy stanowi obecnie przedmiot zainteresowania bioarcheologicznego. Odkrycie m.in. wanilii jest fundamentalnym dowodem kluczowej roli Pragi w rozwoju kulturalnym Europy Środkowej. Rzuca również światło w powstawanie i rozwój globalnych gospodarek – podkreślają badacze.

Naukowcy podkreślają, że dotychczas nie było żadnych dowodów archeologicznych na to, że wanilia dotarła na nasz kontynent tak wcześnie. Wiadomo było, że roślina była używana w Mezoameryce na długo przed przybyciem konkwistadorów, m.in. przez Azteków. Meksykanie i Majowie używali jej jako aromat do napojów kakaowych, a także w rytuałach religijnych.

Laskę wanilii znaleziono w sali zbudowanej przez króla z dynastii Jagiellonów

Autorzy pracy opisują, że w celu potwierdzenia autentyczności rośliny musieli przeprowadzić analizę chemiczną metodą spektrometrii mas i chromatografii cieczowej. Badanie potwierdziło obecność kwasu wanilinowego i waniliny, czyli związków, które odpowiadają za przyjemny, słodki aromat wanilii.

– Zamek Praski był historycznym centrum królestwa czeskiego. Ta rezydencja wczesnośredniowiecznych książąt czeskich i średniowiecznych królów była również ośrodkiem działalności gospodarczej we wczesnym okresie nowożytnym. W wyniku licznych kontaktów Habsburgów za granicą, czeska szlachta zaczęła przyjmować bardziej kosmopolityczną kulturę i otwarcie na handel egzotycznymi towarami – wyjaśniają naukowcy.

Sala Władysławowska na Zamku Praskim została zbudowana w latach 1490–1502, za panowania Władysława II Jagiellończyka i według projektu architekta Benedykta Rejta. To największa i najważniejsza z reprezentacyjnych sal Zamku Praskiego. – Sala była wykorzystywana do organizacji wydarzeń królewskich i szlacheckich. Oprócz funkcji ceremonialnych pełniła również funkcję targowiska, oferując towary luksusowe, dzieła sztuki i książki – napisali w swojej pracy uczeni.

Źródło: Journal of Archeological Science

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.